امین صادقی

شب پره ی جوانه خوار بلوط Tortrix viridana (L. Tortricidae) یکی از آفات مهم درختان بلوط در جنگل های زاگرس به شمار می رود. لاروهای جوان شب پره ی مذکور درون جوانه های تازه روئیده رشد و نمو می کنند و در سنین بعدی لاروی به تغذیه از برگ های درختان بلوط می پردازند و گاهاً با ایجاد بی برگی فزاینده در جنگل های مورد نظر خسارت زیادی را به جنگل های بلوط منطقه وارد می کنند. هدف از این مطالعه، بررسی تنوع ژنتیکی شب پره ی جوانه خوار بلوط براساس فاصله ی جغرافیایی و گونه های بلوط میزبان با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره (SSRs) در حوزه ی جنگل های زاگرس بود. بر این اساس با استفاده از شش نشانگر ریزماهواره ای، تنوع ژنتیکی 72 ژنوتیپ شب پره ی جوانه خوار بلوط نمونه برداری شده از 17 ایستگاه جنگل های بلوط واقع در استان های کردستان، آذربایجان غربی، کرمانشاه و لرستان با توجه به فاصله جغرافیایی و گونه ها ی بلوط میزبان (برودار و مازودار) بررسی شد. نتایج نشان داد که از مجموع 202 آلل تولید شده توسط شش آغازگر ریزماهواره ای، تمامی جایگاه ها چندشکلی یا پلی مورفیسم را نشان دادند. نتایج تجزیه واریانس مولکولی نشان دهنده ی تنوع ژنتیکی بسیار بالایی در درون جمعیت ها جغرافیایی (98 درصد) نسبت به بین جمعیت ها جغرافیایی (2 درصد) بود که حاکی از وجود جریان ژنی بالا در بین جمعیت های جغرافیایی مورد بررسی بود. نحوه ی پراکنش جمعیت های شب پره ی جوانه خوار بلوط در مناطق جغرافیایی مورد مطالعه در این بررسی با استفاده از روش تجزیه به مختصات اصلی (PCoA) و بر اساس ماتریس فاصله ی ژنتیکی نئی نشان داد که جمعیت های دو استان کردستان و آذربایجان غربی از نظر ژنتیکی شباهت بالایی دارند و جمعیت های دو استان کرمانشاه و لرستان با فاصله ی ژنتیکی از دیگر استان ها و به صورت مجزا قرار گرفته اند. با این وجود، دندروگرام به دست آمده از نرم افزار XLSTAT و روش Ward در این مطالعه نشان داد که منطقه ی جغرافیایی و گونه ی بلوط میزبان در گروه بندی ژنوتیپ ها تاثیری نداشته به گونه ای که ژنوتیپ های جمع آوری شده از مناطق جغرافیایی نزدیک و یا یک گونه میزبان مشخص در بسیاری موارد در گروه ها یا زیرگروه های جداگانه قرار گرفتند . بنابراین بر این اساس، نتایج این مطالعه نشان داد که جریان ژنی بسیار قوی بین جمعیت های جمع آوری شده از مناطق مختلف وجود دارد که این امر می تواند در برنامه ریزی های مدیریت یکپارچه ی آفت مذکور در جنگل های زاگرس مفید واقع شود.

زمین های جنگلی نقش حیاتی در اکوسیستم زمین دارند وآفات ممکن است صدمات جبران ناپذیری به پوشش گیاهی جنگل ها وارد کنند .وسعت رویشی زاگرس که رشته کوه های زاگرس را هم دربرمی گیرد، پروسعت ترین رویشگاه گونه های مختلف بلوط در ایران بوده و به همین دلی از اهمیت بالایی برخوردار است. امروزه شب پرّه جوانه خوار بلوط Tortrix viridanaبا ایجاد پیچیدگی در برگ درخت بلوط مشکلی اساسی بر ای رویشگاه زاگرس ایجاد کرده است. لاروهای جوان همزمان با باز شدن جوانه های بلوط از تخم خارج شده و از برگ های جوان تغذیه می کنند. شدت تغذیه و خسارت بالا در سنین چهارم و پنجم لاروی ظاهر شده، به گونه ای است که در برخی موارد درختان را کاملا" عاری از برگ می کنند. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی شب پرّه جوانه خوار بلوط T.viridana روی دو گونه بلوط میزبان که عبارتند از بلوط ایرانی یا برودارQuercus branti و مازودارQ.infectoria با استفاده از توالی ناحیه D_LOOP DNAمیتوکندریایی در حوزه برخی از جنگل های زاگرس مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها شامل 72 گونه شب پرّه جوانه خوار بلوط بودکه به تفکیک میزبان های نامبرده از 17منطقه جنگلی در استان های آذربایجان غربی، لرستان، کردستان و کرمانشاه جمع آوری شدند. نمونه های جمع آوری شده که در مرحله لاروی بودند تا زمان تبدیل شدن به شفیره و بعد به حشره کامل، جهت استخراج DNA در شرایط آزمایشگاه پرورش یافتند. تعداد20 جمعیت را جهت انجام بررسی تنوع ژنتیکی با استفاده ژنوم میتوکندریایی انتخاب نمودیم که توالی11 جمعیت دارای کیفیت ناسب برای ادامه بررسی ها بودند. به منظور تکثیر ناحیه D_LOOP میتوکندری بر اساس سکانس به دست آمده از سایتNCBI یک جفت آغازگر طراحی شد که یک قطعه 1036باز را تکثیر نمود. ناحیه مورد نظر در نمونه های جمع آوری شده با استفاده از روشPCR تکثیر شده و محصول حاصله توالی یابی شد. توالی ها با استفاده از نرم افزارBio edit ویرایش شدند و با کمک نرم افزارMEGA هم ردیف شده و درخت فیلوژنتیک را با روش پیوند هم جواری با تعداد 1000 تکرار نمونه گیری ترسیم نمودیم. نتایج حاصل از این بررسی نشان دهنده تنوع ژنتیکی کم مابین جمعیت های مناطق جغرافیایی مختلف و وجود تنوع درون جمعیتی و همچنین تنوع بین جمعیت های مستقر روی میزبان های مختلف بود. نشانگرD_LOOP وجود 5 هاپلوتیپ را در این جمعیت ها نشان داد. وجود تنوع کم مابین جمعیت ها حاکی از وجود جریان ژن بین جمعیت ها و همچنین سازگاری مکانی ومیزبانی در جمعیت های مورد بررسی بود.

چکیده مقدمه و هدف: شته (Aphididae.: Hem (Fabricius avenae Sitobion یکی از جدیترین آفات غالت به عنوان انتقال دهنده بیماریهای ویروسی به ویژه در گندم می باشد. همچنین، کفشدوزک دو نقطهای شکارگر، (Coccinellidae.: Col. (L bipunctata Adalia گونه پلیفاژی است که عمدتاً از شتهها تغذیه میکند. در این تحقیق، تاثیر بذر گندم تیمار شده با کودهای بیولوژیک )بایوفارم و پروبیو30) و برگهای اسپری شده گندم با ریزمغذیهای )لیبرل روی و آلفا- آهن(، بر متابولیتهای ثانویه موجود در برگ گیاه گندم، پارامترهای دموگرافی و فعالیتهای آنزیمی شته سبز گندم و کفشدوزک دو نقطهای مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روشها: آزمایشهای مربوط به اکولوژی در گلخانه تحت شرایط دمای 5 ± 52 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 2± 06 درصد و دوره نوری 30 ساعت روشنایی و 36 ساعت تاریکی انجام گرفت. نتایج: کوتاهترین طول دوره جنینی و طول دوره الروی کفشدوزک دو نقطهای bipunctata. A در تیمار پروبیو30 مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان باروری، مقدار نرخ خالص تولید مثل (R0 (و نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r (کفشدوزک دو نقطهای از تغذیه از شتههای پرورشیافته بر گندمهای تیمار شده با کود پروبیو30 وکمترین مقدار پارامترهای مذکور، روی تیمار آلفا- آهن بدست آمد. نتیجهگیری: میتوان نتیجه گرفت که تیمار کردن بذر گیاه گندم با کودهای بیولوژیک بایوفارم و پروبیو30 میتواند گزینه مناسبی در برنامه مدیریت تلفیقی شتههای avenae. S باشد.

سنک بذر خوار کلزا یکی از آفات مهم کلزا در ایران محسوب می شود و سالانه خسارت قابل توجهی به این محصول وارد می کند. به منظور ارزیابی مقاومت رقم های کلزا نسبت به سنک بذر خوار کلزا، 12 رقم (آرشیتکت، اکاپی، نفیس، آتورا، نیما، گابریلا، کودیاک، گارو، بروتوس، روهان، دیفیوژن و تراویانا) در قالب طرح کاملا تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان مورد مطالعه قرار گرفتند. در این مطالعه، رقم های کلزا با مساحت 1000 مترمربع کاشته شدند. در این تحقیق پارامترهای مربوط به سنک بذر خوار کلزا (وزن و تراکم جمعیت سنک بذر خوار کلزا روی ارقام مختلف کلزا) و پارامترهای مربوط به گیاه (طول ساقه، تعداد شاخه جانبی، طول طوقه تا شاخه گل دهنده، قطر شاخه اصلی، طول غلاف، طول شاخه گل دهنده، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد) بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین رقم ها از لحاظ وزن سنک بذر خوار کلزا، طول بوته ی کلزا، طول غلاف، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد اختلاف معنی-داری در سطح احتمال پنج درصد وجود داشت. همچنین براساس تجزیه واریانس چند متغیره ارتباط معنی داری بین نوع تله و نوع رقم وجود نداشت، اما نوع تله به تنهایی اختلاف معنی داری را نشان داد. با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش Ward، 12 رقم تحت بررسی در چهار گروه مجزا قرار گرفتند و رقم دیفیوژن به عنوان رقم مقاوم نسبت به سنک بذر خوار کلزا مشخص شد.

شته توتون (Myzus persicae nicotianae) یکی از آفات مهم توتون است که بیش از صد گونه ویروس گیاهی را منتقل می کند. یکی از جدیدترین و کم خطرترین روش ها جهت کنترل حشرات ناقل بیماری، استفاده از ارقام مقاوم می باشد. یکی از روش های ایجاد مقاومت، به کارگیری تکنولوژی RNA مداخله گر (RNAi) می باشد که طی آن یک مولکول RNA به صورت دو رشته ای (dsRNA) در آمده و از بیان آن ژن خاص جلوگیری شده و باعث خاموشی آن می شود. با توجه به تحقیقات قبلی مبنی بر اینکه ژن 2b ویروس موزائیک خیار باعث حساسیت گیاهان به شته ها می شود، در این تحقیق با خاموشی این ژن در گیاهان آلوده به ویروس، مقاومت گیاهان به شته توتون مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت ارزیابی مقاومت گیاهان توتون به شته توتون جدول زندگی و پارامترهای دموگرافی 4 تیمار توتون (گیاه آلوده به ویروس بدون سازه ژنی، گیاه آلوده به ویروس دارای سازه ژنی، گیاه آلوده به ویروس موزائیک خیار به عنوان کنترل مثبت و گیاه سالم به عنوان کنترل منفی) مورد بررسی قرار گرفتند. این مطالعه در دو آزمایش ترجیح میزبانی و بررسی پارامترهای رشد جمعیت صورت گرفت. این آزمایش در دمای 5 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. به منظور ارزیابی ترجیح میزبانی شته توتون، از تعداد شته موجود به ازای هر برگ توتون به عنوان شاخص مقایسه استفاده گردید. با انجام آزمون T. test در سطح احتمال 5 درصد، نتایج نشان داد که از نظر میزان آلودگی به شته بین تیمارهای مورد آزمایش اختلاف معنی-داری مشاهده می شود، به گونه ای که تیمار ویروس و تیمار دارای سازه ژنی به ترتیب بیشترین و کمترین میزان جلب شته به ازای هر برگ توتون را داشتند. براساس نتایج بدست آمده از اندازه گیری پارامترهای دموگرافی، تیمارهای مختلف توتون اختلاف معنی داری روی طول دوره مراحل پوره سن سوم، پوره سن چهارم، پیش از بلوغ ماده و حشره کامل ماده این آفت نشان داد، همچنین بررسی پارامترهای تولیدمثل نشان داد که به جز دوره پیش از پوره زایی، اختلاف معنی دار بین تیمارها وجود دارد. بررسی پارامترهای رشد جمعیت نیز نشان داد که کمترین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) روی تیمار دارای سازه ژنی (246/0 بر روز)، کمترین نرخ خالص تولیدمثل (r0) روی تیمار دارای سازه ژنی (04/17 ماده/ نسل)، کمترین نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ) روی تیمار دارای سازه ژنی (279/1 بر روز) و بیشترین مدت زمان یک نسل (T) روی تیمار ویروس (834/11 روز) مشاهده شد. نتیجه این تحقیق نشان داد که در بین تیمارهای مورد بررسی، تیمار دارای سازه ژنی نسبت به شته توتون مقاوم بوده و تیمار ویروس از بقیه حساس تر می باشد.

کنه شکارگرAmblyseius swirskii Athias-Henriot (Acari: Phytoseiidae) را می توان به عنوان یکی از شکارگرهای مهم کنه تارتن و بسیاری از آفات گلخانه ای نام برد. در این پژوهش با بررسی رشد و نمو و جدول زندگی وابسته به دما در کنه A. swirskii با تغذیه از کنه تارتن دو لکه ایKoch(Acari: Ttranychidae) Tetranychus urticaeدر چهار دمای 15، 17، 22 و 27 درجه سلسیوس انجام شد. آزمایش ها در شرایط دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی و رطوبت نسبی 75-65 درصد انجام گرفت. به منظور تغذیه کنه های شکارگر روزانه از مراحل پروتونمف و دئوتونمف کنه های تارتن به طور ثابت(با10 عدد کنه) استفاده شد. طول دوره زیستی پیش از بلوغ کنه های ماده با تغذیه از کنه تارتن دو لکه ای در محدوده دمایی انجام شده نشان داد که کمترین مقدار مربوط به دمای 27 درجه سلسیوس به اندازه 1/0 ± 73/5 روز و بیشترین مقدار مربوط به دمای 17 درجه سلسیوس به اندازه 1/0 ± 33/9 روز متغیر بوده است. بیشترین مقدار کل طول عمر کنه ماده در دمای 27 درجه سلسیوس به اندازه 37/0 ± 13/32 روز محاسبه گردید. براساس نتایج حاصل از مقدار امید به زندگی کنه ماده در دمای 27 درجه سلسیوس به میزان 13/27 روز بیشترین مقدار را در بین دماها نشان داد. مقایسه میانگین دوره پیش از تخمگذاری، بیشترین و کمترین مقدار به ترتیب مربوط به دماهای 22 و 17 درجه سلسیوس بود؛ همچنین مقایسه میانگین کل دوره پیش از تخمگذاری، بیشترین و کمترین مقدار به ترتیب مربوط به دمای 17 و 27 درجه سلسیوس می باشد. بیشترین مقدار باروری مربوط به دمای 27 درجه سلسیوس به میزان 15/1 ± 57/52 تخم به ازای هر ماده محاسبه گردید. در 4 دمای مورد بررسی بیشترین مقدار پارامترهای رشد جمعیت شامل نرخ خالص تولید مثل R0 (تخم/فرد)، نرخ ذاتی رشد جمعیت r (بر روز)، نرخ متناهی افزایش جمعیت λ (بر روز) می باشد، در دمای 27 درجه سلسیوس به ترتیب 13/3 ± 51/22، 009/0 ± 17/0، 01/0 ± 18/1 محاسبه شد. همچنین ارزیابی مدل های غیر خطی برای توصیف رشد وابسته به دمای کنه شکارگر A. swirskii با استفاده از معیار حفظ اطلاعات AIC نشان داد که کمترین مقدار این پارامتر مربوط به مدل Logan – 6 می باشد و در نتیجه بهترین مدل برای مرحله پیش از بلوغ مربوط به مدل Logan – 6 می باشد.

در این تحقیق سمیت تنفسی اسانس گیاه Ferula pseudalliacea روی سوسک کشیش Rhyzopertha dominica، شپشه آردTribolium castaneum، شپشه گندم Tribilium confusum و لارو پروانه ی آرد Ephestia kuehniella مورد بررسی قرار گرفت. در آزمایش سمیت تنفسی علاوه بر زیست سنجی و تجزیه پروبیت اثر اسانس روی آفات، کارایی اسانس با مبنا قرار دادن دو شاخص غلظت و مرگ و میر موثر نیز بر آورد شد. دز کشنده ی 50 درصد و 90 درصد بر روی چهار گونه آفات انباری محاسبه گردید که دز کشنده ی 50 درصد در 48 ساعت برای سوسک کشیش، شپشه ی گندم، شپشه ی آرد و لارو پروانه ی آرد به ترتیب 837/96، 069/47، 323/94، 323/94 و برای 72 ساعت به ترتیب 179/30، 426/28، 016/30، 179/30 به دست آمد.آزمایش در شرایط دمایی 1±25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی5 ± 60 درصد و در شرایط نوری-تاریکی (10:14) در قالب طرح کاملا تصادفی و در 4 تکرار با پنج غلظت و شاهد انجام شد.که در سمیت تنفسی این اسانس با افزایش غلظت و زمان درصد مرگ و میر افزایش یافت و میزان کشندگی سمیت تنفسی اسانس این گیاه در 72 ساعت بیشتر از 48 ساعت می باشد و پس از 72 ساعت در بالاترین غلظت (126 میکرولیتر بر لیتر هوا) برای سوسک کشیش و شپشه آرد به ترتیب 95 و 25/96درصد و بالاترین غلظت (60 میکرولیتر بر لیتر هوا) برای شپشه گندم، 5/92 درصد و بالاترین غلظت (70 میکرولیتر بر لیتر هوا) برای لارو پروانه ی آرد، 75/93 درصد بود. مقادیر LC50 محاسبه شده در 48 ساعت به ترتیب برای سوسک کشیش، شپشه آرد، شپشه گندم و لارو پروانه ی آرد به ترتیب 837/96، 323/94، 069/47 و 054/53 میکرو لیتر بر لیتر هوا و در 72 ساعت به ترتیب حشرات فوق الذکر به ترتیب 179/30، 016/30، 426/28 و 924/28 میکرو لیتر بر لیتر هوا بود. برا اساس نتایج این آزمایش بیشترین کشندگی روی گونه ی شپشه ی گندم و کمترین کشندگی روی گونه ی شپشه ی آرد محاسبه گردید.

به منظور شناسایی فون تریپس های (Insecta: Thysanoptera) شهرستان قروه (استان کردستان)، نمونه برداری از گیاهان مختلف طی سال های 1396-1394 انجام شد. در این بررسی، نمونه برداری ها با استفاده از تور حشره گیری و همچنین تکاندن گیاهان مختلف درون سینی سفید انجام گرفت. نمونه های تریپس پس از جمع آوری در داخل شیشه های محتوی الکل 75 درصد نگهداری و پس از انتقال به آزمایشگاه، از آنها اسلایدهای میکروسکوپی تهیه گردید. در این مطالعه، در مجموع 13 گونه تریپس متعلق به 8 جنس و 4 خانواده جمع آوری و شناسایی شد. Terebrantia, Thripidae Anaphothrips sudanensis Trybom Aptinothrips rufus (Haliday) Frankliniella intonsa (Trybom) Frankliniella occidentalis (Pergande) Sitothrips arabicus Priesner Thrips meridionalis (Priesner) Thrips tabaci Lindeman Thrips vulgatissimus (Haliday) Terebrantia, Melanthripidae Melanthrips fuscus (Sulzer) Terebrantia, Aeolothripidae Aeolothrips intermedius Bagnall Tubulifera, Phlaeothripidae Haplothrips ganglbaueri Schmutz Haplothrips reuteri (Karny) Haplothrips tritici (Kurdjumov) در بین گونه های جمع آوری شده فقط گونه Aeolothrips intermedius شکارگر بوده و بقیه گونه ها فعالیت گیاهخواری دارند.

کنه ی تارتن دو لکه ای یکی از آفات مهم مزارع توت فرنگی در ایران و جهان است. در مزارع تجاری کنترل Tetranychus urticae Kochبه دلیل پتانسیل بالایی در ایجاد خسارت اقتصادی، مستلزم چندین بار کنترل شیمیایی در سال است. کنه های شکارگر فیتوزئیده مهمترین دشمنان طبیعی کنه های نباتی بوده و به عنوان عوامل بیولوژیک نقش مهمی را در مدیریت تلفیقی این آفات بازی می کنند. کنه ی Amblyseius swirskii (Athias Henriot) (Acari: Phytoseiidae) در اروپا، آمریکای شمالی و جنوبی و آسیا به طور گسترده ای پراکنده بوده و برای کنترل کنه ی عنکبوتی در محصولات زراعی، باغی و گلخانه ای استفاده می شود. جدول زندگی توصیف جامعی از زنده مانی، مراحل مختلف زیستی و تولیدمثلی یک جمعیت را بیان می کند و بنابراین اساسی ترین بحث در اکولوژی جمعیت و مدیریت آفت محسوب می شود. هدف از این تحقیق، بررسی پارامترهای جدول زندگیA. swirskii ، شکارگر عمومی کنه های تارتن و حشرات کوچک، در چهار دمای ثابت 20، 25، 30 و 32 درجه ی سلسیوس، 5 ± 75 درصد رطوبت نسبی و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی می باشد. کنه ی تارتن دو لکه ای T. urticae، از آفات مهم توت فرنگی، به عنوان طعمه مورد استفاده قرار گرفت. طول مدت مراحل نابالغ، از 15/4 تا 65/9 روز در محدوده دمایی 20 تا 32 درجه ی سلسیوس متفاوت بود. نرخ خالص تولید مثل (R0) با افزایش دما از 64/3 ماده/نسل به 22/13 ماده/نسل در 32 و 25 درجه ی سلسیوس به ترتیب افزایش یافته است. مقدار نرخ ذاتی رشد (rm) و نرخ متناهی افزایش (λ) بالاترین میزان خود در دمای 25 درجه ی سلسیوس (157/0 و 170/1 در روز به ترتیب) بود. متوسط طول مدت هر نسل (T) با افزایش دما از 09/19 روز در دمای 20 درجه ی سلسیوس به 85/10 روز در دمای 32 درجه ی سلسیوس کاهش پیدا کرد. به طور کلی، نتایج نشان داد که کنه-ی A. swirskiiقادر به رشد و نمو در محدوده دمایی 32-20 درجه ی سلسیوس با تغذیه از کنه ی T. urticae بوده و دارای پتانسیل لازم برای کنترل این آفت می باشد. بر اساس نتایج حاصل از پارامترهای زیستی، دمای 25 درجه ی سلسیوس بهترین دما برای پرورش این کنه ی شکارگر می باشد. نتایج این تحقیق می تواند برای بهینه سازی پرورش انبوه کنه ی A. swirskiiبه عنوان شکارگر مهم این آفت مورد استفاده قرار گیرد.

کنه سیکلامن(Acari: Tarsonemidae) Phytonemus Pallidus ssp. fragariae یکی از آفات مهم توت فرنگی در مزارع وگلخانه می باشد که به دلیل پتانسیل بالا در ایجاد خسارت اقتصادی، مستلزم چندین بار کنترل شیمیایی در سال می باشد. مطالعات سم شناسی بر روی کنه ها عمدتا با اندازه گیری عوارض جانبی آفت کش ها بر روی این موجودات کوچک امکان پذیر است، ولی این ارزیابی صرفا براساس اثرات مستقیم بر زنده مانی کنه ها ناقص می باشد، بنابراین تعیین اثرات بر نسل بعدی ضروری است. در این تحقیق، پارامترهای دموگرافی کنه سیکلامن در دمای 1 ± 25 درجه سلیسیوس، رطوبت نسبی 10± 80 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت نور و 8 ساعت تاریکی تحت اثر غلظت های زیر کشنده ( LC15 , LC30) کنه کش های آبامکتین (Vermectin)، اسپیرودیکلوفن(Envidor) ، اسپیرومسیفن (Oberon) و پیریدابن (Sun mite) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت و داده ها با استفاده از نرم افزار Two-Sex محاسبه شدند. در سموم اسپیرودیکلوفن و اسپیرومسیفن روی ماده های بالغ هیچ گونه کشندگی در دزهای مورد استفاده مشاهده نشد. طول مدت مراحل نابالغ، تحت تاثیر غلظت (LC15) سموم آبامکتین و پیریدابن به ترتیب در ماده ها از 15/7 تا 51/7 روز و در نرها 22/7 تا 25/8 روز بود و در غلظت (LC30) این سموم طول مدت مراحل نابالغ در ماده ها 14/6 تا 61/5 روز و در نرها 35/6 تا 17/6 روز بود که با تیمار شاهد تفاوت معنی داری داشت. کنه کش های مورد آزمایش کاهش قابل توجهی در باروری / بارآوری خالص ایجاد کردند، به طوری که در غلظت (LC15) سموم آبامکتین و پیریدابن میزان تخم گذاری به ترتیب 35/5 و 11/6 تخم بود و این درحالی است که در غلظت (LC30) آبامکتین هیچ گونه تخم ریزی مشاهده نشد و مقدار این پارامتر برای (LC30) پیریدابن 3/3 تخم بود که با تیمار شاهد تفاوت داشت. همچنین نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r)، نرخ خالص تولید مثل (R0) ، نرخ متناهی افزایش جمعیت(λ) و مدت زمان یک نسل (T) در غلظت ( LC15 ) آبامکتین به ترتیب 085/0، 87/2، 089/1 و 974/11 روز و در غلظت ( LC15 ) پیریدابن به ترتیب 095/0، 30/3، 099/1 و 56/12 روز بود که نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی داری پیدا کرد و همچنین مقدار این پارامترها برای غلظت ( LC30 ) آبامکتین، صفر و برای غلظت ( LC30 ) پیریدابن به ترتیب 042/0، 52/1، 043/1 و 788/9 روز بود که نشان دهنده اختلاف معنی د

بید سیب زمینی Phthorimaea operculella (Zeller) (Lepidoptera: Gelechiidae)یکی از آفات محصولات خانواده سولاناسه می باشد که به طور گسترده ای در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری دنیا پراکنش یافته است. این آفت هم در مزرعه و هم به غده های انباری خسارت وارد می کند. لارو ها مینوز برگ ها و ساقه های سیب زمینی می باشند اماخسارت اصلی تغذیه آفت از غده های سیب زمینی می باشد که می تواند سبب پوسیدگی غده ها در انبار هایی که بدون تهویه شود. با توجه به مزیت های فراوان کنترل بیولوژیک نظیر اثر اختصاصی روی لارو های حشرات آفت، عدم تاثیر نامطلوب روی محیط زیست و جانداران و تلفیق با سایر روش های کنترلی جایگاه ویژه ای در مدیریت کنترل آفت داراست. دراین پژوهش اثر دو گونه باکتری Bacillus firmus، Bacillus thuringiensis subsp. Kurstaki و حشره کش اسپینوزاد روی سنین مختلف لاروی بید سیب زمینی بر روی غده و برگ سیب زمینی در شرایط آزمایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. کلیه آزمایشات و مراحل پرورش بید سیب زمینی در داخل اتاقک رشد با دمایی 2 ±25 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 5 ±65 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی انجام گرفت. لارو های مورد نیاز برای آزمایش ها از کلنی پرورشی ایجاد شده بر روی غذای طبیعی تامین شد. سنین لاروی مورد نظر با اندازه گیری لارو و تغییر رنگ آن ها تفکیک گردید. جهت انجام آزمایشات و بدست آوردن غلظت های اصلی ابتدا یک زیست سنجی مقدماتی روی هر کدام از سنین لاروی بید سیب زمینی صورت گرفت. حداقل و حداکثر غلظت هایی که سبب مرگ و میر لارو ها می شود محاسبه شد و سپس از طریق فرمول ثابت لگاریتمی 4 غلظت دیگر نیز محاسبه و آزمایش ها در 3 تکرار انجام گردید. از آب مقطر برای شاهد استفاده شد. تمام آزمایشات به روش غوطه وری انجام شد. مقایسه دو حشره کش باکتریایی B. firmusوB. thuringiensis با واحد اندازه گیری CUF مشخص گردید در برگ و غده سیب زمینی LC50 حشره کش باکتریایی B. thuringiensisکمتر از LC50 حشره کش باکتریاییB.frmus است. که نشان دهنده اثر کشندگی بیشتر حشره کش B. thuringiensis در غلظت کمتر نسبت به B. firmus است. مقایسه دو حشره کش باکتریایی B. thuringiensis و Spinosad با واحد اندازه گیری ppm مشخص گردید در برگ و غده سیب زمینی LC50 حشره کش باکتریایی B. thuringiensis بیشتر از LC50 حشره کش Spinosad است. که نشان دهنده اثر کشندگی بیشتر حشره کش Spinosad در غلظت کمتر نسبت به B. thuringiensis است.

حصولات انباری به وسیله گروه های متعدد حشرات از جمله 600 گونه سوسک، 70 گونه شب پره و حدود 350 گونه کنه به صورت کمی و کیفی خسارت می بینند. به همین دلیل، آفات محصولات انباری مهم ترین عامل خسارت محصولات کشاورزی در تمام نقاط دنیا به حساب می آیند. شپشه آرد Tribolium confosum Duval (Col.: Tenebrionidae) و سوسک چهار نقطه ای حبوبات Callosobrochus maculatus Fabricius (Col.: Chrysomelidae) از مهم ترین آفات محصولات انباری در اکثر مناطق ایران هستند و سالانه خسارات بالایی را به این محصولات وارد می کنند. ترکیبات گیاهی از جمله عصاره ها و اسانس های گیاهی معمولا به دلیل خسارت کمتر به انسان و موجودات مفید و همچنین عدم تاثیر روی محیط زیست گزینه های مطلوبی برای مبارزه با حشرات زیان آور انباری محسوب می شوند. بسیاری از ترکیبات استخراج شده از گیاهان اثرات کشندگی، ضد تغذیه ای، دورکنندگی، جلوگیری از تخم-ریزی و جلوگیری از رشد را دارند. در تحقیق حاضر، میزان کشندگی و دورکنندگی عصاره اتانولی میوه و برگ گیاه قره تاج Anagyris foetida L. علیه سوسک چهار نقطه ای حبوبات و شپشه آرد در شرایط آزمایشگاهی (دمای 1±27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±60 درصد) بررسی شد. میزان سمیت به روش کاغذ صافی انجام و میزان مرگ و میر 24 ساعت بعد از تیمار حشرات محاسبه شد. در این تحقیق، هر آزمایش 3 بار در روزهای مختلف تکرار شد و در هر آزمایش 30 حشره به کار رفت. علاوه براین میزان دورکنندگی عصاره برگ و میوه نیز در 5 و 10 ساعت بعد از تیمار محاسبه شد. همچنین شناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره برگ و میوه به وسیله کروماتوگرافی گازی به همراه طیف سنجی جرمی (GC-MS) انجام شد. علاوه بر این آنالیز داده های زیست سنجی و دورکنندگی با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. آنالیز پروبیت نشان داد میزان غلظت میانه (LC50) عصاره میوه قره تاج بر شپشه آرد و سوسک چهار نقطه ای به ترتیب 286/528 (132/575-013/481) میکروگرم بر لیتر و 502/385 (904/423-624/347) میکروگرم بر لیتر بود. همچنین میزان غلظت میانه (LC50) عصاره برگ قره تاج بر شپشه آرد و سوسک چهار نقطه ای به ترتیب 135/697 (89/761-69/630) میکروگرم بر لیتر و 2/603 (119/646-705/558) میکروگرم بر لیتر بود. این نتایج نشان داد که عصاره استخراج شده از میوه سمیت بیشتری نسبت به عصاره برگ دارد. همچنین نتایج مربوط به دورک

کنه سیکلامنPhytonemus pallidus ssp. fragariae (Acari: Tarsonemidae) یکی از آفات مهم توت فرنگی در مزرعه و گلخانه می باشد. به منظور فراهم ساختن ارزیابی جامعی از مقاومت ارقام توت فرنگی نسبت به کنه سیکلامن پارامترهای زیستی و دموگرافی این آفت روی 6 رقم توت فرنگی (اروماس، پاروس، سلوا، کاماروزا، کردستان و کوئین الیزا) مورد بررسی قرار گرفت. آزمایشات در دمای 1 ± 20 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 10 ± 80 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار Towsex محاسبه شدند. بر اساس نتایج به دست آمده ارقام مختلف توت فرنگی تاثیر معنی داری روی طول مراحل تخم، لارو و کنه بالغ نر و ماده این آفت نشان داد (05/0P<)، اما روی پارامترهای تولید مثل اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0

بید سیب زمینی، (Lepidoptera: Gelechiidae) . Phthorimaea operculella Zelle، یک آفت درجه ی اول سیب زمینی در هر دو شرایط مزرعه و انبار در اکثر کشورهای گرمسیر و نیمه گرمسیر دنیا از جمله ایران است. در این تحقیق، اثرات سمیت تدخینی، تماسی، دور کنندگی و تخم کشی اسانس صمغ بنه، عصاره میوه و برگ قره تاج و حشره کش گیاهی کینگ بو روی لارو سن اول و پنجم و تخم بید سیب زمینی در 24 و 48 ساعت برای سمیت تماسی، تدخینی و برای دور کنندگی در 2 و 4 ساعت و برای تخم کشی بعد از چهار روز تحت شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار، در شرایط دمایی 1 ± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 60 درصد و تاریکی انجام شد. در این آزمایش LC50 سمیت تدخینی صمغ بنه، برگ قره تاج و میوه قره تاج روی لارو سن اول در 48 ساعت نسبت به لارو سن پنج و 24 ساعت کشندگی بیشتری دارد که به ترتیب 061/0، 420/4 و 801/3 میکرو لیتر بر لیتر هوا می باشد. LC50 سمیت تماسی صمغ بنه، برگ قره تاج و میوه قره تاج روی لارو سن اول در 48 ساعت نسبت به لارو سن پنج و 24 ساعت کشندگی بیشتری دارد که به ترتیب 051/0، 968/2 و 380/1 میکرو لیتر بر سانتی متر مربع و حشره کش کینگ بو 440/654 پی پی ام (ppm) می باشد. در این آزمایش LC50 سمیت تخم کشی صمغ بنه، برگ قره تاج و میوه قره تاج بعد از چهار روز به ترتیب 047/0، 571/2 و 152/1 میکرو لیتر بر سانتی متر مربع و حشره کش کینگ بو 176/599 پی پی ام (ppm) می باشد. در نتیجه، در آزمایش های سمیت تدخینی، تماسی، دورکنندگی و تخم کشی، با افزایش غلظت، میزان مرگ و میر و دور کنندگی آفت افزایش یافت. در آزمایش های سمیت تماسی و تدخینی میزان مرگ و میر لارو سن اول نسبت به لارو سن پنجم بیشتر بوده و همچنین با افزایش زمان میزان مرگ میر آنها افزایش یافته و نیز در آزمایش سمیت دور کنندگی، اثر دورکنندگی در لارو سن اول بیشتر از سن پنج بوده و همچنین اثر دورکنندگی در 4 ساعت کمتر از 2 ساعت بوده و در این آزمایشات عصاره میوه قره تاج نسبت به برگ قره تاج اثر کشندگی بیشتری داشته است

این پژوهش در سال 1395 در شهرستان سنندج، واقع در استان کردستان برای بررسی تنوع زیستی سوسکهای Carabidae در 5 منطقه اعم از 2 باغ، 2 مرتع و یک جنگل دست کاشت سوزنی برگ با استفاده از تله گودالی انجام گرفت تا تغییرات تنوع زیستی خانواده Carabidae درطول فصول بهار و تابستان در برخی اکوسیستم های شهرستان سنندج، میزان تفاوت و تشابه تنوع زیستی خانواده مذکور در اکوسیستم های مورد نظر، کارایی تله های گودالی مختلف در نشان دادن ساختار جمعیتی خانواده مذکور در اکوسیستم های مورد مطالعه را بررسی کنیم. طی این نمونه برداری 7074 نمونه متعلق به 38 گونه،26 جنس، 14 قبیله و 9 زیر خانواده شناسایی شد که 32 گونه برای فون کردستان جدید می باشد. طی این پژوهش ما 15 تله گودالی در جنگل آبیدر، 15 تله در مرتع آبیدر، 30 تله در باغ علی آباد، 30 تله در باغ حسن آباد و 30 تله در مرتع حسن آباد کار گذاشته شد. طبق نتایج به دست آمده مرتع حسن آباد با وجود کمترین فرد به دام افتاده بیشترین تنوع و مرتع حسن آباد کمترین تنوع را دارد و دلیل آن پوشش گیاهی ضعیف، رفت و آمد انسانی زیاد و همچنین نزدیک جاده بودن است. همچنین فراوانی سوسک های کارابیده دراوایل اردیبهشت و شهریور ماه در کمترین حد خود قرار دارد و این خود نشان دهنده پوشش گیاهی ضعیف و شرایط آب و هوایی نامناسب است.

در سال های اخیر یکی از عوامل محدود کننده ی میزان تولید گوجه ‎فرنگی، آفت مهم گلخانه ای شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta را می توان نام برد. T. absoluta، شب پره کوچکی است که بومی آمریکای جنوبی می باشد و جزء آفات کلیدی گوجه فرنگی در تمام دنیا است که بالای 60 درصد از محصولات گوجه فرنگی را مورد خسارت قرار می دهد. کنترل شب پره مینوز گوجه فرنگی به دلیل زیست شناسی و رفتارش مشکل است به علاوه نبود دشمن طبیعی با کارایی بالا عامل دیگری است که می تواند منجر به گسترش آفت در مقایسه با سایر آفات دیگری که دارای دشمن طبیعی می باشند شود .در این تحقیق، ارزیابی خاصیت حشره کشی باکتری های جنس باسیلوس شاملBacillus firmus ، Bacillus anthracis (بومی استان کردستان) و Bacillus thuringiensis برروی مینوز برگ گوجه فرنگی انجام گرفت. این آزمایش بر روی سنین سوم و چهارم لارو های شب پره مینوز گوجه فرنگی پس از رشد بوته های گوجه فرنگی و رسیدن اندازه آنها تقریبا به 30 سانتی متری، انجام شد. در تمام آزمایشات زیست سنجی در آزمایشگاه و گلخانه، برگ ها در شاهد با آب مقطرتیمار شدند. طبق نتایج بدست آمده از بررسی خاصیت حشره کشی B. firmus، B. anthracis و thuringiensis .B در شرایط آزمایشگاه بر روی لارو سن سوم LC50 در24 ساعت به ترتیب 163/10، 338/99 و7/786 و در 48 ساعت، 5/623، 38/045 و 425/4 بوده و در بر روی لارو سن چهارم LC50 در24 ساعت به ترتیب 20/259، /912361 و 19/944 و در 48 ساعت 7/581، 354/84 و /9874 بود. هم چنین طبق نتایج بدست آمده از بررسی خاصیت حشره کشی B. firmus، B. anthracis و thuringiensis B. در شرایط گلخانه بر روی لارو سن سوم LC50 در24 ساعت به ترتیب 17/304، 211/395 و 15/193 و در 48 ساعت 399/9، 328/88 و 063/9 بوده و بر روی لارو سن چهارم LC50 در24 ساعت به ترتیب 18/899، 1000/481 و251/18 و در 48 ساعت13/360، 017/249 و 021/12 بود. نتایج نشان داد باکتری های باسیلوس فیرموس در مقایسه با باسیلوس تورینژینسیس تجارتی کارایی خوبی را در کنترل توتا نشان داده اند. لارو های سن سوم نسبت به چهارم حساسیت بیشتری نسبت به باکتری ها از خود نشان داد. حساسیت لاروها در آزمایشگاه بیشتر از گلخانه بود. طی آزمایش بعدی اثر B. firmus و B. thuringiensis بر روی رشد شب پره مینوز گوجه فرنگی، تا چهار هفته بعد ازاثر باکتری مورد یررسی قرار گر

بیماری های تنه یکی از مشکلات مهم اغلب گیاهان چوبی از جمله انگور، با پراکنش وسیع جهانی می باشد که توسط مجموعه ای از قارچ ها از جمله گونه های قارچی تیره Botryosphaeriaceae ایجاد می شود. یکی از مهم ترین و شناخته شده ترین گونه های بیماری زای این تیره در مناطق مختلف دنیا Diplodia seriata است که به عنوان عامل بیماری های متنوعی از جمله شانکر، سر خشکیدگی و پوسیدگی میوه در میزبان های مختلف شناخته شده است. آزمون بررسی حساسیت این گونه قارچی به قارچ کش های تری فلوکسی استروبین، آیپرودیون و کاربندازیم در شرایط آزمایشگاه انجام شد. آزمایش با 40 جدایه در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. به منظور تعیین مقدار EC50هرجدایه، میزان رشد میسلیوم هر جدایه در غلظت های مشخص هر قارچ کش تعیین گردید. جدایه های با بیش ترین و کمترین حساسیت و فراوانی جدایه های کمتر حساس در جمعیت مورد بررسی محاسبه شدند. نتایج این بررسی نشان داد که قارچکش کاربندازیم با EC50 در دامنه 014/0 تا 72/0 میکروگرم بر میلی لیتر موثرترین قارچ کش در کنترل گونه D. seriata است. همچنین مطالعات ارزیابی حساسیت به این قارچ کش ها روی تعدادی از جدایه های حساس و کمتر حساس گونه D. seriata روی انگور های پنج ساله رقم عسگری در شرایط مزرعه و روی قلمه های انگور در شرایط گلخانه انجام شد. با توجه به نتایج بدست آمده که بیان گر وجود اختلاف بین جدایه ها در حضور دو قارچ کش تری فلوکسی استروبین و کاربندازیم عدم وجود اختلاف بین جدایه ها در حضور قارچ کش آیپرودیون است مشخص شد که دو قارچ کش تری فلوکسی استروبین و کاربندازیم نسبت به قارچ کش آیپرودیون در کنترل این گونه قارچی موثرتر می باشند. همچنین مشخص شد جدایه هایی که در آزمایشگاه به عنوان جدایه های کمتر حساس شناخته شده بودند در شرایط مزرعه و گلخانه نیز به قارچ کش های مذکور دارای حساسیت کمتری هستند.

در طی این تحقیق خصوصیات تنوع زیستی برخی خانواده های سخت بالپوشان با استفاده از ارزیابی سریع تنوع زیستی (RBA) در عرصه زراعی و مرتعیایستگاه تحقیقاتی سارال در استان کردستان مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش 81912 نمونه از رده های مختلف بندپایان با استفاده از انواع تله های مختلف (تله پنجره ای، تله های سطلی رنگی و تله گودالی) جمع آوری شد که از این تعداد 78519نمونه متعلق به رده حشرات و 28524متعلق به راسته سخت بالپوشان بود.کارایی تله ها در به دام انداختن راسته های مختلف حشرات در سطح 5% متفاوت بوده بطوریکه تله پنجره ای ، زرد و آبی بیشترین کارایی را در به دام انداختن راسته سخت بالپوشان داشته و تله سطلی سفید و بنفش بیشترین کارایی را در به دام انداختن راسته دوبالان داشته، همچنین تله گودالیبیشترین کارایی را در به دام انداختن راسته بال غشائیان داشته است. بطور کلی 12810 نمونه از راسته سخت بالپوشاندرعرصه زراعی و 10051درعرصه مرتعی شناسایی، و در 20 خانواده قرار گرفتند. مقایسه کارایی تله هانشان داد عملکرد تله های مختلف در به دام انداختن خانواده های سخت بالپوشاندر سطح 5% متفاوت بوده بطوریکه تله پنجره ای بیشترین کارایی را در به دام انداختن اکثر خانواده های سخت بالپوشان دارا بود.در این پژوهش خصوصیات تنوع زیستی خانواده های Buprestidae، Carabidae، Chrysomelidae، Coccinellidae، Elateridaeو Scarabaeidaeبا استفاده از شاخص های عددی تنوع زیستی (شاخص تنوع گونه ای شانن- واینر و سیمپسون) در تله های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. شاخص تنوع گونه ای شانن – واینر در عرصه زراعی در کمترین حالت در خانواده Elateridaeبه میزان 43/1 Bitو در بیشترین حالت به میزان 34/3 Bitدر خانواده Carabidaeمشاهده شد. شاخص سیمپسون در عرصه زراعی مانند شاخص شانن- واینر به دست آمده بصورتیکه این شاخص در کمترین حالت در خانواده Elateridaeبه میزان 25/2 و در بیشترین حالت به میزان 92/8 در خانواده Carabidaeمشاهده شد.همچنین شاخص تنوع گونه ای شانن- واینر در عرصه مرتعی در کمترین حالت به میزان81/0Bitدر خانواده Elateridaeو در بیشترین حالت به میزان19/2 Bitدر خانواده Carabidaeبرآورد گردید.شاخص سیمپسون در عرصه مرتعی در کمترین حالت به میزان 42/1 در خانواده Elateridaeو در بیشترین حالت به میزان 397/3 در خانواده Coccinellidaeمحاسبه شد.

بید سیب زمینی Phtorimaea operculella (Zeller) (Lep.: Gelechiidae) از آفات مهم سیب زمینی در مزرعه و انبار می باشد. به منظور تعیین رقم مقاوم، پارامترهای زیستی بید سیب زمینی روی غده و برگ شش رقم سیب زمینی شامل بانبا، بلینی، جلی، دراگا، مارفونا و میلوا در شرایط آزمایشگاهی و در دمای 2 ± 25 درجه ی سانتی گراد، رطوبت نسبی 5 ± 65 درصد و دوره ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده غده ارقام مختلف سیب زمینی تاثیر معنی داری روی طول دوره ی مراحل تخم، لارو، شفیره، مراحل نابالغ، حشره کامل نر و تخم تا مرگ نر این آفت نشان داد (05/0>P)، اما روی پارامترهای تولید مثل اختلاف معنی داری را نشان نداد (05/0P)، در حالی که برگ ارقام مختلف تاثیر معنی داری روی پارامترهای تولیدمثلی نداشت (05/0

سن گندم Eurgaster integriceps Put یکی از آفات مهم غلات به ویژه گندم و جو در ایران است. آفت سن علاوه بر خسلرت کمی و کاهش عملکرد، باعث افت شدید کیفیت نانوایی گندم می شود. برای محبوس کردن سن گندم، ازقفس های فلزی استفاده شد. در اواخر مرحله شیری و اوایل مرحله خمیری دانه ، تعداد پنج پوره سن سه در هر قفس در مزرعه رهاسازی شد. تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ درصد خسارت برگ، درصد خسارت سنبله، تعداد تخم های گذاشته شده، میزان اضافه وزن سن های نر و ماده، درصد تلفات پوره ها، میزان اضافه وزن پوره ها ، درصد سن زدگی و درصد گلوتن، اختلاف معنی دار قابل توجهی وجود داشت. براساس مقایسه میانگین به روش LSD، از لحاظ مجموع صفات مورد مطالعه، کمترین مقاومت نسبی در ژنوتیپ های اروند، لاین 7 و لاین 102 و بیشترین مقاومت نسبی در ژنوتیپ های کراس-شاهی، گول سپی، بزوستایا، روشن، سرداری، ئاراس گول سور، کاوه، رشه گول، لاین 93 و MV-17 مشاهده شد. براساس کل صفات مورد بررسی، 25 ژنوتیپ گندم در چهار گروه مقاوم، نیمه مقاوم، حساس و نیمه حساس دسته بندی شدند. تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های گندم در سطح مولکولی با استفاده از 17 نشانگر SCoT و 6 نشانگر IRAP مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع 183، نوار قابل نمره دهی ، 96 نوار (20/59 درصد) چند شکل بودند. میانگین تنوع ژنتیکیبرآورد شده بین ژنوتیپ ها با استفاده از نشانگر های SCoT و IRAP به ترتیب برابر با 415/0 و 428/0 بود. دامنه ضریب تشابه جاکارد برای نشانگر SCoT از 78% تا 56% و ضریب تشابه دایس برای نشانگر IRAP 67% تا 52% متفاوت بود. برای مشخص کردن نشانگر های مرتبط با نه صفت مرتبط با مقاومت تجزیه رگرسیون گام به گام صورت گرفت. مشخص شد که نشانگر SCoT 70 بیشترین درصد تغییرات صفات پوشید گی دانه توسط گلوم و گلومل (6/37%)، درصد خسارت برگ (5/31%)، درصد خسارت سنبله (2/21%) و اضافه حشرات نر و ماده به ترتیب برابر با 1/34% و 7/33% را تبیین می نماید. بیشترین ضریب تبیین برای صفات پوشیدگی دانه توسط گلوم و گلومل (6/32%) و درصد خسارت سنبله (7/23%) مربوط به مکان ژنی IRAP LTR650 بود. از نظر صفات مورفولوژیک و ژنتیکی، تنوع قابل توجهی در بین ژنوتیپ های گندم مورد مطالعه وجود داشت.

سن گندم یکی از آفات مهم گندم در ایران محسوب می شود و سالانه خسارت کمی و کیفی قابل توجهی به این محصول وارد می کند. به منظور ارزیابی مقاومت ژنوتیپ-های گندم نسبت به سن گندم، 25 ژنوتیپ (پیشگام، 120Lin-، 7Lin-، 93Lin-، 102Lin-، 10Lin-، روشن، سرداری،17 MV-، آزادی، آذر2، کراس شاهی، زاگرس، بزوستایا، اروند، شعله، الوند، کاوه، بیات، ساسیون، الموت، ئاراس گول سور، رشه گول، گول سپی و قدس) در قالب طرح آلفالاتیس در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان مورد مطالعه قرار گرفتند. در این مطالعه، ژنوتیپ های گندم در سه بلوک ناقص (شش بلوک) با مساحت 13 مترمربع کاشته شدند. برای محبوس-کردن سن گندم، قفس های فلزی به ابعاد 100×30×100 سانتی متر با تورپارچه ای با سوراخ ریز پوشانده شده و در اواسط فروردین ماه در مزرعه نصب شدند. داخل همه قفس ها، دو جفت حشره کامل سن گندم رهاسازی شد. تخم های گذاشته شده توسط هر حشره جمع آوری و تا تبدیل شدن به پوره سن سه، در داخل ژرمیناتور در درون جعبه نگهداری شدند. در اواخر مرحله شیری و اوایل مرحله خمیری دانه های گندم، تعداد پنج پوره سن سه در هر قفس در مزرعه رهاسازی شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ ها از لحاظ درصد خسارت برگ، درصد خسارت سنبله، تعداد تخم-های گذاشته شده، میزان اضافه وزن سن های نر و ماده، درصد تلفات پوره ها، میزان اضافه وزن پوره ها و درصد سن زدگی در اثر تغذیه سن گندم تفاوت بسیار معنی داری در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. براساس مقایسه میانگین بین ژنوتیپ های گندم با استفاده از آزمون LSD، از لحاظ مجموع صفات درصد خسارت سنبله و برگ، میزان تخم ریزی، اضافه وزن حشرات نر و ماده، اضافه وزن پوره ها و میزان تلفات پوره ها مشخص شد که ژنوتیپ زاگرس دارای بیشترین حساسیت نسبت به سن گندم و ژنوتیپ-های گول سپی، کراس شاهی، ئاراس گول سور، رشه گول، لاین10، سرداری، کاوه، بزوستایا، لاین 93، MV-17 و روشن کمترین حساسیت و بیشترین مقاومت را نسبت به سن گندم داشتند. هم چنین، درصد تلفات پوره ها بر روی ژنوتیپ های کراس شاهی و رشه-گول بیشترین و بر روی ژنوتیپ های لاین 102 و سرداری کمترین بوده است. با استفاده از تجزیه خوشه ای به روش Ward و براساس فاصله اقلیدسی، 25 ژنوتیپ تحت بررسی در چهار گروه مجزا قرار گرفتند و ژنوتیپ های رشه گول، کراس شاهی، کاوه،

بیمار ی های قارچی مختلفی در شاخه و برگ سیب زمینی باعث ایجاد خسارت می شوند که از آن جمله می توان به بیماری لکه موجی ناشی از گونه های جنس Alternaria اشاره کرد. به منظور مطالعه گونه های آلترناریای مرتبط با بیماری لکه موجی از برگ های دارای علائم مشکوک به این بیماری در مزارع سیب زمینی شهرستان های قروه و دهگلان در تابستان سال های 1392 و 1394 نمونه برداری صورت گرفت. جداسازی به وسیله کشت بخشی از بافت آلوده بر روی محیط کشت PDA صورت گرفت. پس از خالص سازی به روش نوک ریسه 82 جدایه بدست آمد. بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی و مولکولی (با تکثیر بخشی از ناحیه RPB2) جدایه ها در دو گونه A. alternata (26 جدایه) و A. arborescense (56 جدایه) قرار گرفتند. آزمون بررسی حساسیت جمعیت گونهA. arborescense به قارچ کش های آیپرودیون، کلروتالونیل و تری فلوکسی استروبین در شرایط آزمایشگاه انجام شد. آزمایش با 37 جدایه در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. به منظور تعیین مقدار EC50 هر جدایه، میزان جوانه زنی اسپور در غلظت های مشخص هر قارچ کش تعیین گردید. فاکتور مقاومت و فراوانی جدایه های مقاوم در جمعیت مورد بررسی نیز محاسبه شدند. نتایج این بررسی نشان داد که قارچ کش تری فلوکسی استروبین با EC50 در دامنه 744/0- 011/0 میکروگرم/میلی لیتر و کم ترین فراوانی جدایه های مقاوم، موُثرترین قارچ کش در کنترل گونه A. arborescense در استان کردستان می باشد. مطالعات بیماری زایی تعدادی از جدایه های حساس و مقاوم گونه A. arborescense روی رقم مارفونای سیب زمینی در شرایط گلخانه انجام شد و بیماری زایی جدایه ها با اجرای اصول کخ به اثبات رسید. آزمون حساسیت این جدایه ها به قارچ کش های آیپرودیون، کلروتالونیل و تری فلوکسی استروبین روی رقم مارفونای سیب زمینی در شرایط آزمایشگاه بیان گر تاثیر قارچ کش های تری فلوکسی استروبین و کلروتالونیل در کنترل بروز علائم بیماری است.

اثرات آنتی زنوزی ده رقم توت فرنگی شامل ارقام کردستان، کویین الیزا، فرزنو، کارسین برگ، پاروس، پاجارو، میسیونری، کلاسیکا، اروماس، ونتانا و پارامترهای جدول زندگی کنه تارتن دولکه ای(Acari:Tetranychidae)Tetranychus urticae Kochروی این ارقام در دمای5/0±26 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. در آزمون انتخاب آزاد بیش ترین ترجیح غذایی کنه تارتنروی رقم کارسین برگ بود و برخلاف آن رقم پاروس کمترین ترجیح غذایی را برای کنه داشت.نتایج نشان داد که میان فراوانی کنه و کرکهای غیر غده ای همبستگی مثبت، میان فراوانی کنه با کرک های غده ای و ضخامت برگ همبستگی منفی وجوددارد.طولانی ترین طول عمر کنه ماده روی رقم میسیونری مشاهده شد، در حالی که کوتاهترین طول عمر آن روی رقم کویین الیزا بود. بیشترین نرخ بارآوری در رقم میسیونری وجود داشت اماکمترین نرخ آن در رقم کارسین برگ مشاهده گردید.علاوه بر این بالاترین نرخ ذاتی رشد(rm)و نرخ متناهی افزایش جمعیت )λ)در رقم کردستان مشاهده گردید.پارامترهای مختلف کنه تارتن با روشWardsخوشه بندی و رقم کردستان به عنوان رقم حساس و ارقام اروماس، فرزنو، کلاسیکا، پاجارو، ونتانا بعنوان ارقام مقاوم در این بررسی انتخاب شدند که می توان از آنها در روش های کنترل تلفیقی آفات استفاده نمود

امروزه ابداع و بکارگیری روش های کنترل غیر شیمیایی آفات کشاورزی از جمله موارد مهم کاریردی در برنامه های مدیریتی آفات در بیشتر جوامع دنیاست و در میان حجم وسیعی از مطالعات و بررسی ها بر روی آفت کش های زیست بنیاد متمرکز گردیده است. از این موارد می توان به اسانس های گیاهی با خاصیت حشره کشی اشاره نمود که اثرات سوء کمتری روی محیط زیست دارند که در این راستا فرمولاسیون های جدیدی از حشره کش های گیاهی به عنوان جایگزینی مناسب برای آفت کش های مصنوعی توسعه یافته است. در این بررسی سمیت تنفسی اسانس از گیاهان مستخرج شده گیاه مفراح Nepeta crispa Willd، بابونه کبیر Tanacetum parthenium L، آویشن کرکی Thymus eriocalyx Ronniger و اکالیپتوس Eucalyptus globulus Labill و همچنین دوام سمیت تنفسی و سمیت تماسی فرمولاسیون اسانس گیاهی اکالیپتوس روی حشرات کامل شپشه آرد با نام علمی Tribolium confusum در شرایط آزمایشگاهی در دمای 2±25 درجه سانتی گراد، رطوبت نسبی 5±60 درصد و تاریکی انجام شد.نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که سمیت تنفسی اسانس مفراح N. crispa با مقدار LC50 بدست آمده در مدت 24 ساعت برای شپشه آرد برابر 6/38 میکرولیتر بر لیتر هوا بود که نشان دهنده سمیت تنفسی بالای این اسانس نسبت به سایر اسانس های مورد آزمایش بود. همچنین سمیت تنفسی اسانس کپسوله نشده اکالیپتوس در مقایسه با اسانس کپسوله شده در مدت زمان 24 ساعت روی حشرات کامل شپشه آرد بیشتر بود. اما دوام تنفسی فرمولاسیون حاوی اسانس اکالیپتوس بطور معنی داری بیشتر از اسانس خالص بود. سمیت تماسی فرمولاسیون حاوی اسانس گیاه اکالیپتوس در روش اسپری کردن روی سطح ظرف و بدن حشره بسیار بالاتر از اسانس خالص گیاه بود. نتایج حاکی از این است که فرمولاسیون حاوی اسانس، خاصیت تماسی بالایی داشت و همچنین این فرمولاسیون قدرت رها سازی تدریجی اسانس را دارا می باشد و کپسوله کردن باعث بالا رفتن دوام اسانس گیاه شد.

یکی از فاکتورهای مهم در بکارگیری زنبورهای پارازیتوئید، انتخاب گونه مناسب می باشد. در تحقیق حاضر از دو گونه زنبورTrichogrammabrassicae(Bezdenko) (Hym.: Trichogrammatidae) بومی شهرستان های آمل و سنندج وT.emberyophagum(Hym.: Trichogrammatidae)بومی شهرستان اصفهان، جهت پارازیته کردن تخمTutaabsoluta (Meyrick, 1917) (Lep.:Gelechiidae)در شرایط آزمایشگاه و گلخانه استفاده شد. با رهاسازی زنبور بر روی گلدان ها در 4 زمان (12، 24، 48 و 72 ساعت) بعد از رهاسازی شب پره مینوزگوجه فرنگی، دیده شد که زنبور T. brassicae بومی هر دو شهرستان، توانایی پارازیته کردن تخم آفت مذکور را دارند بعلاوه تفاوت معنی داری میان درصد پارازیتیسم آن ها دیده نشد. در این تحقیق بیشترین میزان پارازیتیسم توسط T. brassicae بومی شهرستان آمل در شرایط آزمایشگاه 50 درصد و در گلخانه 43/10 درصد بود.همچنین بیشترین میزان پارازیتیسم توسط T. brassicae بومی شهرستان سنندج در شرایط آزمایشگاه 48/48 درصد و در شرایط گلخانه 22/13 درصد بود. این در حالی بود که گونه T. emberyophagumقادر به پارازیته کردن تخم های شب پره مینوزگوجه فرنگی نبود. بعلاوه همبستگی مثبتی از نظر محل قرارگیری، بین تخم شب پره مینوزگوجه فرنگی و تخم-های پارازیته شده وجود داشت به صورتی که بیشترین تعداد تخم های آفت مذکور و تخم های پارازیته شده در سطح رویی برگ ها، در کنار رگبرگ اصلی و بر روی برگ های چهارم، پنجم و ششم از پایین به بالا در ارتفاع گیاه قرار داشت. همچنینبررسی اثر تعداد نسل و سن بر میزان توانایی پارازیتیسم زنبور T. brassicaeنشان داد که نسل و سن رنبورها بر میزان پارازیتیسم آن ها اثری ندارد.

اسانس های گیاهی با اثرات شناخته شده ای که روی آفات گذاشته اند، می توانند جایگزین مناسبی برای آفت کش های شیمیایی رایج باشند. در این تحقیق، اثرات سمیت تدخینی، تماسی و دورکنندگی اسانس صمغ، میوه و برگ بنهPistaciaatlanticaDesf. subsp.kurdica(Zohary) Rech. f. روی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوباتCallosobruchusmaculatus (Fabricius, 1775)و شناسایی ترکیبات، اثرات سمیت تدخینی، تماسی و دورکنندگی اسانس میوه و برگ خنجوکPistaciakhinjukStocksروی حشرات کامل سوسک چهارنقطه ای حبوباتو شپشه قرمز آردTriboliumcastaneum(Col.: Tenebrionidae) در 24 و 48 ساعت مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی، در شرایط دمایی°c 25±1، رطوبت نسبی 5±60% و تاریکی انجام شد. 22 ترکیب فرار از اسانس میوه خنجوک که بتا-پینن (64/21%) و سابینن (20%) عمده ترین ترکیبات آن و در اسانس برگ خنجوک 18 ترکیب فرار که عمده ترین ترکیبات آن شامل اسپاتولنول (03/21 %)، بتا-پینن (19%) بود، شناسایی شد. در آزمایش های سمیت تدخینی، تماسی و دورکنندگی، با افزایش غلظت اسانس ها، به ترتیب میزان مرگ‎و‎میر و دورکنندگی آفات افزایش یافت. در آزمایش سمیت تدخینی اسانس اندام های بنه در 48 ساعت، به ترتیب اسانس صمغ (μl/l air 33/4LC50= ،h 19/16LT50= ) و میوه بنه (μl/l air 08/9 =LC50،h 87/18LT50= ) و در سمیت تماسی در 48 ساعت، اسانس صمغ (μl/l air 063/0(LC50= و برگ بنه (μl/l air 079/0(LC50= بیشترین سمیت را روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات داشتند. در آزمایش سمیت تدخینی اسانس های خنجوک روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات و شپشه قرمز آرد در 48 ساعت، گونه دوم مقاومت بیشتری در مقایسه با گونه اول نشان داد همچنین اسانس میوه خنجوک روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات (μl/l air77/13LC50= ،h 17/19LT50= ) تاثیر بیشتری در مقایسه با برگ آن (μl/l air 17/19= LC50،h 15/20LT50= ) و در آزمایش سمیت تماسی در 48 ساعت، اثر اسانس برگ خنجوک روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات (μl/cm2114/0(LC50= بیشتر از میوه آن (μl/cm2133/0(LC50= بود. در آزمایش دورکنندگی اسانس های بنه و خنجوک روی سوسک چهارنقطه ای حبوبات در 2 و 4 ساعت، بیشترین میزان دورکنندگی در بالاترین غلظت اسانس هاμl/cm3) 0234/0) به ترتیب مربوط به اسانس های صمغ بنه (88%)، برگ بنه (77%) و برگ خنجوک (76%) در 2 ساعت بود. نتایج، بیانگر تاثیر با

بیماری آتشک ناشی از باکتری Erwinia amylovora از مهم ترین بیماری های درختان میوه دانه دار به خصوص گلابی می باشد. در این مطالعه اثر همستیزی جدایه هایPantoea agglomerans و Pseudomonas fluorescens جداسازی شده از درختان سیب و گلابی به همراه تعدادی جدایه موجود در آزمایشگاه بیماری شناسی گیاهی دانشگاه کردستان روی عامل بیماری آتشک مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از آزمون میوه نارس گلابی 11 جدایه برای برای مطالعات بعدی در نظر گرفته شد. بر اساس توالی 16S rDNA، جدایه Ps170 متعلق به جنس Pseudomonas، جدایه En112، En113 و En23 متعلق به جنس Enterobacter و جدایه Se111 به جنس Serratia تشخیص داده شد. در بررسی های آزمایشگاهی تمامی جدایه ها در آزمون کشت متقابل توانستند با تشکیل هاله بازدارنده از رشد جدایه بیمارگر ممانعت کنند، همچنین همه جدایه های همستیز با تولید آنتی بیوتیک از رشد جدایه بیمارگر ممانعت کنند. در آزمون تولید هیدروژن سیانید تنها دو جدایه Ps117 و Ps170 واکنش مثبت نشان دادند. جدایه-های Ps170، Ps117 و Ps49 نیز با تولید سیدروفور مانع از رشد E. amylovora شدند. نتیجه آزمون تولید پروتئاز در جدایه های Ps89، Ps170، Pa112 و Ps49 مثبت بود. در آزمون برگ بریده گلابی از میان جدایه های Ps170، Ps117، En113 و Pa21 در آزمون گل بریده گلابی جدایه Ps170 و در آزمون میوه گلابی جدایه Pa21 از توانایی همستیزی بیشتری برخوردار بودند. نتایج مطالعات مولکولی پیرامون ردیابی ژن آنتی بیوتیک PCA، phl، prn و plt نشان داد که جدایه Ps170 توانایی تولید هر چهار نوع آنتی بیوتیک را دارا می باشد. ژن های سنتزکننده آنتی بیوتیک های PCA و phl در جدایه های Ps170 و Ps117 ردیابی گردید. همچنین ژن مسئول تولید آنتی بیوتیک های prn در جدایه های Ps170 و Ps89، En113 و Se111 شناسایی شد. ژن سنتز آنتی بیوتیکplt در جدایه های Ps170، Ps117، Ps49 و Ps89 و En113 ردیابی گردید.

زنبور عسل دارای اهمیت اقتصادی زیادی بوده و نقش مهمی در گرده افشانی گیاهان بازی می کند. با توجه به اینکه از آفت کش های مختلف جهت کنترل آفات و بیماری های گیاهی استفاده می گردند بنابراین زنبور عسل به طور ناخواسته با این سموم تماس پیدا می کند. به منظور بررسی اثرات منفی بعضی از این آفت کش ها، سمیت خوراکی و تماسی حشره کش های فوزالن و پیریمیکارب، کنه کش های پروپارژیت و فن پروپاترین و قارچ کش های اکسی کلرومس و مخلوط بردو روی زنبور عسل مورد ارزیابی قرار گرفت. در آزمایش تماسی، سموم مورد نظر با شش غلظت و یک شاهد در سه تکرار، با استفاده از برج پاشش (فشار 2 بار، حجم 2 میلی لیتر) بر روی حشرات کامل زنبور عسل پاشیده شدند. در آزمایش خوراکی، زنبور های عسل با مخلوطی از شکر 25 درصد و غلظت های مختلف سموم (شش غلظت و یک شاهد در سه تکرار) تیمار شدند. غلظت های مربوط به هر آفت کش با توجه به ماده موثره، در آزمایش مقدماتی تعیین گردید. آزمایش های مربوطه در اتاق تاریک در دمای 30-25 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی حدود 45 تا 55 درصد انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم فزار های EXCEL، SPSS، SAS و POLO-PC انجام گرفت. ارزیابی حساسیت و بررسی مرگ و میر زنبور عسل در اثر متقابل زمان های 24، 48 و 72 ساعت بعد از تماس با غلظت های مختلف آفت کش توسط آزمایش خوراکی و تماسی، انجام گرفت. مقدار LC50 در 24 و 48 ساعت بعد از شروع آزمایش محاسبه گردید. نتایج مربوط به آزمایش تماسی نشان داد که فن پروپاترین با 2/3 و LC50 =5/7 بالا ترین سمیت و مخلوط بردو با 79926 و 69552 =LC50 کمترین سمیت (به ترتیب در 24 و 48 ساعت) را در بین آفت کش های آزمایش شده داشتند. همچنین در آزمایش خوراکی فن پروپاترین با 54/0 و 3/0=LC50 بالا ترین تلفات و پروپارژیت با p7785 و 6736=LC50 کمترین تلفات (به ترتیب در 24 و 48 ساعت) را در بین آفت کش های انتخابی روی زنبور عسل ایجاد کردند.

گندم به عنوان مهمترین محصول زراعی در مناطق وسیعی کشت می گردد. این محصول دارای آفات بسیاری می باشد که مهمترین آنها سن گندم است. به منظور بررسی رابطه میزان تراکم سن گندم با دما و رطوبت (بارندگی) و همچنین ارتفاع در اماکن زمستان گذران به مدت دوازده سال (91-80) مناطق آلوده به سن گندم واقع در بخش مرکزی شهرستان روانسر شامل روستاهای قلاین، مهرگان و گرگیدر مورد بررسی قرار گرفتند. در فاز اول تحقیق پپارامترهای سن گندم در ارتفاعات چهارگانه شامل ارتفاع های 1530، 1490، 1450 و 1410 مورد ارزیابی قرار گرفت تا تاثیر ارتفاع بر هر کدام از پارامترها مشخص گردد و نتیجه اینکه ارتفاع دوم (1450) متر به عنوان ارتفاع شاخص که بیشترین تراکم سن را به خود اختصاص داده است شناخته شد. در فاز دوم تحقیق به منظور بررسی رابطه میزان تراکم سن گندم با دما و رطوبت، به عنوان متغیرهای زیست محیطی غالب، میانگین تراکم سن مادر در مزارع کانون در 12 سال محاسبه و ارتبلط دما و رطوبت به عنوان شرایط محیطی تاثیر گذار بر تراکم سن مورد ارزیابی قرار گرفت. در این تحقیق از کادر چوبی به ابعاد 50*50 سانتی متر معادل 0/25 متر مربع به عنوان ابزار نمونه برداری از سن گندم استفاده گردید. بدین منظور در روستاهای مذکور 10 مزرعه انتخاب و در هر مزرعه 10 مرتبه به صورت کاملا تصادفی کادر اندازی (تعداد 40 عدد معادل 10 متر مربع) گردید. تمامی سن های موجود در کادر پس از شمارش تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی بین مقادیر روزانه رطوبت (بارندگی) و تراکم سن گندم در مزرعه یک همبستگی بالا (معکوس) و معنی دار و سطح 95 درصد را نشان می دهد. ضریب تبیین (R2) برای مقادیر روزانه رطوبت در زمان نمونه برداری و تراکم سن مادر، 62/3 درصد برآورد گردید. همچنین ضریب تبیین (R2) برای مقادیر روزانه دما در زمان نمونه برداری و تراکم سن مادر 70/5 درصد برآورد گردید که نشاندهنده ارتباط مستقیم دما و تراکم سن گندم در سطح بالایی می باشد.

علف هرز پیچک صحرایی یکی از مهمترین علف های هرز مزارع و باغات در دنیا می باشد و تاکنون مطالعات بسیاری روی کنترل بیولوژیک این علف هرز صورت گرفته است که بیشترین درصد آن مربوط به حشرات می باشد. در مزارع شهرستان سنندج نیز سوسک برگخواری مشاهده شد که هم حشرات کاملو هم لاروهای سنین مختلف از برگ های پیچک صحرایی تغذیه می کردند. بدین جهت برای شناسایی و بررسی بیشتر، این حشره به آزمایشگاه منتقل شد و طبق مطالعات تاکسونومیکی سوسک Hypocassida subferruginea (Col., Chrysomelidae)تشخیص داده شد. تخم گذاری این حشره به صورت دسته ای (8/1±7/4 تخم در هر دسته) و اکثراً بر روی سطح پشتی برگ ها می باشد. سوسک H. subferruginea دارای 5 سن لاروی می باشد که در شرایط آزمایشگاه در 7/7 ±3/88 روز یک نسل آن کامل می شود. علاوه بر این حشرات ماده در طول دوره 9/4 ±4/70 روز فعالیت زنده خود قادر به تولید حدود 47/705 تخم می باشند. بررسی بیولوژیاین گونه در شرایط مزرعه در شهرستان سنندج نشان داد که حشره مذکور قادر به ایجاد 5 نسل در طول سال می باشد و زمستان را به شکل حشره کامل در خاک سپری می کند. سوسک H. subferrugineaاز میان گیاهان گوجه فرنگی، سیب زمینی، نخود، گندم و پیچک صحرایی فقط از پیچک صحرایی تغذیه می کند و تمام طول دوره زندگی این حشره روی این علف هرز سپری می شود. در بررسی کارایی H. subferruginea در کنترل پیچک صحرایی مشخص شد که در اثر تغذیه این حشره رشد آن کاهش می یابد و در صورت افزایش تعداد حشره، رشد آن متوقف نیز خواهد شد. به این صورت که در اثر تغذیه سوسک مذکور وزن ساقه، ارتفاع ساقه، فاصله میان گره و وزن ریشه کاهش یافت. رشد سطحی ریشه نیز کاهش یافت اما در مقابل رشد طولی آن افزایش یافت.

شب پره مینوز برگ گوجه فرنگی،Tuta absoluta ، یکی از آفات مهم گوجه فرنگی گلخانه ای در ایران است . در این مطالعه مقاومت سه رقم رایج گوجه فرنگی گلخانه ای شامل ریوگراند ایتالیایی، الیت و سوپر چیف نسبت به شب پره مینوز برگ گوجه فرنگی با استفاده از شاخص های زیستی در گلخانه با دمای 2± 27 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 5 ±60 درصد و دوره نوری 16:8 (تاریکی: روشنایی)، در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده، بین ارقام از نظر برخی از شاخص های زیستی شب پره مینوز مثل میزان تخمریزی در روی هر رقم، وزن شفیره، سطح خسارت و همچنین از نطر خصوصیت مورفولوژی مانند تراکم کرک تفاوت معنی داری وجود داشت. بیشترین تخمریزی آفت در روی رقم ریو گراند ایتالیایی6/22 عدد، و کمترین میزان تخمریزی در رقم الیت 26/7 عدد بود.از نظر وزن شفیرگی رقم ریوگراند ایتالیایی با میانگین 0036/0 گرم بیشترین و رقم الیت با میانگین 0026/0 گرم کمترین وزن شفیرگی را دارا بودند. از نظر سطح خسارت وارده توسط یک عدد لارو(سن4) در رقم ریو گراند ایتالیایی 4/0 سانتی متر مربع، و در رقم الیت 09/0 سانتی متر مربع بود، همچنین تراکم کرک ها بصورت عدد در واحد سطح، در رقم ریو گراند ایتالیایی 8/3، و در رقم الیت 4/22 مشاهده شد. با توجه به نتایج این بررسی می توان از ارقام دارای مقاومت بیشتر به شب پره مینوز گوجه فرنگی مثل الیت در مدیریت تلفیقی مینوز برگ گوجه فرنگی در گلخانه ها بهره برد.

سن گندم (Hemiptera: Scutelleridae) Eurygaster integriceps Putton آفت مهم غلات است که سبب خسارت شدید کمی و کیفی می شود. سیکل زندگی آن دو مرحله متفاوت دارد، مرحله رشد و نمو و مرحله دیاپوز. طی مرحله دیاپوز، ذخایر انرژی سن گندم به طور چشم گیری تغییر می کند. به منظور بررسی فیزیولوژی دیاپوز سن گندم، حشرات کامل زمستان گذران نر و ماده به صورت ماهانه از آبان 90 تا فروردین 91 از ارتفاعات شهرستان دهگلان استان کردستان، جمع آوری شد. سپس ترکیبات ضد یخ مانند ترهالوز، گلیسرول، گلوکز، مایواینوزیتول و سوربیتول در حشرات کامل سن گندم با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) اندازه گیری شد. نتایج نشان دهنده تنوع وزنی بالایی در نمونه های اندازه گیری شده سن گندم بود، به طور کلی وزن حشرات نر از حشرات ماده پایین تر بود، این کاهش وزن به علت ناهماهنگی رشد دستگاه تولیدمثلی در حشرات دو جنس نر و ماده است. همچنین غلظت ترکیبات ضد یخ با کاهش دمای هوا افزایش یافت، به طوری که نتایج حاصل از اندازه گیری پلی ال ها نشان داد که گلیسرول و ترهالوز مهم ترین قندهای بدن می باشند. بیش ترین مقدار گلیسرول در بهمن ماه در حشرات نر 002/.0 ± 116/0 میلی گرم بر گرم وزن و در حشرات ماده 003/0 ± 139/0 میلی گرم بر گرم وزن به دست آمد و بیش ترین میزان ترهالوز محاسبه شده در دی ماه بود که مقدار آن در حشرات نر 041/0 ± 509/0 میلی گرم بر گرم وزن و در حشرات ماده به 036/0 ± 583/0 میلی گرم بر گرم وزن رسید. طی دیاپوز گلیسرول با سرد شدن هوا افزایش و پس از سردترین ماه های سال (دی و بهمن) کاهش یافت. به نظر می رسد طی دوره دیاپوز گلوکز با تبدیل شدن به گلیسرول در سرماسختی حشرات نقش مهم و حیاتی را ایفا می نمایند. سایر ذخایر غذایی مهم بدن مثل پروتیین و چربی کل در این دوره تغییرات قابل توجهی را متحمل نشدند. هر چند غلظت برخی ترکیبات ضد یخ در سن گندم پایین است، اما به نظر می رسد ترکیبات مختلف پلی ال ها حتی در غلظت های پایین نیز حشرات را در برابر دماهای پایین محافظت کنند.

درختان اوکالیپتوس در شمار گونه های جنگلی سریعالرشد محسوب میشوند. گونه یE. camaldulensis در مقایسه با گونه های دیگر اوکالیپتوس بیشترین سطح کشت را در کشور دارد. در سالهای اخیر این گونه در نهالستان ها و عرصه های اوکالیپتوسک اری شده ی استان مازندران مورد حمله ی شدید یکی از انواع زنبورهای گالزای اوکالیپتوس قرار گرفته است. جهت شناسایی گونه ی این زنبور نمونه برداری های متعددی از درختان آلوده انجام گردید. همچنین بیولوژی و خسارت آن از مرداد ماه 1390 تا تیر ماه 1391 در شرایط طبیعی منطقه ی جویبار و شرایط آزمایشگاه، روی درختان اوکالیپتوس E. camaldulensis مطالعه شد. زنبور گالزای مورد نظر گونه یHymenoptera: Eulophidae ( leptocybe invasa Fisher & La Salle تشخیص داده شد. این گونه در شرایط طبیعی شهرستان جویبار در طی سال دارای چهار اوج جمعیتی مشخص است که از نظر زمانی با هفته دوم خرداد، هفته آخر تیر، هفته دوم شهریور و هفته آخر مهر مصادف میباشد، بنابراین این حشره قادر به ایجاد 4 نسل هم- پوشان در طول سال میباشد. طول دوره رشدی یک نسل حشره در شرایط محیط طبیعی به طور متوسط 11/5 ± 1/ 43روز میباشد. متوسط طول عمر حشره با رژیم غذایی آب و عسل17/.± 5/5 روز است. زمستان را بیشتر به شکل لاروهای سنین بالا، شفیره و تاحدی حشره کامل در داخل گالها سپری میکند. زنبورهای ماده تخم های خود را در دو طرف رگبرگ میانی، درون بافت دمبرگ و ساقه های جوان قرار میدهند. تخمها بصورت منفرد و جدا ازهم گذاشته میشوند. آسیب وارد شده به بافت گیاه باعث تحریک رشد بافت و شکل گیری گال های برجسته روی دمبرگ، رگبرگ و ساقه های جوان اوکالیپتوس میشود. لارو در داخل گال تبدیل به شفیره شده و در نهایت حشره بالغ با ایجاد حفرهی دایرهای شکل از داخل گال خارج میشود. این زنبور به طریق بکرزایی ماده زایی تولیدمثل میکند و تعداد حشرات جنس نر در جمعیت آنها بسیار کم میباشد. طی بررسی صورت گرفته جنس نر این گونه برای اولین بار در در نهالستانها و عرصه های نهالکاری شده ( 2 تا 4 ساله) L. invasa کشور مشاهده شد. خسارت زنبور بسیار شدید میباشد. بررسی انتشار آفت در مازندران نشان میدهد که میزان شیوع آفت در بخش شرقی و مرکزی استان بسیار شدیدتر از غرب استان میباشد.

موضوع این تحقیق بررسی، تغییرات فصلی جمعیت حشرات کامل خوشه خوار انگور، پراکنش و تراکم آفت در شهرستان های سنندج، سقز و مریوان و مناطق آنها، تاثیر ارقام مختلف انگور بر روی میزان جلب آفت، تاثیر غلظت های فرمون، رنگ های تله دلتا (سفید، زرد، سبز، قهوه ای و مولتی کالر) و ارتفاع های نصب آنها (یک و نیم متر، یک متر و نیم متر) بر روی میزان جلب آفت بود. نتایج بدست آمده نشان داد که این آفت دارای سه نسل می باشد و اوج پرواز حشرات کامل در سه نسل آن در شهرستان سنندج به ترتیب بیست و سوم اردیبهشت، ششم تیرماه و بیستم مرداد ماه، در شهرستان سقز ، سی ام اردیبهشت، بیست و چهارم تیر و بیست و هشتم مرداد و در شهرستان سرو آباد سوم اردیبهشت، دوازدهم تیر و بیست و نهم شهریور ماه می باشد. بین تراکم آفت در مناطق تله گذاری شده سه شهرستان، تفاوت معنی دار مشاهده شد. مقایسه میزان تراکم این آفت در نسل اول و دوم آن، در منطقه محمده شهرستان مریوان، نشان داد که میانگین تراکم آفت نسل اول به صورتی معنی دار بالاتر از نسل دوم بود. در بین غلظت های مختلف 0/01، 0/1 و 1 میلی گرم بکار رفته در آزمایش، غلظت یک میلی گرم بیشترین میزان جلب آفت را داشت (0/05>P). بین ارقام انگور عسکری، رشه، فرخی و بیدانه قرمز برای مقایسه میزان جلب آفت، تفاوت معنی داری مشاهده شد (0/051=P). اثرهای رنگ تله (0/114=P) و ارتفاع نصب تله (0/919=P) بر جلب آفت معنی دار نبود.

اکثر آفت کش های مدرن، زیست کش های عمومی بوده و برای انسان و تعداد زیادی از موجودات غیرهدف، سمی هستند. علاوه بر اثرات بلند مدتی که روی سلامت انسان دارند،ایحاد مقاومت در آفات آفات،مسمومیت جانوران اهلی، زنبور عسل و سایر گرده افشان ها، حیات وحش و دشمنان طبیعی آفات نیز باعث می شوند. زنبور تریکوگراما Trichogrammabrassicae یکی از دشمنان طبیعی آفات کلیدی چون کرم سیب، کرم ساقه خوار برنج، کرم گلوگاه انار و...می باشد.به همین دلیل مطالعه ی اثرات جانبی سموم روی تریکوگراما می تواند اطلاعات و ابزارهای با ارزشی را در زمینه مدیریت تلفیقی آفات و حفظ این خشره مفید در ایران ارایه دهد. در این مطالعه زنبور تریکوگراما بر روی میزبان واسط (Sitotrogacerealella) پرورش شد. سپس اثرات چهارنوع قارچکش رایج در کنترل بیماری های برنج (بلاست برنج) گه شامل کارپروپامید(وین)، تری سیکلازول(بیم) و پروپیکونازول(تیلت) و مانکوزب می باشند، بر روی تخم پارازیت شده، توسط زنبور تریکوگراما با استفاده از روش زیست سنچی ارزیابی شد. برای این منظور تخم های پارازیت شده ی بید غلات توسط زنبور را به مدت پنج ثانیه در هفت تا هشت دز مختلف از قارچکشهای فوق، غوطه ور شدند.در تیمار شاهد از آب مقطر استفاده گردید. این تخم ها تا مرحله خروج حشره کامل هر 24 ساعت یکبار به مدت سه روز مورد بازدید قرار گرفتند و میزان مرگ و میر تخم و حشرات کامل آمارگیری شد. قارچکش های آزمایش شده شامل کارپروپامید(وین)، تری سیکلازول(بیم) و پروپیکونازول(تیلت) و مانکوزب می باشد. نتایج حاصل از این مطالعه برای زنبورها بعد از 24 ساعت اول نشان داد که قارچکش پروپیکونازول با LC50،44/10 پی پی ام،بیشترین تاثیر نسبت به سایر قارچکش های آزمایش شده دارد. قارچکش کارپروپامید که LC50 آن برابر با 83/627 پی پی ام است و LC50 برای مانکوزب 1/1735 پی پی ام و تری سیکلازول LC50 برابر با 21/802 بدست آمده است. در 48 ساعت بعد از آزمایش میزان LC50 به ترتیب برای کارپروپامید 44/15 پی پی ام، تری سیکلازول 62/474 پی پی ام، پروپیکونازول 52/0 پی پی ام و مانکوزب 84/297 پی پی ام می باشد. بنابراین قارچکش های مورد استفاده در تحقیق حاضر، باعث افزایش تلفات و عدم تفریخ تخم حشرات می شوند و این موضوع زنگ خطری برای کنترل بیولوژیک حشرات و همچنین جمعیت های دشمنان طبیعی در طبیعت می باشد. قارچکش ها بر خلاف ت

گیاهان دارویی همواره به عنوان یکی از مهم ترین منابع ترکیبات فعال زیستی مورد توجه بوده اند. ترکیبات فعال (متابولیت های ثانویه) موجود در این گیاهان، مسئول خاصیت ضد میکروبی آن ها می-باشند. این ترکیبات همچنین در دفاع از گیاهان در برابر آفات و عوامل بیماری زای گیاهی موثرند. مطالعه ی حاضر با هدف بررسی اثر ضد باکتریایی عصاره های گیاهی در کنترل باکتری Erwinia amylovora عامل بیماری آتشک درختان میوه دانه دار به اجرا در آمد. به این منظور ابتدا عصاره خالص 70 نمونه گیاهی با استفاده از حلال متانول، علیه باکتری E. amylovora بر اساس روش دیسک کاغذی به مقدار 5 میلی گرم بر هر دیسک بررسی شد. در مرحله ی بعد از بین گیاهان مورد مطالعه سه گیاه انار (Punica granatum)، موسیر (Allium hirtifolium) و اکالیپتوس (Eucalyptus sp.) انتخاب گردید و عصاره خام این گیاهان با استفاده از سه نوع حلال مختلف شامل آب مقطر استریل، اتانول و متانول استحصال گردید. سپس اثر ضد باکتریایی عصاره های حاصل به روش دیسک کاغذی مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت عصاره متانولی گیاهان مذکور که بیشترین اثر بازدارندگی را علیه باکتری E. amylovora نشان داده بود انتخاب گردیده و اجزای این عصاره ها با استفاده از کروماتوگرافی لایه نازک جداسازی و اثرات بازدارندگی هر کروماتوگرام علیه باکتری فوق بررسی گردید. براساس نتایج حاصل از کروماتوگرافی و اثرات بازدارندگی شان ترکیبات موجود در 0Rf = در باند 1از عصاره متانولی انار و 45/0 Rf =در باند 4 از عصاره متانولی موسیر و 0Rf =، 11/0Rf= و 73/0Rf = به ترتیب در باند های 1، 2 و 5 از عصاره متانولی اکالیپتوس بیشترین اثر بازدارندگی را روی باکتری E. amylovora نشان دادند. در نهایت اثر عصاره متانولی گیاهان منتخب در مهار باکتری E. amylovora در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار روی میوه سیب مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد عصاره متانولی موسیر دارای بیشترین اثر بازدارندگی بر علیه باکتری فوق می باشد. گیاه موسیر برای انجام آزمایشات تکمیلی انتخاب گردید و اجزای موجود در آن با استفاده از فلش کروماتوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد باند های 10 و 11 عامل اثر بازدارندگی این گیاه می باشند.

خانواده ی Pteromalidae (Hym: Chalcidoidea) یکی از بزرگترین خانواده های زنبوران پارازیتوئید است. افراد این خانواده مهمترین دشمنان طبیعی طیف وسیعی از حشرات زیان آور از جمله سخت-بالپوشان(Choleoptera) ، دوبالان(Diptera) ، بالپولکدارن(Lepidoptera) و جوربالان(Homoptera) را در بر می گیرد. بنابراین نقش این خانواده در کنترل بیولوژیکی آفات مهم محصولات کشاورزی دارد. زنبورهای متعلق به این خانواده در استان کردستان (غرب کشور ایران) در سال 1389-1390جمع آوری و شناسایی شدند که در بین آنها 6 گونه به عنوان رکورد جدید از ایران گزارش شده است. گونه های جدید برای ایران توسط علامت ستاره مشخص شده اند. Apsilocera sp*، Asaphes vulgaris (Walker, 1934)*، Catolaccus crassiceps (Massi, 1911)، Conomorium amplum (Walker, 1935)* ، Conomorium patulum (Walker, 1835)، Halticoptera circula (Walker, 1833)، Halticoptera longipetiolus (Hedqvist, 1975)*، Hobbya stenonota، Oodera monsterum (Nikolskaya, 1952)*، Pachyneuron grande (Thomson, 1878)، Pachyneuron muscarum (Linnaeus, 1758) ، Pachyneuron nelsoni (Girault, 1928)، Pteromalus sp، Pseudocatolaccus nitescens (Walker, 1834)، Schizonotus sieboldi (Ratzeburg, 1848)، Sphegigaster nigricornis (Nees, 1834)، Stenoselma nigrum (Delucchi, 1956)* ، Trichomalus rufinus (Walker, 1835).

تریپس غربی گل یکی از آفات اصلی کشت های گلخانه ای شامل گلخانه های سبزیو صیفی و گیاهان زینتی در سرتاسر جهان می باشد که در سال 2004 میلادی وارد ایران شده است. مطالعه در مورد پتانسیل حساسیت این آفت نسبت به حشره کشهای مختلف می تواند اطلاعات و ابزارهای با ارزشی را در زمینه ی مدیریت مقاومت به حشره کش ها در ایران ارائه دهد. در این مطالعه تریپس ها از یک گلخانه خیار در ورامین در سال 1389 جمع آوری گردید و در آزمایشگاه بر روی غلاف های جوان لوبیای سبز پرورش داده شد. تحقیقات نشان داد که اکسی ماترین فاقد اثر ضربه ای بود. بر اساس نتایج فیپرونیل و اکسی ماترین ابزار مناسبی برای مدیریت تلفیقی تریپس غربی گل می باشند.

در این بررسی فون کنه های پارازیت و شکارگر حشرات راسته جوربالان شهرستان سنندج طی سالهای 1389 و 1390 مورد مطالعه قرار گرفت. در مجموع 15 گونه از 9 جنس و 3 خانواده جمع-آوری گردید، که یک گونه جدید برای دنیا***، یک گونه جدید برای ایران** و 8 گونه از آنها برای شهرستان سنندج* و استان کردستان اولین گزارش بوده است. لیست گونه ها به شرح زیر می-باشد: Family Erythraeidae Erythraeus (Erythraeus) garmsaircus Saboori, Goldarazena & khajeali, 2004* Erythraeus (Erythraeus) sp. nov. *** Erythraeus (Zaracarus) ueckermanni Saboori, Nowzari & Bagheri-Zenous, 2004* Erythraueus (Zaracarus) aydinicus Saboori, Cakmak &Nouri-Gonbalani, 2004** Marantelophus kamalii (Saboori & Atamehr, 2000)* Abrolophus iraninejadi Saboori & Hajiganbar, 2005* Bursaustium norbakhshi Saboori, 2002* Family Trombidiidae Allothrombium meridionale Berlese, 1910* Monotrombium simplicium Zhang & norbakhsh 1995* Family Phytoseiidae Wainetein, 1962 Neoseiulus bicaudus Neoseiulus zwoelferi (Doss, 1957) Neoseiulus marginatus (Wainstein, 1961) Anthoseius) bagdasarjani Wainstein & Arytunjan, 1967 Typhlodromus( Anthoseius) khosrovensis, Arutunjan 1971 Typhlodromus( Transeius herbarius Wainstein. 1960*

چکیده: از بزرگترین و متنوعترین خانواده های دوبالان هستند. حشرات بالغ (Diptera: Syrphidae) مگسهای گل بیشتر گونهها در اطراف گلها پرواز کرده و از مهمترین گروههای گرده افشان می باشند. لارو بسیاری از شکارگر آفات مختلف زراعی و باغی بخصوص شته ها Syrphinae گونهها به خصوص لاروهای زیرخانواده هستند، از این لحاظ نقش مهمی در کنترل زیستی آفات بصورت طبیعی داشته و دارای اهمیت اقتصادی بالایی هستند. فون مگسهای سیرفیده در ایران بسیار متنوع است اما در سالهای اخیر مطالعاتی مقدماتی در این خصوص انجام شده است. به همین منظور در راستای تکمیل مطالعات انجام شده در ایران در سالهای- 1389 90 تحقیقی درباره شناسایی این حشرات مفید در شهرستان سنندج صورت گرفت. در این مطالعه با استفاده از تور حشرهگیری و تله مالایز تعداد 27 گونه جمعآوری شد. تعداد 19 گونه از آنها برای شهرستان سنندج میباشد.گونههای جمعآوری شده در زیر Eupeodes corollae جدید بوده که گونه غالب منطقه گونه لیست شدهاند (گونههای ستارهدار* برای سنندج جدید هستند). 1- Eristalina Eristalis arbustorum (Linnaeus, 1758)* Eristalinus aenus (Scopoli, 1763)* Eristalinus megacephalus (Rossi, 1794)* Helophilus trivitattus (Fabricus, 1775)* Parhelophilus versicolar (Fabricius, 1794)* 2. Eumerinae Eumerus sogdianus (Stak, 1857)* Merdon tananiensis (Hurkmans, 1993)* 3. Xylotinae Syritta pipiens (Linneus, 1758) * 4. Chrysotoxinae Chrysotoxum bactrianum (Violovitsh, 1978) 5. Syrphinae Melanostoma mellinum (Linnaeus, 1758) Spherophoria rueppelli (Wiedmann, 1830) Spherophoria scripta (Linnaeus, 1758) Spherophoria turkmenica (Bankoska, 1964) Episyrphus balteatus (De Geer, 1776) Eupeodes corollae (Fabricus, 1794) Eupeodes nuba (Wiedmann, 1830) Ischiodon aegypticus (Wiedmann, 1830)* Ischiodon scutellaris (Fabricius, 1805)* Paragus albifrons (Fallen, 1817)* Paragus bicolar (Fabricus, 1794)* Paragus compeditus (Wiedmann, 1830)* Paragus haemorrhous(Meigen, 1822)* Scaeva albomaculata (Macouart, 1842) * Scaeva dignota (Rondani, 1857)* Syrphus ribesii (Linnaeus, 1758)* Syrphus vitripennis (Meigen, 1822)* Xanthogramma maculipenne (Mik, 1887)*

امروزه به دلیل مشکلات ناشی از استفاده بی رویه سموم شیمیایی در مزارع کشاورزی، گرایش زیادی به استفاده از موادبیولوژیکی از جمله متابولیت های ثانویه گیاهی جهت کنترل بیماریها و آفات گیاهی ایجاد شده است.