
زمینه های پژوهشی و تحقیقاتی گروه
گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه کردستان با بهرهمندی از اعضای هیئت علمی متخصص و فعال در حوزههای گوناگون، فعالیتهای پژوهشی گستردهای را در زمینههای نوین و کلاسیک علوم خاک دنبال میکند. پژوهشهای این گروه نهتنها در راستای درک بهتر خصوصیات خاک و بهرهبرداری بهینه از آن، بلکه در خدمت حل مسائل زیستمحیطی، افزایش بهرهوری کشاورزی، و حفاظت از منابع طبیعی کشور قرار دارند.
یکی از محورهای اساسی پژوهش در این گروه، شناخت، طبقهبندی، نقشهبرداری و ارزیابی خاکها است. در این زمینه، مطالعاتی در خصوص منشأ، تکامل و ساختار خاکها در مناطق مختلف ایران، تحلیل ویژگیهای فیزیکی و کانیشناختی، و تهیه نقشههای رقومی خاک انجام میشود. پژوهش در زمینه **مدلسازی مکانی خاک و بهرهگیری از دادههای محیطی نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
فیزیک خاک از دیگرحوزههای مهم تحقیقاتی گروه است. این حوزه به بررسی روابط بین آب، خاک و گیاه، حرکت و توزیع آب در خاک، انتقال املاح، و اثر فعالیتهای انسانی بر سلامت فیزیکی خاک میپردازد. در همین راستا، بررسی فرآیندهای تخریب خاک، کاهش توان تولید، و طراحی روشهای حفاظت فیزیکی و شیمیایی خاک نیز دنبال میشود.
فرسایش آبی و حفاظت خاک بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک از دیگر حوزههای مورد توجه گروه است. در این زمینه، شناسایی نواحی بحرانی، تحلیل شدت و الگوی فرسایش، و توسعه روشهای نوین برای پایش و کنترل فرسایش انجام میشود. بررسی پیامدهای ناشی از فرسایش بر کیفیت منابع آب و کشاورزی نیز در دستور کار است.
در حوزه بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، پژوهشها به بررسی نقش میکروارگانیسمها در بهبود سلامت و حاصلخیزی خاک، تجزیه آلایندهها، و افزایش کارایی جذب عناصر غذایی اختصاص دارد. استفاده از فناوریهای زیستی برای پالایش زیستی خاکهای آلوده و ارتقای کیفیت اکوسیستمهای خاکی از اولویتهای این زمینه است.
در زمینه شیمی و حاصلخیزی خاک، مطالعات گروه شامل بررسی رفتار عناصر غذایی در خاک، تأثیر انواع کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر تولید محصول، و مدیریت بهینه تغذیه گیاهی است. پژوهشهای این حوزه در راستای افزایش بهرهوری کشاورزی و کاهش آسیبهای زیستمحیطی صورت میگیرد.
در نهایت، بسیاری از این پژوهشها ماهیت میانرشتهای داشته و با موضوعاتی همچون تغییر اقلیم، امنیت غذایی، مدیریت پایدار منابع طبیعی، و کاربری زمین گره خوردهاند. گروه علوم و مهندسی خاک با تربیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در این زمینهها، نقش فعالی در توسعه علمی و کاربردی این رشته ایفا میکند.
یکی از محورهای اساسی پژوهش در این گروه، شناخت، طبقهبندی، نقشهبرداری و ارزیابی خاکها است. در این زمینه، مطالعاتی در خصوص منشأ، تکامل و ساختار خاکها در مناطق مختلف ایران، تحلیل ویژگیهای فیزیکی و کانیشناختی، و تهیه نقشههای رقومی خاک انجام میشود. پژوهش در زمینه **مدلسازی مکانی خاک و بهرهگیری از دادههای محیطی نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است.
فیزیک خاک از دیگرحوزههای مهم تحقیقاتی گروه است. این حوزه به بررسی روابط بین آب، خاک و گیاه، حرکت و توزیع آب در خاک، انتقال املاح، و اثر فعالیتهای انسانی بر سلامت فیزیکی خاک میپردازد. در همین راستا، بررسی فرآیندهای تخریب خاک، کاهش توان تولید، و طراحی روشهای حفاظت فیزیکی و شیمیایی خاک نیز دنبال میشود.
فرسایش آبی و حفاظت خاک بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک از دیگر حوزههای مورد توجه گروه است. در این زمینه، شناسایی نواحی بحرانی، تحلیل شدت و الگوی فرسایش، و توسعه روشهای نوین برای پایش و کنترل فرسایش انجام میشود. بررسی پیامدهای ناشی از فرسایش بر کیفیت منابع آب و کشاورزی نیز در دستور کار است.
در حوزه بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک، پژوهشها به بررسی نقش میکروارگانیسمها در بهبود سلامت و حاصلخیزی خاک، تجزیه آلایندهها، و افزایش کارایی جذب عناصر غذایی اختصاص دارد. استفاده از فناوریهای زیستی برای پالایش زیستی خاکهای آلوده و ارتقای کیفیت اکوسیستمهای خاکی از اولویتهای این زمینه است.
در زمینه شیمی و حاصلخیزی خاک، مطالعات گروه شامل بررسی رفتار عناصر غذایی در خاک، تأثیر انواع کودهای آلی، زیستی و شیمیایی بر تولید محصول، و مدیریت بهینه تغذیه گیاهی است. پژوهشهای این حوزه در راستای افزایش بهرهوری کشاورزی و کاهش آسیبهای زیستمحیطی صورت میگیرد.
در نهایت، بسیاری از این پژوهشها ماهیت میانرشتهای داشته و با موضوعاتی همچون تغییر اقلیم، امنیت غذایی، مدیریت پایدار منابع طبیعی، و کاربری زمین گره خوردهاند. گروه علوم و مهندسی خاک با تربیت دانشجویان تحصیلات تکمیلی در این زمینهها، نقش فعالی در توسعه علمی و کاربردی این رشته ایفا میکند.
- ارزیابی و ردهبندی خاکها در اراضی کشاورزی و منابع طبیعی
- مدیریت حاصلخیزی و تغذیه گیاه با تأکید بر بهینهسازی مصرف کود
- مطالعه ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک و تأثیر آن بر عملکرد گیاهان
- تحقیقات در زمینه بیولوژی، بیوتکنولوژی و میکروبیولوژی خاک
- سنجش از دور و GIS در مطالعات فرسایش و حفاظت خاک، منابع خاک و ارزیابی اراضی
- پایش و مقابله با آلودگیهای خاک و بررسی تأثیرات زیستمحیطی
- طراحی و اجرای طرحهای پژوهشی منطقهای در بخش حفاظت خاک و آب
- مشارکت در فعالیتهای مشاورهای و خدمات آزمایشگاهی