حامد قادرزاده

این مطالعه به‌منظور بررسی بازدهی، بهره‌وری و تعیین عوامل موثر بر تولید سویا در استان‌های عمده تولیدکننده(گلستان، مازندران و اردبیل) بر اساس اطلاعات سال‌های1400-1379 انجام شد. اطلاعات لازم از طریق مطالعات اسنادی از وزارت جهاد کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و مرکز آمار ایران جمع‌آوری گردید. در این مطالعه برای سنجش بهره‌وری از شاخص‌های بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی و برای تعیین بازدهی از شاخص‌های سودآوری(سود خالص، درصد بازده فروش و درصد بازگشت سرمایه) استفاده شد. همچنین جهت تعیین عوامل موثر بر عملکرد سویا در مناطق هدف از تحلیل رگرسیونی بهره گرفته شد. نتایج مطالعه نشان داد که در طی سال‌های مورد بررسی استان گلستان بالاترین میانگین بهره‌وری فیزیکی بذر و کود و استان‌های مازندران و اردبیل به ترتیب بالاترین میزان بهره‌وری فیزیکی آب و نیروی‌کار در تولید سویای آبی را داشته‌اند. بیشترین بهره‌وری فیزیکی بذر و نیروی‌کار در تولید سویای دیم نیز مربوط به استان مازندران بوده است. طبق یافته‌های مطالعه حاضر بهره‌وری اقتصادی نهاده‌ها دارای نوسانات زیادی بوده است. بیشترین متوسط بهره‌وری اقتصادی(NBPD) نهاده‌های آب، بذر، کود و نیروی‌کار استفاده شده در تولید سویای آبی مربوط به استان اردبیل و بیشترین متوسط بهره‌وری اقتصادی بر اساس سود نهاده‌های بذر و کود مصرفی درکشت سویای دیم مربوط به استان‌ گلستان و برای نهاده نیروی‌کار مربوط به استان مازندران است. بیشترین میانگین سود در تولید سویای آبی و دیم به ترتیب مربوط به استان اردبیل(4/54 میلیون ریال در هکتار) و مازندران(8/24 میلیون ریال در هکتار) بود. میانگین سود در تولید سویای آبی و دیم کشور به‌ ترتیب 3/34 و 9/28 میلیون ریال در هکتار طی دوره مطالعه مشخص گردید. میانگین بازده فروش سویای آبی و دیم به ترتیب مربوط به استان اردبیل(78/50 درصد) و مازندران(75/55 درصد) بود. به عبارتی به‌ازای هر ‎ریال درآمد حاصل از فروش سویای آبی 78/50 درصد سود به همراه دارد. همچنین بیشترین میانگین درصد بازگشت سرمایه در تولید سویای آبی و دیم نیز مربوط به استان اردبیل(44/176درصد) و مازندران(157درصد) برآورد شد. به عبارتی به‌ازای هر ریال هزینه کرد در کشت سویای آبی در اردبیل، 44/176 درصد سود به همراه دارد. با توجه به تحلیل رگرسیونی، در استان گلستان متغیرهای توضیحی بارندگی سالانه، کودهای پتاس و فسفات تاثیر مثبت بر تولید محصول داشته و با توجه به آمارهt این متغیرهای توضیحی از لحاظ آماری معنی‌دار شدند. البته متغیر توضیحی بارندگی سالانه بیشترین تاثیر را بر تولید محصول داشته است. در استان مازندران متغیرهای توضیحی بارندگی سالانه و نیروی کار تاثیر مثبت بر تولید محصول داشته و از لحاظ آماری معنی‌‌دار شدند. در این استان هم متغیر توضیحی بارندگی سالانه بیشترین تاثیر را بر متغیر تولید محصول داشته است. باتوجه‌به اهمیت سویا به‌عنوان یک گیاه روغنی استراتژیک، نتایج تحقیق حاضر که بیانگر میزان بهره‌وری نهاده‌ها و سودآوری و عوامل تاثیرگذار بر تولید محصول می‌باشد، می‌تواند به سیاست‌گذاران، کشاورزان و صنعتگران مناطق هدف کمک نماید تا راهکارهای مناسبی برای بهینه‌سازی استفاده از نهاده‌ها و عوامل تولید به منظور افزایش کمی و کیفی محصول به لحاظ سودآوری و بهبود بهره‌وری اقتصادی در تولید سویا اتخاذ نمایند.

گوشت قرمز یکی از عوامل مهم و اصلی در جیره غذایی انسان است که مصرف آن برای سلامتی انسان ضروری بوده و منبع اصلی تولید گوشت قرمز دام‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌باشند. با اینکه الگوی استفاده از مواد غذایی در حال تغییر است گوشت هنوز هم یک وعده غذایی برجسته برای مصرف‌کنندگان می‌باشد. زنجیره تامین گوشت گوسفند در شهرستان سنندج همواره با چالش‌ها و مشکلات فراوانی روبه‌رو است. از یک سو بالا بودن هزینه‌های تولید دام سبک و به دنبال آن افزایش خوراک دام سبک و از سوی دیگر تفاوت بسیار قیمت پرداختی بابت گوسفند و قیمت گوشت سبب عدم رضایت دامداران و سبب تضعیف صنعت دامپروری شده است. این تحقیق طراحی و شبیه‌سازی زنجیره تامین گوشت قرمز گوسفند در شهرستان سنندج را مورد بررسی قرار می‌دهد. اهداف کلی تحقیق شامل شناسایی فعالان، چالش‌ها و حلقه‌های مفقوده در این زنجیره، شبیه‌سازی و بررسی نوسانات و تغییرات قیمت گوشت گوسفند و خوراک دام می‌باشد. به دلیل فعالان متعدد و پیچیدگی زنجیره روش استفاده شده برای ارزیابی وضعیت و چالش‌های موجود در این زنجیره و ارائه راه‌حل برای بهبود این زنجیره پویایی سیستم می‌باشد. داده‌های تحقیق با استفاده از داده‌های موجود سازمان جهاد کشاورزی و مصاحبه با دامداران به صورت پرسشنامه بدست آمده است. یافته‌های پژوهش نشان داد که فعالان و ارگان‌های موجود در این زنجیره شامل تامین‌کنندگان، دامداران، توزیع‌کنندگان، خرده‌فروشان و مصرف‌کنندگان می‌باشد. پس از شناسایی ارگان‌ها و فعالان موجود در این صنعت، ارتباط میان آن‌ها به شکل حلقه‌های بازخورد ترسیم شده‌اند و بعد از آن مدل نهایی حالت جریان سیستم تعیین شده و متغیرهای سیستم مانند حالت، جریان، ثابت و کمکی ترسیم و معادلات آن‌ها مشخص شده است. پارامترهای واردات نهاده دامی جو برای براورد بهتر سیستم با استفاده از معادلات اقتصاد سنجی به‌دست آمده‌‌اند و در نهایت در مدل طراحی شده توابع و معادلات قرار گرفتند و شبیه‌سازی زنجیره تامین گوشت گوسفند و تغییرات قیمت‌های نهاده‌های دامی، گوسفند زنده، دلال و خرده‌فروش از فروردین 1399 تا اسفند 1408 به‌دست آمد. از آزمون شرایط حدی و بازتولید رفتار برای اعتبار مدل مورد نظر استفاده شده است. بعد از مطمئن شدن از اعتبارسنجی مدل، برای بهبود و توسعه سیستم سیاست‌هایی پیشنهاد داده شدند که شامل کاهش نرخ سود تسهیلات یا وام‌های پرداختی برای خرید بره به دامدار، کمک‌های بلاعوض یا سوبسیدهای دولت در جهت حمایت از تولیدکننده و دامدار و کاهش حق درصد حق بیمه توسط دولت جهت حمایت از دامدار می‌باشد. نتایج نشان داد که کاهش نرخ سود تسهیلات یا وام‌های پرداختی بیشترین تاثیر را در متغیرهای سیستم داشته است و به‌عنوان سیاست برتر انتخاب شده است و پیشنهاد می‌شود به دلیل مشکلات بخشی‌نگری و عدم هماهنگی بین اجزا و اعضای زنجیره نیازمند به یک بازنگری و تفکر جدید برای ایجاد یک سیستم یکپارچه و هماهنگ مدیریت زنجیره تامین و نیازمند افزایش همکاری و تعامل واحدهای در ارتباط با زنجیره از توزیع‌کننده تا مصرف‌کننده می‌باشد.

با پیشرفت و توسعه فناوری در جهان، فعالیت‌‌های انسانی و شیوه زندگی مردم نسبت به گذشته بسیار متفاوت گشته است و در همین راستا در تهیه مواد غذایی و عادت‌‌های مصرف، تغییراتی صورت گرفته که منجر به ایجاد فرآوری و روش-‌های بسته‌‌بندی نوین گردیده است. همچنین با توجه به افزایش بیش از پیش ‌نیاز به غذا و ضایعات فراوان در عرضه گوشت، اهمیت بسته‌‌بندی مناسب که محصول را در مقابل تغییرات فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی در امان نگه دارد نیز افزایش چشمگیری داشته است. در همین راستا استفاده از بسته‌‌بندی‌‌های هوشمند و فعال امری لازم است. مطالعه حاضر با اهداف تعیین نگرش مصرف‌‌کنندگان شهر سنندج نسبت به بسته‌بندی هوشمند و فعال گوشت مرغ، مطالعه تمایل به پرداخت بیشتر مصرف‌‌کنندگان شهر سنندج نسبت به بسته‌بندی هوشمند و فعال گوشت مرغ و ارزیابی میزان رضایت مصرف‌‌کنندگان شهر سنندج از مرغ بسته‌‌بندی شده فعلی صورت گرفته است. داده‌‌های مورد نیاز از طریق پرسشنامه حضوری و آنلاین به روش نمونه‌‌گیری ساده از جامعه، از 400 نفر مصرف‌‌کننده گوشت مرغ در سال 1401 جمع‌‌آوری گردید. جهت برآورد اهداف ذکر شده از روش‌‌های لاجیت ساده، لاجیت ترتیبی، الگوی دو مرحله‌‌ای هکمن و ارزش‌‌گذاری مشروط استفاده شد. نتایج نشان می‌‌دهد مصرف‌‌کنندگان برای بسته‌‌بندی هوشمند و فعال، به ترتیب و به طور میانگین مایل به پرداخت مبلغ 15 و 14 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم گوشت مرغ، هستند. نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد که عواملی همچون تحصیلات، مقدار مصرف ماهیانه گوشت مرغ، مراجعه به بازار گوشت مرغ و توانایی ذخیره اطلاعات اثر منفی و معنی‌‌داری بر تمایل مصرف‌‌کنندگان شهر سنندج به استفاده از بسته‌‌بندی هوشمند داشته و در مقابل دو عامل تمایل به استفاده از گوشت مرغ بسته‌‌بندی شده و توانایی انتقال اطلاعات در زمینه دمای نگهداری مناسب دارای اثر مثبت و معنی‌‌داری بوده‌ا‌ند. همچنین مصرف قسمت خاصی از گوشت مرغ، اعتماد به برچسب‌‌های نظارتی دولتی و جذب مایعات بافت گوشت و خونابه بر تمایل مصرف‌‌کنندگان شهر سنندج به استفاده از بسته‌‌بندی فعال اثر مثبت و معنی‌‌داری داشته و تنها تحصیلات دارای اثر منفی و معنی‌‌داری بوده است. در مدل دیگر سن و تحصیلات اثر منفی و تعداد وعده‌‌های غذایی تهیه شده از گوشت مرغ در هفته، رضایت از قیمت فعلی گوشت مرغ و اعتماد به برچسب‌‌های نظارتی دولتی اثر مثبت و معنی‌‌داری بر میزان رضایت مصرف‌‌کنندگان شهر سنندج از بسته‌‌بندی فعلی گوشت مرغ و نحوه توزیع آن داشته است. در دو مدل دیگر نیز تمایل به مصرف گوشت مرغ بسته‌‌بندی شده، اعتماد به برچسب‌‌های نظارتی دولتی، اطلاع داشتن از مزایا و معایب بسته‌‌بندی‌‌های هوشمند و فعال بر میزان پرداخت برای بسته‌‌بندی هوشمند و فعال گوشت مرغ اثر مثبت و معنی‌‌داری داشته و مقدار مصرف ماهیانه گوشت مرغ به تنهایی بر بر میزان پرداخت برای بسته‌‌بندی هوشمند گوشت مرغ اثر مثبت و معنی‌‌داری داشته است. در این راستا پیشنهاد بر این است که دولت به وسیله سیاست‌‌های حمایتی و همچنین ارگان‌‌های نظارتی خود، به این صنعت کمک رساند. همچنین تبلیغات رسانه‌‌ای و توزیع بسته‌‌بندی‌‌ها تحت نظارت برندهای معتبر یاری‌رسان این صنعت هستند.

به دلیل اهمیت شیر و فرآورده‌های لبنی در سلامت و امنیت غذایی جامعه، اشتغال‌زایی و افزایش درآمد دامداران؛ تولید و مصرف آن همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اقتصادی بوده است اما با وجود اهمیت مصرف شیر برای سلامت انسان، مصرف آن در ایران کمتر از مقدار توصیه ‌شده از سوی فائو می‌باشد؛ بنابراین ضرورت دارد ترجیحات مصرف‌کنندگان برای مصرف این کالای استراتژیک و عوامل موثر بر تقاضای آن بررسی شود. در این راستا در مطالعه حاضر ترجیحات مصرف‌کنندگان شهر سنندج برای مصرف انواع شیر فله‌ای، پاستوریزه و استریلیزه با استفاده از مدل لاجیت چندگانه مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های مورد نیاز از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری با 350 خانوار مصرف‌کننده شیر در پاییز 1400 به‌دست‌آمده است. نتایج تحقیق نشان داد، از میان 350 خانوار مصرف‌کننده شیر در شهر سنندج، اولویت مصرف 157 خانوار (9/44 درصد) شیر فله‌ای، ۱۳۶ خانوار (9/38 درصد) شیر پاستوریزه و ۵۷ خانوار (2/16 درصد) شیر استریلیزه می‌باشد. میانگین مصرف شیر فله‌ای، پاستوریزه و استریلیزه به ترتیب 19/2، 54/1 و 93/0 کیلوگرم در هفته‌، حداکثر میزان مصرف شیر در هفته برای شیر فله‌ای، پاستوریزه و استریلیزه به ترتیب ۷، ۵ و ۲ کیلوگرم و حداقل میزان مصرف برای هر سه نوع شیر 5/0 کیلوگرم است. نتایج برآورد مدل لاجیت چندگانه نشان می‌دهد، متغیرهای میزان مصرف شیر در هفته، حضور فرد سالمند در خانواده، تاثیر قیمت بر انتخاب نوع شیر مصرفی، میزان اعتقاد به از بین رفتن خواص مطلوب شیر با پاستوریزه و استریلیزه کردن، میزان اعتقاد به بالاتر بودن ارزش غذایی شیر فله‌ای، میزان اهمیت استفاده غیرمستقیم در انتخاب نوع شیر مصرفی، میزان اهمیت تبلیغات در انتخاب نوع شیر مصرفی، میزان اهمیت به شاخص سلامت محصول در انتخاب نوع شیر مصرفی و میزان اهمیت به شاخص کیفیت در انتخاب نوع شیر مصرفی اثر منفی روی احتمال انتخاب شیر پاستوریزه و استریلیزه نسبت به گروه پایه (شیر فله‌ای) دارند؛ اما متغیرهای سن سرپرست خانوار، سطح تحصیلات سرپرست خانوار، سطح تحصیلات مادر، میزان تاثیر خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از مصرف شیر فله‌ای، میزان اهمیت دسترسی راحت در انتخاب نوع شیر مصرفی، میزان اهمیت برچسب و میزان اهمیت برند اثر مثبتی روی احتمال انتخاب شیر پاستوریزه و استریلیزه نسبت به شیر فله‌ای دارند. بزرگ‌ترین نگرانی مصرف‌کنندگان شیر بسته‌بندی‌شده وجود مواد نگهدارنده و عدم اعتماد به صنعت لبنیات و بزرگ‌ترین نگرانی مصرف‌کنندگان شیر فله‌ای بهداشتی نبودن و عدم درج اطلاعات می‌باشد. اکثر مصرف‌کنندگان شیر در شهر سنندج نگران ایمنی شیر مورد استفاده بودند، به همین دلیل از مفهومی به نام برچسب قابلیت ردیابی شیر سوال شد، طبق نتایج در صورت وجود برچسب قابل ‌ردیابی روی انواع شیر، 78 درصد از خانوارهای مورد مطالعه مصرف شیرشان افزایش پیدا می‌کند و همچنین 59 درصد از مصرف‌کنندگان حاضر به پرداخت مبالغ بیشتر برای برچسب قابل ‌ردیابی هستند.

در سال های اخیر، توجه به تولید و مصرف غذایی ارگانیک، عاری از نهاده های شیمیایی، در مقابل محصولات رایج که منجر به ایجاد انواع بیماری ها و مشکلات زیست محیطی می شوند و همچنین تولید روز افزون محصولات تراریخته، که از سوی بسیاری از صاحبنظران مورد تایید نمی باشد، افزایش معنی داری نشان می دهد. پژوهش حاضر به بررسی عوامل موثر بر مصرف محصولات ارگانیک از دیدگاه مصرف کنندگان شهر سنندج می پردازد. داده های مورد نیاز از طریق پیمایش های میدانی با طراحی و تکمیل پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی از 365 پاسخگو از میان شهروندان شهر سنندج برای سال 1399 جمع آوری شد. برای شناسایی عوامل موثر از الگوی لاجیت چندگانه استفاده شده است. نتایج نشان می دهد 12 درصد از پاسخگویان نسبت به محصولات سالم و ارگانیک اطلاعات کامل دارند. بررسی تمایل به دریافت اطلاعات نشان می دهد، 6/52 درصد از افراد تمایل زیادی به دریافت اطلاعات در مورد محصولات غذایی دارند. سنجش نگرش افراد در مورد تاثیر استفاده از محصولات سالم و ارگانیک بر روی سلامت افراد مورد بررسی قرار که نتایج نشان داد 4/53 درصد از افراد تاثیر استفاده از این محصولات بر روی سلامت را زیاد بیان نمودنند. شفافیت در بازار محصولات کشاورزی توسط پاسخگویان مورد بررسی قرار گرفت که از نظر 4/53 درصد از پاسخگویان شفافیت کم در بازار محصولات کشاورزی وجود دارد. بررسی حساسیت افراد نسبت به سالم و ارگانیک بودن، برچسب دار بودن و اطلاعات کامل در مورد محصولات مصرفی نشان داد 5/45 درصد از حساسیت زیادی برخورداند. تمایل به پرداخت اضافی برای دستیابی به محصولات سالم و ارگانیک مورد بررسی قرار گرفت که بیشتر افراد حاضر به پر داخت 10 تا 20 درصد مبلغ اضافی برای دریافت محصولات سالم و ارگانیک هستند و متغیرهای سن، درآمد و منطقه محل سکونت معنی دار بودنند. در مدل مصرف محصولات سالم و ارگانیک بر اساس اطلاعات مصرف کننده در حالت اطلاعات کامل، سن، درآمد و سلامت محصولات سالم و ارگانیک بر مصرف این محصولات اثر گذار و بالابودن قیمت محصولات، عدم اطمینان از سالم و ارگانیک بودن، عدم دسترسی به محصولات سالم و ارگانیک و عدم اطلاع رسانی و آموزش مناسب در مورد محصولات سالم و ارگانیک به عنوان عوامل تاثیرگذار بر عدم مصرف این محصولات بود.

تقاضای محصولات ارگانیک و سالم به دلیل نگرانی مصرف کنندگان از کیفیت و ایمنی مواد غذایی متداول (غیرسالم) رو به افزایش است. یکی از عوامل اساسی و تاثیرگذار در مصرف محصولات ارگانیک شناسایی ترجیحات مصرف کنندگان است. مطالعه حاضر با هدف تعیین ترجیحات مصرف-کنندگان برای میوه و سبزیجات ارگانیک و سالم و بررسی مشکلات موجود برتمایل به مصرف این محصولات انجام شده است. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده نسبتی ازجامعه، از 300 خانوار شهر سنندج در سال 1399 جمع آوری گردیده است. برای تعیین ترجیحات مصرف کنندگان از روش ارزش گذاری مشروط و الگوی لاجیت ترتیبی که به روش حداکثر درستنمایی برآورد شده، استفاده گردید. نتایج نشان می دهند، حدود 10 درصد از مصرف کنندگان حاضر به پرداخت مبلغی اضافی برای خرید میوه وسبزیجات سالم و ارگانیک نسبت به انواع متداول نبودند در حالی که 01/52 درصد آن ها حاضر به پرداخت قیمت اضافی کمتر از 10 درصد الی20 درصد و حدود 99/37 درصد مصاحبه شوندگان حاضر به پرداخت مبلغ اضافی بالای 20 درصد برای خرید این محصولات هستند. نتایج حاصل از رگرسیون نشان داد که عواملی چون درآمد ماهیانه خانوار، وجود سالمندان در خانواده، جنسیت، وضعیت تاهل، میزان تحصیلات، میزان مصرف میوه و سبزیجات ارگانیک و سالم، تمایلات حفظ محیط زیست، سطح اهمیت شاخص آگاهی از ارزش غذایی میوه و سبزیجات سالم و ارگانیک وتمایل به خرید سالم، اثر مثبت و معنی داری بر تمایل اضافی مصرف-کنندگان برای میوه وسبزیجات سالم و ارگانیک نسبت به انواع متداول نشان می دهند. همچنین حدود 6/71 درصد از مصرف کنندگان، عدم وجود برچسب تضمینی را جزو مشکلات خود در زمینه خرید و مصرف این محصولات عنوان کردند. در این راستا، ترغیب کشاورزان به تولید میوه و سبزیجات سالم و ارگانیک، تبلیغات، بازاریابی، استاندارسازی و شناسنامه دارکردن محصولات، افزایش سطح آگاهی مصرف کنندگان، تغییر رفتارهای مصرفی در این زمینه پیشنهاد می شود.

انتخاب تعداد بهینه و اندازه مناسب ماشین های کشاورزی و همچنین سرمایه گذاری صحیح در این زمینه از مسائل اصلی مکانیزاسیون کشاورزی می باشد. این پژوهش جهت بهینه سازی اندازه و تعداد ماشین های کشاورزی مورد نیاز در شهرستان سقز انجام شده است. انتخاب تراکتورهای مورد نیاز در مزارع براساس حجم عملیات، میزان زمان در اختیار و هزینه های ثابت و متغیر ناشی از هر ماشین انجام می گیرد. روشی که ملاحظات اقتصادی و ملاحظات فنی را به طور هم زمان در نظر داشته باشد روش برنامه ریزی خطی یا غیرخطی می باشد. در این پژوهش از یک مدل غیرخطی با هدف حداقل سازی هزینه کل شامل هزینه های ثابت و متغیر سامانه ی ماشینی مورد نیاز می باشد. تابع هدف آن شامل هزینه های ثابت و متغیر ادوات شخصی و هزینه اجاره در ادوات اجاره ای می باشد و محدودیت ها در سه گروه طبقه بندی شدند. از نرم افزارLINGO8 برای تحلیل مدل،از نرم افزار SPSS برای تحلیل آماری و از نرم افزار Decisions Super برای اولویت بندی مناطق مورد مطالعه بر اساس شاخص های مکانیزاسیون با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. زمان در اختیار برای انجام فعالیت های لازم از مهم ترین فاکتورهای تاثیرگذار بر تعداد ماشین ها و هزینه کل آن ها می باشد. لذا از سطوح احتمال روزهای کاری0، 75 و 90 درصد در دو بخش استفاده از ماشین های شخصی و ترکیب ماشین های شخصی و اجاره ای در قالب 4 سناریو استفاده شد. نتایج نشان داد که با کاهش تعداد روزهای کاری، تعداد تراکتورهای مورد نیاز افزایش و بین تعداد موجود و تعداد بهینه آن ها تفاوت وجود دارد. سطح احتمال 75 درصد به عنوان سطح قابل قبول مبنای تصمیم گیری در نظر گرفته شد. کمترین هزینه کل مربوط به سناریوی سطح احتمال 75 درصد در استفاده از ترکیب ماشین ها شخصی و اجاره ای به دست آمد. هرچند در این سناریو سطح مکانیزاسیون نسبت به سطح موجود کاهش یافته است اما چون هدف حداقل کردن هزینه است، پس این سناریو به عنوان برنامه بهینه انتخاب شد. همجنین عامل سواد، سابقه فعالیت کشاورزی و سابقه استفاده از ماشین های کشاورزی در استفاده بهینه و اقتصادی از ماشین ها می تواند موثر باشد. نهایتا در روش تحلیل سلسله مراتبی، براساس شاخص های سطح مکانیزاسیون، درجه مکانیزاسیون، توان اجرایی و بهره وری که به ترتیب مهم ترین و موثرترین شاخص ها در مطالعه وضعیت مکانیزاسیون اقتصادی هستند مشخص شد که به ترتیب مناطق سرا، صاحب، میرده، سنته و سرشیوبر وضعیت مکانیزاسیون شهرستان تاثیر مستقیم دارند.

در حال حاضر یکی از چالش های اصلی جمعیت موجود و رو به رشد انسان تامین غذا می باشد. استفاده از منابع آبی مثل دریاچه های طبیعی، آبگیرها، مخازن پشت سدها، آب بندها و رودخانه ها می-تواند در دستیابی به منابع غذایی جدید نقش مهمی داشته باشد. با توجه به نقش موثر آب در توسعه زندگی در دنیای امروز و در راستای مهار و مدیریت آب، از سال 1950 میلادی به بعد در جهان نهضت عظیم سدسازی شروع شد. پیامدهای اقتصادی– اجتماعی و محیطی سدسازی ممکن است جبران ناپذیر باشد و به فراوانی پیش آمده است که در اختصاص دادن زمین برای احداث سدهای بزرگ چندین روستای کوچک و بزرگ به همراه باغات و مزارع به زیر آب رفته اند و ناچارا تخلیه شده اند. مناطق اجرای سدهای مخزنی قبل از احداث بررسی می شوند و اثرات بعدی مورد پژوهش قرار نمی گیرد. این پژوهش با هدف ارزیابی اثرات احداث سد آزاد با تاکید بر تغییرات ساختاری بر روستاهای تحت تاثیر آن انجام پذیرفت. جامعه آماری شامل بهره برداران سرپرست خانوار ساکن روستاهای حاشیه سد آزاد در منطقه کلاترزان است. از روش نمونه گیری تصادفی ساده برای انتخاب نمونه ها استفاده شد. داده ها از نوع میدانی و از طریق پرسشنامه و مصاحبه حضوری برای سال 1399 جمع آوری گردید. تعداد نمونه های پژوهش 146 نمونه تعیین و مورد بررسی قرار گرفت. از آمار توصیفی و مدل منفعت به هزینه برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش استفاده شد. تغییرات ارزش تولید، ارزش درآمد ناخالص، هزینه تولید، ارزش درآمد خالص، ارزش کل پرداختی به روستاییان بابت زمین های زیر آب رفته، ارزش واقعی زمین های زیر آب رفته، ارزش خدمات عمرانی سد آزاد به روستاییان و تغییرات جمعیتی به عنوان متغیرهای پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان می دهد، با توجه به کاهش ارزش تغییرات تولید محصولات کشاورزی (بعد از احداث نسبت به قبل از احداث) و ارزش منافع و هزینه های سد برای روستاییان حاشیه سد، مجموع کل منافع و هزینه به ترتیب 30/65557 میلیون تومان و 14/146368 میلیون تومان می باشد. همچنین نتایج نشان داد، نسبت منفعت به هزینه ( با نرخ تنزیل 18 درصد) 448/0 است.

زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیرباز جهت تغییرات اقتصادی در مکان های مختلف جغرافیایی بستری مناسب محسوب می شده اند. این پژوهش با هدف تحلیل اقتصادی زیرساخت-های ایجاد شده فناوری اطلاعات و ارتباطات از دیدگاه روستائیان در شهرستان سنندج انجام گرفت. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع پژوهش های توصیفی-تحلیلی می باشد. جامعه آماری پژوهش روستاهای دارای زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد که در پژوهش حاضر 30 روستا با حجم نمونه 386 نفر مورد بررسی قرار گرفت. به منظور تعیین اعتبار و روایی پرسشنامه از روایی صوری و روایی محتوایی استفاده شد. برای سنجش پایایی نیز روش آلفای کرونباخ به کار گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تنظیم شد. برای انجام محاسبات از نرم افزار Excel نسخه 16 و SPSS نسخه 22 استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد، اکثر گروه های سنی از خدمات زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده می کنند. بیشترین گروه سنی مراجعه کننده در این پژوهش مربوط به گروه سنی 40-31 سال است. نتایج حاکی از آن است که زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح معناداری با محصولات کشاورزی، شاخص اقتصادی، شاخص خدمات، شاخص اجتماعی و شاخص اطلاعات رابطه مستقیم دارد. همچنین با توجه به نتایج همبستگی پیرسون رابطه معناداری بین زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات و مهاجرت مشاهده شد.

امروزه استانداردها در جهان یکی از مهم ترین معیارهای توسعه یافتگی در مبادلات اقتصادی و صنایع غذایی و یکی از عوامل توسعه کشاورزی به شمار می آیند. با توجه به اهمیت محصولات و فرآورده های غذایی و کشاورزی، بیشترین تعداد استانداردهای ملًی که در سازمان ملی استاندارد ایران از بدو تاسیس تاکنون تدوین شده است، استانداردهای مرتبط با صنایع غذایی و کشاورزی است. بنابراین، بررسی و مطالعه این موضوع دارای اهمیت بالایی است. هدف از این مطالعه بررسی پتانسیل ها و موانع گسترش استاندارد سازی محصولات کشاورزی در استان کردستان می باشد. جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان ادارات کل استاندارد، منابع طبیعی، سازمان جهاد کشاورزی، معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی کردستان و اعضای هیئت علمی با تخصص های مرتبط در دانشگاه های کردستان، علوم پزشکی و دانشگاه آزاد واحد سنندج می باشد. داده ها از نوع میدانی و از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه و روش تمام شماری جمع آوری گردید. از تحلیل عاملی اکتشافی، همبستگی و تخمین معادله رگرسیونی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. براساس نتایج تحلیل عاملی، موانع به هفت عامل پنهان تقسیم بندی شده و هر یک با توجه به ماهیت متغیرهای سازنده هر عامل نامگذاری شدند. این عوامل شامل موانع دانشی، نگرشی، اقتصادی، ساختاری و سازمانی، موانع مربوط به بخش خصوصی و رسانه های جمعی، تجارت و بازاریابی و موانع محیطی، که در مجموع 029/55 درصد از کل واریانس را تبیین می کنند، می-باشند. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل عاملی، موانع ساختاری و سازمانی به عنوان مهم ترین موانع به شمار رفته است. لذا پیشنها می شود، دولت در قالب برنامه ریزی، بسترسازی، ایجاد انگیزه و تسهیل گری، حمایت و پشتیبانی لازم را در امر خصوصی سازی استانداردها در بخش کشاوزی به عمل آورد. نتایج حاصل از تخمین معادله رگرسیون نشان داد، ضریب تعیین به دست آمده برابر 97/0 درصد است. یعنی عوامل هفت گانه معرفی شده داخل مدل 97 درصد از تغییرات متغیر وابسته را توسط هفت متغیر مستقل که شامل عوامل می باشند، را تبیین می کنند. هم چنین نتایج حکایت از این دارد، متغیرهای عوامل دانشی و عوامل تجارت و بازاریابی به مراتب سهم بیشتری در مقایسه با سایر متغیرها در پیش بینی و تبیین متغیر وابسته دارند.

بخش کشاورزی در میان بخش های اقتصادی استان به لحاظ تولید و اشتغال از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ به طوری که پس از بخش خدمات در رتبه دوم قرار دارد. محصول گندم به عنوان یکی از مهم ترین غلات دانه ریز در جهان است و بخش عمده ای از غذای انسان را تامین می کند و به لحاظ کمّی نیز با تولید سالیانه حدود 607 میلیون تن در مقیاس جهانی بعد از ذرت و برنج جایگاه سوم را به خود اختصاص داده است. در میان گیاهان زراعی، گندم به عنوان غذای اصلی مردم ایران اهمیّت زیادی داشته و سالانه نزدیک به 50 درصد کل زمینهای زیرکشت گیاهان زراعی به کشت این گیاه اختصاص پیدا می کند. محصول نخود سومین حبوبات مهم دنیا پس از نخودفرنگی و لوبیا بوده، ولی رتبه اول اهمیّت را در ایران داراست. پژوهش حاضر به برآورد توابع تولید، هزینه و تعیین ارزش اقتصادی محصولات زراعی از جمله گندم و نخود می پردازد. داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه های بهره برداری در کلیه شهرستان های استان از طریق طرح آمارگیری نمونه ای سازمان جهادکشاورزی جمع آوری گردید. تعداد مزارع نمونه های پژوهش عبارتند از: 55 نمونه گندم آبی، 282 نمونه گندم دیم و 90 مزرعه نمونه نخوددیم برای سال زراعی 97-1396. نتایج مربوط به توابع تولید و هزینه محصولات مورد بررسی از بین توابع انعطاف پذیر و غیرانعطاف پذیر مورد بررسی نشان از تایید تابع درجه دوم تعمیم یافته برای تابع تولید گندم دیم و نخود دیم و تابع ترانسندنتال برای تابع تولید گندم آبی می باشد. وتابع هزینه برآوردشده برای محصول گندم دیم، لئونتیف تعمیم یافته و برای گندم آبی و نخود دیم تابع هزینه درجه سوم می باشد. بر اساس نتایج، در میان هزینه تولید هزینه ی نهاده های زمین و بذر بیشترین سهم را به خود اختصاص داده اند.

محصول جو به عنوان یکی از نهاده های اساسی صنعت دامپروری، به ویژه دامداری سبک، در کشور و استان کردستان همواره مورد توجه کشاورزان بوده و هست. با توجه به شرایط خاص اقتصادی کشور در خصوص محدودیت های واردات مواد غذایی (نهاده ها) دام و طیور و افزایش نرخ ارز از یک طرف و وجود ظرفیت استان در تولید محصول جو از طرف دیگر، مطالعه اقتصادی این محصول از اهمیت خاصی برخوردار است. مطالعه حاضر به بررسی ساختار تولید و هزینه محصول جو در استان کردستان با تاکید بر پایداری استفاده از نهاده ها می پردازد. جامعه آماری شامل تمامی تولیدکنندگان محصول جو دیم در استان کردستان است. برای جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری تصادفی ساده نسبتی چند مرحله ای استفاده شد. تعداد نمونه مورد نیاز از این جامعه با 05/0 خطای قابل قبول، بالغ بر 302 نمونه است. داده های پژوهش از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید و از نرم افزاری آمار SPSSجهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد، تابع تولید ترانسندنتال نتایج قابل قبول تری در مقایسه با فرم کاب-داگلاس در بر داشته و به عنوان تابع برتر پذیرفته شد. در فرم تابع ترانسندنتال، فرم خطی متغیرهای ساعات شخم ماشینی، میزان کود حیوانی، فرم خطی و لگاریتمی مجموع نیروی کار به کار رفته در تولید محصول در مراحل مختلف فعالیت های تولید، فرم لگاریتمی متغیرهای مقدار کود پاییزه و مقدار کود بهاره در سطح یک درصد معنی دار شدند. برآورد توابع هزینه محصول جو نشان داد، فرم غالب تابع هزینه این محصول تابع درجه سه و بدون عرض از مبدا، بر فرم خطی و با عرض از مبداء برتری دارد. قیمت تمام شده هر کیلو محصول جو تقریبا بالغ 2730تومان و قیمت فروش در سال 1398 در مزرعه بر اساس گزارش زارعین کمتر از 2100 تومان بوده است. همچنین نتایج نشان می دهد، تابع تولید محصول جو دیم دارای بازده صعودی نسبت به مقیاس است. حداقل متوسط هزینه متغیر در سطح 2/601 هکتار تحقق می یابد. یعنی هیچ یک از واحدهای موجود در حداقل هزینه قرار ندارند و دنبال کردن سیاست تجمیع و افزایش سطح زیرکشت ضروری است.

بررسی رفتار نرخ ارز به عنوان شاخصی برای درجه رقابت بین المللی کشور و عامل موثر بر عملکرد خارجی اقتصاد همواره برای کارشناسان و سیاستگذاران اقتصادی اهمیت بالایی برخوردار بوده است. نرخ ارز در کشور ایران همواره دچار نوساناتی می باشد که بر بسیاری از حیطه های زندگی اثرگذار بوده است. هدف این پژوهش بررسی نوسانات نرخ ارز بر واردات گوشت قرمز و گوشت مرغ می باشد. درپژوهش حاضربررسی تاثیرنوسانات نرخ ارز برواردات گوشت مرغ وگوشت قرمزدردوره زمانی 1367الی 1397بررسی شد به این منظور برای بدست آوردن نوسانات نرخ ارز از مدل ناهمسانی واریانس شرطی خودرگرسیونی تعمیم یافته (GARCH) استفاده شده است و سپس برای بررسی اثر نوسانات نرخ ارز بر واردات گوشت قرمز وگوشت مرغ ازالگوی سری زمانی خودرگرسیونی با وقفه های توزیعی (ARDL) و الگوی تصحیح خطا ECM)) استفاده شده است. یافته های این پژوهش در کوتاه مدت وبلندمدت اثر منفی و معنادار نوسانات نرخ ارز بر واردات گوشت قرمز و گوشت مرغ نشان می دهد. ضریب جمله تصحیح خطا با علامت منفی ومعنی داری نشان از سرعت بالای تعدیل عدم تعادل کوتاه مدت به سمت تعادل بلند مدت دارد. به طوری که در هر دوره به ترتیب 78 و 90 درصد از عدم تعادل بوجود آمده در کوتاه مدت، تعدیل می گردد.

در فرآیند توسعه توجه به بهبود تغذیه و جبران کمبود پروتئین امری ضروری و مهم است؛ و به همین دلیل اغلب کشورهای درحال توسعه تلاش نمودند تا کمبود پروتئین غذایی جمعیت در حال تزاید خود را با توسعه صنعت طیور جبران نمایند. مطالعه حاضر به بررسی اقتصادی تولید مرغ گوشتی با تاکید بر کاهش طول دوره می پردازد. جامعه آماری شامل کلیه ی واحدهای پرورش مرغ گوشتی شهرستان های دیواندره، کامیاران و سنندج است. از روش نمونه گیری تصادفی ساده برای انتخاب نمونه ها استفاده شد. داده ها از نوع میدانی و از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه برای سال 97 جمع آوری گردید. تعداد 32 واحد مرغداری با 128 دوره تولید به عنوان نمونه بر اساس فرمول کوکران با احتساب 5 درصد خطا انتخاب گردیدند. از آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش استفاده شد. توابع برتر تولید و هزینه بر اساس معیارهای انتخاب تابع تولید ترانسندنتال و تابع هزینه ترانس لوگ معرفی شدند. ضریب تبدیل محاسبه و سناریوهای کاهش دوره تولید با فواصل مختلف دوره مورد بررسی قرار گرفت. ضریب تبدیل، طول دوره، درصد تلفات، درآمد خالص، فاصله بین دوره ها، متوسط وزن زنده هنگام برداشت، تعداد دفعات وزن کشی، نهاده های مصرفی، ظرفیت تولید، هزینه های تولید و دموگرافی مدیران واحدها به عنوان متغیرهای پژوهش مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان می دهد، میانگین طول دوره کشتار در واحدها 55 روز، میانگین فاصله بین دوره 31 روز و میانگین ضریب تبدیل 94/1 کیلوگرم است. همپنین نتایج نشان داد، هزینه خرید دان و جوجه یکروزه به ترتیب با 76 و 14 درصد بیشترین سهم را در هزینه کل دارند و از دیگرنتایج تحقیق، بازده اقتصادی (منفعت به هزینه) برابر 3/1 و بهترین سن برداشت 42 روزگی با فاصله 7 روز است. بر اساس نتایج به دست آمده کاهش دوره تولید به منظور کاهش کشش تولید، افزایش بازدهی و فراهم شدن زمینه صادرات پیشنهاد می گردد.

امنیت غذایی شامل دسترسی همه افراد یک جامعه، در تمام ادوار عمربه غذای کافی و سالم برای داشتن زندگی سالم و فعال گفته می شود و درآمد خانوار از عوامل مهم در تامین امنیت غذایی در یک نظام اجتماعی می باشد. هدف از تحقیق حاضر، برآورد شاخص های امنیت غذایی برای خانوارهای شهری و روستایی و بررسی عوامل اقتصادی موثر بر امنیت غذایی استانی است. برای رسیدن به این اهداف از داده های کتابخانه ای، مرکز آمار ایران و سایر ادارات مربوطه استان گرفته شده است. نتایج نشان می دهد؛ میانگین شاخص امنیت غذایی شهرستان سنندج از سایر شهرستان ها بالاتر است. همچنین نتایج برآوردی مدل GMM تاثیر متغیرهای اقتصادی بر امنیت غذایی استان مشخص شد که تولید ناخالص داخلی(LnGDP) و شاخص قیمت مواد غذایی (LnCPi) اثر مثبت و متغیر شاخص شهرنشینی(LnUI) تاثیر منفی را بر وضعیت امنیت غذایی شهرستان ها(LnFS) می-گذارند. همچنین توصیه می شود اقداماتی در جهت رشد و توسعه ی شهرستان های کمتر توسعه یافته اقدام گیرد تا میزان ناامنی غذایی در آنها کاهش یابد.

گندم در زندگی مردم ایران به عنوان اصلی ترین ماده غذایی نقش بسیار اساسی دارد. این محصول در کشور به عنوان مهمترین محصول استراتژیک مطرح است. از این رو هر گونه تلاش در راه افزایش تولید محصول با هدف دستیابی به خودکفایی در زمینه تولید گندم همواره مورد توجه بوده است. یکی از این راه ها، کاهش ضایعات حین برداشت محصول می باشد. تنظیمات صحیح و مناسب کمباین در عملیات برداشت می تواند تاثیر چشمگیری درکاهش ضایعات زمان برداشت و در نتیجه افزایش تولید به صورت غیرمستقیم داشته باشد. هدف مطالعه حاضر، بررسی و برآورد میزان ضایعات و زیان های ناشی از عدم تنظیمات صحیح کمباین در گندم زارهای شهرستان دیواندره در استان کردستان است. به منظور جمع آوری اطلاعات لازم، از جامعه آماری کمباین داران بخش مرکزی شهرستان دیواندره تعداد 30 کمباین در قالب نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و داده های لازم از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری و میزان ضایعات در زمان برداشت محصول برای سال 1397 به دست آمد. به صورت مشخص، عملکرد مزرعه و ضایعات طبیعی و ضایعات کمباینی برای کمباین جاندیر 1055 در حال کار در مزارع محاسبه شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل و بررسی شد و تاثیر فاکتورهایی مانند تنظیمات کمباین، زمان برداشت، رقم محصول، وجود کابین راننده بر روی تلفات طبیعی و تلفات کمباینی صورت گرفت. نتایج نشان داد، میانگین کل تلفات برداشت گندم در کمباین-های مورد بررسی، برابر 78/7 درصد بوده است. از این میزان، سهم ضایعات طبیعی و کمباینی به تر تیب برابر 01/2 و 77/5 درصد برآورد گردید. بیشترین و کمترین درصد ضایعات کمباینی به ترتیب مربوط به افت انتها (04/3 درصد) و افت بدنه (77/1 درصد) کمباین تعلق دارد. بر اساس نتایج برداشت محصول در زمان صبح موجب کاهش ضایعات می شود. محاسبه و مقایسه ریزش و ضایعات محصول در میان ارقام مختلف گندم منطقه نشان داد، رقم "ریژاو" در مجموع کمترین ضایعات را داشته است. برآورد زیان اقتصادی ناشی از ضایعات گندم در مرحله برداشت در طی یک سال برای شهرستان دیواندره بالغ بر 89 میلیارد ریال و در سطح استان 628 میلیارد ریال است؛ و این نشان دهنده اهمیت تنظیمات صحیح کمباین و روش های مناسب مدیریت کاهش ریزش و ضایعات گندم است.

با توجه به اتکاء بخش های کشاورزی، صنعت و شرب در استان کردستان بویژه شهرستان های قروه و دهگلان به منابع آب زیرزمینی، مدل سازی و پیش بینی نوسانات تراز و سطح آب زیرزمینی از این منبع یک ضرورت اساسی است. هم چنین تعیین الگوی بهینه کشت می تواند راه کار مناسبی برای حفظ این منبع با ارزش و حیاتی باشد. بدین منظور از داده های سری زمانی که توسط سازمان آب منطقه ای تهیه شده بود و هم چنین داده های مقطعی که از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه به دست آمد برای پیش بینی تراز آب های زیر زمینی و تعیین الگوی کشت بهینه در منطقه مورد مطالعه استفاده شد. نتایج پیش بینی تراز آب زیر زمینی منطقه نشان داد با حفظ روند فعلی و بدون تجدید نظر در بهره برداری از منابع این سفره آب زیرزمینی، به سرعت و تنها تا سال 1402 متوسط تراز آب سفر به زیر عمق 42 متر از سطح زمین خواهد رسید؛ که براساس نظر کارشناسان آب های زیر زمینی حد تخلیه اقتصادی این سفره آب زیر زمینی به حساب می آید. همچنین نتایج الگوی بهینه کشت نشان داد در سناریوهای مختلف الگوی بهینه کشت برای محصولات کشاورزی منطقه مورد مطالعه متفاوت است. نتایج الگوی کشت برای مزرعه نمونه طراحی شده در منطقه مورد مطالعه در شرایطی که هدف تولید تنها حداکثر سازی بازده ناخالص باشد نشان داد، محصولات آب بر نظیر سیب زمینی سهم بزرگی در الگوی کشت خواهند داشت، به نحوی که تنها سیب زمینی حدود 47 درصد سطح زیرکشت را شامل می شود. باوجود این، چنانچه در کنار حداکثرسازی سود، حداقل سازی مصرف آب نیز در راستای پایداری این منابع حیاتی لحاظ شود، محصولات با مصرف کمتر آب نظیر گندم و جو محصولات اصلی الگوی کشت می شوند، به نحوی که سهم این محصولات از 43 درصد سطح زیر کشت به 56 درصد می رسد؛ در حالیکه سهم سیب زمینی از 47 درصد به 34 درصد کاهش پیدا می کند.

ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﯿﺖ ﻭﮐﺎﺭﮐﺮﺩﻫﺎﯼ ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎﻭﺭﺯﯼ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺷﺮﺍﯾﻄﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﭘﯿﺶ ﺷﺮﻁ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ. ﻓﺮﺍﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮐﺸﺎﻭﺭﺯﯼ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﺷﺪﺕ ﻭ ﺿﻌﻒ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﯽ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺍﻧﻊ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺁﻥ ﺑﺮﻃﺮﻑ ﻧﺸﻮﺩ ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺨش ها ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ ﺭﺷﺪ ﻭﺗﻮﺳﻌﻪ ﺩﺳﺖ ﻧﺨﻮﺍﻫﻨﺪ ﯾﺎﻓﺖ ﺑه طﻮﺭی که ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻭﮐﻨﮑﺎﺵ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻥ ﺟﺎﯾﮕﺎﻩ ﺧﺎﺻﯽ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ . هدف مطالعه حاضر بررسی روند اقتصادی محصولات عمده زراعی و باغی استان کردستان و مقایسه ی آن از لحاظ سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد در هکتار این محصولات می باشد. داده های مورد نیاز جهت بررسی روند اقتصادی از طریق مراجعه به سایت فائو و سایت سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان جمع آوری گردیده است . داده ها طی دوره 1395-1366 به صورت پانزده ساله می باشد . نتایج مربوط به مطالعه نشان می دهد میزان تولید محصولات عمده زراعی و باغی استان دارای نوسان می باشد. نتایج مربوط به تابع هزینه ترانسلوگ برازش خوبی نسبت به داده های مورد تحقیق داشته است، نهاده های زمین و آب به ترتیب بیشترین و کمترین سهم از هزینه تولید گندم آبی و دیم را به خود اختصاص می دهند . همچنین برآورد معیار بازدهی نسبت به مقیاس فزاینده در مزارع گندم، نخود، سیب زمینی، توت فرنگی، انگور و گردو مورد مطالعه وجود دارد.

بخش کشاورزی بزرگ ترین مصرف کننده آب در ایران است. بنابراین، ارائه ی شیوه های جامع مدیریت منابع آب و تدوین سیاست های صحیح در جهت افزایش بهره برداری پایدار آب در این بخش ضروری می باشد. در مطالعه حاضر برای بررسی تاثیر سیاست های قیمتی بر بهره برداری پایدار از آب های کشاورزی در شهرستان گیلان غرب، از یک سیستم مدل سازی اقتصادی مشتمل بر مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت (PMP) و رهیافت حداکثر آنتروپی (ME) استفاده شد. داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه به روش نمونه گیری تصادفی ساده برای سال زراعی 1395-96 جمع آوری و مدل تجربی با نرم افزار GAMS حل شد. نتایج نشان داد، قدرمطلق کشش قیمتی تقاضای آب برای ذرت دانه ای و خیار که نیاز آبی بالاتری دارند، بیش تر از سایر محصولات منتخب است. افزون براین نتایج نشان داد، افزایش قیمت آب آبیاری (تحت سناریوهای 50 تا 800 ریال نسبت به شرایط سال پایه) منجر به کاهش سطح زیر کشت گندم و ذرت دانه ای و افزایش سطح زیرکشت جو و خیار در الگوی کشت منطقه می شود. هم چنین، اعمال سیاست قیمتی منجر به کاهش 1 تا 13 درصد آب مصرفی در الگوی کشت و کاهش 4 تا 59 درصد درآمد ناخالص کشاورزان در منطقه مورد مطالعه می شود. نتایج هم چنین نشان داد، کاهش آب دردسترس (تحت سناریوهای 5 تا 30 درصد) منجر به کاهش سطح زیرکشت تمام محصولات و به ویژه جو شده است. هم چنین، اعمال سیاست کاهش آب در دسترس منجر به کاهش 7 تا 62 درصد درآمد ناخالص کشاورزان در منطقه مورد مطالعه می شود. در پایان با توجه به مقایسه نتایج دو سیاست قیمتی و سیاست کاهش آب دردسترس، یک استراتژی ترکیبی از سیاست قیمتی آب آبیاری و تغییر الگوی کشت، جهت کاهش تقاضای آب آبیاری و پایداری بیش تر در منابع آب توصیه می شود.

از آن جا که یکی از عامل های اصلی و محدود کننده ی توسعه کشاورزی نهاده آب می باشد. بنابراین، شناسایی شیوه های مدیریت منابع آب و تدوین سیاست های صحیح در این بخش لازم و ضروری است. لذا، مطالعه ی حاضر به تحلیل اثرات سهمیه بندی آب آبیاری بر روی الگوی کشت و بازده برنامه ای در دشت قروه–دهگلان می پردازد. داده های مورد نیاز مربوط به سال زراعی 95-1394، که از طریق نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده و تکمیل پرسشنامه جمع آوری و برای حل مدل از نرم افزار GAMS استفاده شد. روش برنامه ریزی ریاضی مثبت برای مزارع کمتر از 8، مزارع بین 8 تا 15، بیشتر از 15 هکتار استفاده شد. جهت دستیابی به نتایج کاربردی تابع تولید با کشش جانشینی ثابت و تابع هزینه درجه ‎دو در مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت گنجانده شد. به کمک مدل مطرح شده ابتدا، ارزش اقتصادی آب آبیاری در هر کدام از مزارع تعیین و سپس اثرات سناریوهای کاهش آب آبیاری در دسترس به میزان 10، 20، 30 و 40 درصد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. طبق نتایج مطالعه، ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب آبیاری برای مزارع کمتر از 8، 8 تا 15، بیشتر از 15 هکتار و کل منطقه به ترتیب برابر با 13/3253، 04/3531، 51/3824 و 04/3328 ریال برآورد شد. نتایج نشان داد، اعمال سیاست سهمیه بندی آب آبیاری منجر به کاهش سطح زیرکشت محصولات با نیاز آبی بالا مانند یونجه و سیب زمینی و افزایش سطح زیرکشت محصولات با نیاز آبی پایین همانند محصولات گندم و جو و در نتیجه کاهش سطح زیرکشت کل شده است. محصول جو در تمام مزارع بیشترین تغییرات سطح زیرکشت و به عبارتی بیشترین حساسیت را نشان داد. اگر چه اعمال سیاست موجب صرفه جویی در آب در دسترس شده ولی موجب کاهش بازده برنامه ای ولی در عین حال افزایش بهره وری آب شده است. در پایان بر اساس نتایج، مجهز نمودن مزارع به سیستم های آبیاری با کارایی بالا و قیمت گذاری واقعی آب با توجه به ارزش اقتصادی آب آبیاری توصیه شد.

تغییر شرایط اقلیمی و برداشت بی رویه ی آب در بخش کشاورزی، آب را بیش از پیش به یکی از محدودکننده ترین عامل تولید تبدیل نموده است. بنابراین، استفاده ی بهینه از منابع آب، به عنوان محور توسعه کشاورزی، باید مورد تاکید قرار گیرد. بهبود کارایی سیستم های آبیاری ابزار مهمی برای استفاده بهینه از این مایه ارزشمند بوده و می تواند منجر به عملکردی اقتصادی تر در زمین های کشاورزی با کمترین ورودی آب شود. مطالعه ی حاضر با هدف مقایسه کارایی اقتصادی سیستم های آبیاری کلاسیک ثابت، عقربه ای ، خطی و نواری قطره ای با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها (DEA) با دو فرض بازدهی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس در دشت قروه-دهگلان استان کردستان انجام گرفته است. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده 233 زارع به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. نتایج نشان داد، میانگین کارایی اقتصادی روش های آبیاری کلاسیک ثابت و عقربه ای در مزارع سیب زمینی در دو حالت بازدهی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس به ترتیب برابر 48/0، 59/0 و 55/0، 59/0 و در مزارع یونجه میانگین کارایی اقتصادی در سه روش آبیاری کلاسیک ثابت، عقربه ای و خطی با دو فرض مذکور به ترتیب برابر 52/0، 58/0، 71/0 و 60/0، 73/0، 90/0 می باشد. این نشان می دهد، میانگین کارایی اقتصادی سیستم آبیاری خطی بیشتر از عقربه ای و عقربه ای بیشتر از کلاسیک ثابت است. بر اساس نتایج تخمین تابع تولید، ارزش اقتصادی هر مترمکعب آب در محصول سیب زمینی بر مبنای تابع تولید کاب- داگلاس برابر با 4/3639 ریال و در محصول یونجه بر اساس تابع تولید ترانسندنتال 7257 ریال محاسبه شد. این درحالی است که آب بهای پرداختی توسط کشاورزان بالغ بر1443 ریال است. با توجه به تفاوت ارزش اقتصادی آب در دو محصول مورد مطالعه می توان پیشنهاد استفاده از سیاست قیمت گذاری در تحقق الگوی بهینه کشت و استفاده بهینه از منبع کمیاب آب را داد.

وابستگی زیاد تلاش های کشاورزی به طبیعت و روبرو شدن با دگرگونی های پیرامونی، اجتماعی، مالی و قانونی باعث شده تا کار در این بخش پرخطر و چه بسا همراه با عدم اطمینان باشد. مطالعه ی حاضر به شناسایی عوامل موثر بر تولید و ریسک تولید محصولات کلزا و گوجه فرنگی در شهرستان مریوان می پردازد. داده های مورد نیاز از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 50 زراع کلزاکار و 50 زارع گوجه فرنگی کار در سال زراعی 95- 1394 به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای جمع آوری گردید. مدل همگانی Just and Pope برای شناسایی نهاده های موثر بر ریسک تولید به کار رفته است. تعیین درجه ی ریسک گریزی کشاورزان مورد مطالعه توسط روش اصل اطمینان (SP ) انجام گرفته است. نتایج برآورد توابع، نشان دهنده ی اثر مثبت عامل تولید بذر در کلزا بوده و بیان می کند، این عامل هم افزایش دهنده ی ریسک و هم افزایش دهنده ی تولید است، در حالی که تاثیر نهاده ی میزان سم مصرفی نتایج معکوسی دارد. نتایج برآورد تابع ریسک گوجه فرنگی نشان دهنده ی اثر مثبت نیروی کار بر میزان تولید و ریسک تولید بوده و نهاده آب نیز دارای اثر مستقیمی بر ریسک می باشد. هم چنین نتایج نشان داد، بیشتر کشاورزان مورد سنجش در تولید محصول ریسک گریزند. اما، در به کارگیری نهاده های نوین دارای ریسک گریزی پایین هستند. از این رو، شاید بتوان بیان نمود، با گسترش بیمه ی محصولات، بهبود دانش مدیریت ریسک و توانمندی های مالی کشاورزان، و ارائه پیش آگاهی ها و دانش سودمند لازم، ریسک پذیری را از آغاز مدیریت و یا ریسک گریزی را به اندازه چشم گیری کاهش داد.

نفت یکی از مهم ترین منابع درآمدی برای کشورهای صادرکننده نفت و همچنین ماده خـام اصـلی در فراینـد تولیـد است. نوسانات قیمتی نفت می تواند موجب بی ثباتی در بخش های کشاورزی و صنعت در کشور ایران که جزء کشورهای صادرکننده نفت است، گـردد. بر اساس پدیده ی بیماری هلندی پیش بینی می شود، درنتیجه ی افزایش درآمدهای نفتی آثار و پیامدهای آن در تمام بخش های اقتصادی ازجمله بخش سنتی منعکس گردد. هدف این پژوهش بررسی اثر نوسانات قیمت نفت بر متغیرهای بخش کشاورزی می باشد. داده های مورد استفاده جهت بررسی تولید، سرمایه گذاری، ارزش افزوده، صادرات، واردات، قیمت دو محصول پسته و خرما طی دوره ی 1373-1393 به صورت سالانه می باشد. داده های مربوط به سری زمانی قیمت نفت از سایت اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده و داده های مربوط به متغیرهای بخش کشاورزی (تولیدات، سرمایه گذاری، ارزش افزوده، صادرات، واردات، قیمت پسته، قیمت خرما) از طریق سایت جهاد کشاورزی و مرکز آمار ایران و سایت بانک مرکزی گردآوری شده است. نتایج دو مدل Arimax و شبکه ی عصبی مشاهده می شود، ترتیب شدت اثرگذاری نوسانات قیمت نفت بر هر یک از متغیرها در هر دو مدل یکسان می باشد. اما، در مدل شبکه عصبی جهت تاثیرگذاری نوسانات قیمت نفت بر متغیرها با دقت بالاتری صورت گرفته به صورتی که رابطه ی معکوس بین قیمت نفت با دو متغیر تولید و سرمایه گذاری، که عامل رخ دادن پدیده ی بیماری هلندی می باشد، به وضوح نشان داده شده است. از همین رو مدل شبکه ی عصبی نسبت به مدل Arimax از دقت بالاتری به منظور بررسی نوسانات قیمتی نفت بر متغیرهای تحت بررسی برخوردار می باشد.

تقاضای محصولات ارگانیک و سالم به دلیل نگرانی مصرف کنندگان و ایمنی مواد غذایی متداول (غیر سالم) رو به افزایش است. مطالعه حاضر با هدف شناسایی و بررسی عوامل موثر بر تمایل به پرداخت مصرف کنندگان و موانع اصلی تاثیر گذار بر تمایل به مصرف محصولات سالم و ارگانیک انجام شده است. داده های مورد نیاز از ظریق پرسشنامه و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی از 332 پاسخو از میان اعضای علمی دانشگاه های کرمانشاه و سنندج جمع آوری گردید. نتایج نشان داد در شهرهای کرمانشاه، سنندج، و مجموع نمونه ها به ترتیب 97/7 ، 96/2 و 97 درصد افراد تمایل به پرداخت بیشتر برای محصولات سالم و ارگانیک دارند.

پیش بینی مصرف محصولات گوناگون به ویژه کالاهای غذایی با اهمیت بالا از جمله شیر و فراورده های آن به عنوان یکی از منابع پرارزش پروتین در سبد خانوار و هم چنین توجه به واحدهای تولید کننده این فراورده ها می تواند از جنبه های مختلف به برنامه ریزان و سیاست گذاران در شناخت بهتر وضعیت موجود و رسیدن به وضع مطلوب کمک کند. در این راستا مطالعه حاضر به ارزیابی اقتصادی جایگاه واحدهای فروش لبنیات محلی در شهرستان سنندج می پردازد. کلیه ی واحدهای موجود دارای پروانه ی شهر سنندج مورد ارزیابی قرارگرفتند. در این مطالعه فاکتورهایی از قبیل وضعیت اقتصادی فروشندگان لبنیاتن محلی، میزان رضایت فروشندگان از وضعیت موجود، روند اثرات شرکت های تولیدکننده ی صنعتی لبتیات و میزان فروش این واحدها، صرفه های حاضل از مقیاس و تحلیل توسعه ای SWOT مطالعه شده است. نتایج تخمین نشان داد، بیشترین هزینه ی ماهیانه و سالیانه به مناطق داخل شهر و کمترین آن به حاشیه شهر تعلق دارد. واحدها از نحوه برخورد توزیع کنندگان و فروشندگان محلی به میزان 51/3 درصد رضایت دارند. 89/7 درصد پاسخگویان میزان تاثیر واحدهای کارخانه ای تخصصی لبنیات بر فروش واحدهای فروش محلی لبنی کم اثر می دانند. بیشترین فر اوانی عرضه شده در این واحدها به محصولاتی از قبیل ماست و دوغ تعلق داشته و واحدهای لبنیات محلی شهر سنندج از صرفه های حاصلب از مقیاس برخوردار هستند. نتایج حاصل از تحلیل SWOT نشان می دهد، این واحدها در موقعیت بازنگری تغییر جهت هوشمندانه یعنی وضعیت غلبه ی ضعف ها بر قوت ها قرار گرفتند. لذا، با توجه به شرایط کنونی استقبال از عرض لبنیات محلی و تا رسیدن به شرایط جدید شاید بتوان پیشنهاد برخی واسطه های اضافی در توزیع شیر حذف و تسهیلات بانکی با کارمزد پایین جهت تامین سرمایه ی در گردش در اختیار این واحدها قرار گیرد.

هدف این مطالعه بررسی عوامل موثر بر بهبود نقش زنان روستایی در اقتصاد خانوار در استان کردستان می باشد. نوع پژوهش توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد و از پرسشنامه محقق ساخته برای جمع آوری اطلاعات استفاده گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهایspss و Excel استفاده شده است. یافته های حاصل از تحلیل همبستگی اسپیرمن نشان داد، بین سهم زن در فعالیت های اقتصادی و تحصیلات رابطه ی معنی دار مثبت وجود دارد. هم چنین بین سن زن و سن همسر با سهم زن در درآمد خانواده همبستگی مثبت و بین میزان تحصیلات همسر با نقش زن در فعالیت های خانوار یک رابطه معنادار با ضریب همبستگی منفی وجود دارد. به منظور بررسی تاثیرعوامل مختلف بر نقش زنان در اقتصاد خانواده، از رگرسیون خطی استفاده گردید. در این مقوله متغیر سن در سطح معنی داری 10 درصد با علامت مثبت معنی دار شده است. متغیر سواد در سطح پنج درصد معنی دار بوده و رابطه ی منفی با مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی دارد. میزان مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی با تعداد فرزندان دختر رابطه عکس و با تعداد فرزندان پسر رابطه مستقیم داشته است. مهم ترین متغیر در تحقیق حاضر پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی است. این متغیر دارای دو شاخص منزلت اجتماعی و اقتصادی می باشد. جدول توزیع فراوانی نشان داد جامعه مورد مطالعه از لحاظ پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی در سطح متوسط و تا حدی پایین تر از حد متوسط قرار داد. به منظور بررسی اثر عوامل مختلف در جایگاه اقتصادی زنان، از الگوی کیفی لوجیت استفاده گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد، عوامل اقتصادی، اجتماعی و زیر ساختی بر روی پایگاه اقتصادی زنان دارای تاثیر مثبت می باشند. یعنی با بهتر شدن وضعیت اقتصادی، اجتماعی و زیر ساختی، پایگاه اقتصادی زنان مورد مطالعه بهبود یافته است.

هدف از انجام این مطالعه انتخاب مدل مناسب جهت پیش بینی قیمت محصولات کشاورزی و پیش بینی قیمت برای چند سال آینده می باشد. پیش بینی قیمت، می تواند به تخصیص بهینه منابع، افزایش کارایی، و مدیریت ریسک کمک کند. داده های مورد استفاده از بانک اطلاعات سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان و میدان میوه و تره بار شهرستان سنندج جمع آوری گردید. داده ها شامل قیمت های خرده فروشی محصولات خیار، گوجه فرنگی و هویج طی سال های 1384-1392 و به صورت ماهانه می باشد. نتایج حاصل از انتخاب وقفه مناسب، نشان داد که برای دو محصول گوجه فرنگی و خیار مدل اتورگرسیو با وقفه سه AR (3) و برای محصول هویج وقفه دو AR(2) دارای خطای کم تر و قدرت پیش بینی بالاتری می باشند. در مدل MA نیز وقفه های MA(3)، MA(5)و MA(4) براساس معیارهای کم ترین خطای پیش بینی به ترتیب برای محصولات گوجه فرنگی، خیار و هویج بهینه بودند. در مدل ARIMA نیز برای دو محصول خیار و گوجه فرنگی، وقفه ی (1،2) و برای محصول هویج وقفه ی (1،1) قدرت پیش بینی بالاتری داشتند. با مقایسه هرکدام از مدل های خودرگرسیون، میانگین متحرک و مدل ARIMA برای محصولات مختلف مشاهده گردید که از نظر معیارهای کم ترین خطای پیش بینی (RMSE) از میان سه الگوی مورد نظر مدل ARIMA دارای بهترین نتیجه بوده و جهت پیش بینی قیمت خارج از دوره مورد بررسی انتخاب گردید.

توتون یکی از گیاهان مهم زراعی است که در اقتصاد کشورهای تولیدکننده آن نقش مهمی دارد. مطالعه حاضر به بررسی مزیت نسبی تولید توتون در استان کردستان می-پردازد. داده های مورد نیاز در سال زراعی 1394-1393 با استفاده از روش نمونه گیری و از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. جامعه آماری شامل توتونکاران شهرستان مریوان می باشند. اندازه نمونه براساس فرمول کوکران 249 نمونه تعیین شد و همین تعداد پرسشنامه تکمیل گردید. با استفاده از ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) شاخص های مزیت نسبی شامل هزینه منابع داخلی (DRC) و منفعت به هزینه اجتماعی (SCB)، سود خالص اجتماعی (NSP)، و همچنین شاخص های حمایت شامل ضریب حمایت اسمی نهاده (NPI) و ضریب حمایت موثر (EPC) محاسبه گردید. نتایج شاخص های مزیت نسبی نشان داد براساس همه شاخص ها کشت توتون در شهرستان مریوان دارای مزیت است. مقدار عددی DRC معادل 41/0 و SCB معادل 49/0 بدست آمد که هر دو نشان دهنده وجود مزیت نسبی در سطح بالا برای محصول توتون در سال زراعی 94-1393 می باشد. سودآوری خالص اجتماعی(NSP) نیز معادل 150976115 ریال برای هر هکتار کشت این محصول است. در مورد شاخص های حمایت، ضریب حمایت اسمی ) (NPC معادل 65/0 محاسبه شده است که نشان می دهد سیاست های داخلی قیمت گذاری محصول توتون در جهت حمایت از کشاورزان نبوده است. در مقابل ضریب حمایت اسمی از نهاده (NPI) که معادل 44/0 بدست آمد نشان می دهد دولت به نهاده ها یارانه پرداخت نموده است. ضریب حمایت موثر (EPC) معادل مذکور 69/0 محاسبه شد که نشان می دهد در مجموع، برآیند سیاست قیمت گذاری در مورد محصول توتون و سیاست یارانه نهاده ها، بر درآمد واقعی کشاورزان اثر منفی داشته است. با توجه به نتایج تحقیق، پیشنهاد می شود قیمت گذاری محصول توتون بر اساس قیمت جهانی انجام شود. این سیاست موجب افزایش درآمد واقعی کشاورزان و استفاده بهینه از مزیت نسبی موجود برای این محصول می شود.

از آن جا که افزایش هزینه های بازاریابی، منجر به افزایش حاشیه بازاریابی می شود، مطالعه ی حاضر تلاش می کند، ساختار بازاریابی بازار میوه و تره بار، مراکز فروش میوه و تره بار شهرداری و میوه فروشی ها وحاشیه بازاریابی برخی محصولات اصلی را در شهر سنندج بررسی کند. داده های مطالعه از طریق پرسش نامه در پائیز سال 94 منطقه مورد مطالعه جمع آوری گردید. روش نمونه گیری تصادفی ساده جهت انتخاب نمونه ها، استفاده شد. جهت آنالیز و تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزارهای Spss وExcel استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد، در بازار میوه و تره بار شهر سنندج، مراکز فروش میوه و تره بار شهرداری سنندج و میوه فروشی های سطح شهر برای کل محصولات در نظر گرفته شده، حاشیه بازاریابی با قیمت خرده فروشی و هزینه های بازاریابی رابطه مثبت و معنی داری دارد. حاشیه خرده فروشی بیش از حاشیه عمده فروشی بوده و بیشترین سهم را از حاشیه کل بازار دارد. حاشیه عمده فروشی هرکیلو از محصولات سیب زرد، خیار معمولی، انار، هلو، شلیل، کیوی، خرمالو، نارنگی، گلابی، گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز به ترتیب 575، 530، 550، 530، 815، 737، 689، 679، 1250، 270، 255، 283 تومان و حاشیه خرده فروشی به ترتیب 917، 602،1012، 1310، 1012، 962، 1160، 889، 443، 680، 470 و320 تومان می باشد. هم-چنین بررسی سهم عوامل بازاریابی در قیمت خرده فروشی نشان می دهد، در شهر سنندج به ترتیب حدود 51/52، 88/43، 83/50، 18/55، 33/57، 58/55، 74/52، 28/57، 49/73، 18/39، 43/40 و 11/49 درصد، از مبلغی که مصرف کنندگان برای خرید یک کیلوگرم محصولات سیب زرد، خیار معمولی، انار، هلو، شلیل، کیوی، خرمالو، نارنگی، گلابی، گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز پرداخت می کنند، به تولیدکنندگان و یا فعالان بازار قبل از ورود به میدان میوه وتره بار سنندج تعلق می گیرد.

مراتع سارال یکی از با ارزش ترین منابع زیست محیطی ایران است که علاوه بر تولید علوفه مورد نیاز دامدارن منطقه محصولات فرعی زیادی نیز به بهره بران منطقه هدیه میدهد که درآمدسرشاری را برای آنان به ارمغان می آورد وموسیر جزء یکی از با ارزشترین محصول که در دوره زمانی محدودی برداشت شده هرساله درآمد زیادی را به ارمغان می آورد. در این تحقیق برخی شاخص های اقتصادی برداشت و فروش محصول فرعی موسیر را مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این کار ضمن مطالعات میدانی وبرداشت علوفه ومحصول موسیرو بدست آوردن وزن خشک علوفه مرتعی وعلوفه موسیر و غده(پیاز) موسیر نتایج تحقیق نشان داد حاشیه بازاریابی گیاه موسیر 25000 ریال می باشدو ضریب هزینه یابی موسیر 5/31 درصد است، که نتیجه محدود بودن فصل برداشت موسیر و سرعت فساد پذیری بالای آن است. نتایج تحقیق نشان داد که رانت اقتصادی حاصله 9517 هزار ریال در هکتار در سال برآورد شد. میانگین درآمد ناخالص گیاه موسیرو علوفه نیز در یک دوره برداشت برای هرهکتار حدود 35414 هزار ریال و برآورد شد، و هزینه های برداشت(هزینه های کارگری و حمل)برابر1250000ریال است.که پس از کسر هزینه های آشکار و پنهان برداشت، درآمد خالص برای هر هکتار22914 هزار ریال بالغ شد. ارزش مورد انتظار از محل برداشت محصول فرعی 2/112 میلیون ریال در هکتار و ارزش مورد انتظار هر هکتار مرتع از محل علوفه تولیدی در هر هکتار 32 میلیون ریال برآورد شد. به همین ترتیب، ارزش کل مورد انتظار هر هکتار مرتع حاصل از تولید محصول اصلی و فرعی به 2/144 میلیون ریال بالغ می شود. بر پایه این بررسی، سهم محصول فرعی موسیر از کل ارزش مورد انتظار مرتع 8/77 درصد محاسبه شد. مراتع منطقه با تولید بخش گسترده ای از فرآورده های که تنها به بررسی علوفه و موسیر بسنده شده نقش مهمی در اقتصاد محل و منطقه ایفا می کند.

کشاورزی ایران وابسته به استحصال آب های زیرزمینی است، بنابراین مدیریت منابع آب زیرزمینی موضوعی ضروری است. در حوزه مدیریت آب مفهوم جدیدی به نام آب مجازی ارائه شده است.آب مجازی عبارت است از مجموع آب مصرف شده برای تولید مقدار معینی از محصول با توجه به شرایط اقلیمی، مکانی و زمانی محصول. به عبارت دیگر آب مجازی معادل جمع کل آب مصرف شده در مراحل مختلف زنجیره تولید از لحظه شروع تا پایان می باشد. با برنامه ریزی صحیح در ارتباط با الگوی بهینه بهره برداری از اراضی می توان تقاضا را برای آب مدیریت کرد. در این مطالعه سعی می شود با استفاده ازمدل برنامه ریزی کسری چندهدفه وکاربرد مفهوم آب مجازی بر مبنای میزان آب مصرفی یک الگوی کشت بهینه طراحی شود که هدف از آن ار تقای بهره وری منابع آب مورد استفاده بخش کشاورزی شهرستان دهگلان می باشد. به این ترتیب با استفاده ازداده های پرسشنامه های تکمیل شده در سطح دشت دهگلان و اطلاعات آماری سازمان جهاد کشاورزی ابتدا الگوی بهینه ی کشت و شاخص های پایداری را در چهار سناریوی مختلف برای مزارع نمونه و سپس برای سطح دشت در دو حالت با وجود هدف آب مجازی و بدون هدف آب مجازی و با استفاده از بسته های نرم افزاری QSB،Lingo، SPSS و Excel محاسبه شد. نتایج نشان می دهد، در حالت وجود هدف آب مجازی و محدودیت های مربوط به آن در مزارع نمونه محصول یونجه و در سطح دشت محصول سیر خشک در پایه قرار می گیرد، شاخص های پایداری در هردو حالت محاسبه شد، ورود آب مجازی به الگوی برنامه ریزی باعث کاهش مصرف منابع آب می شود ومحصولاتی درپایه قرار می گیرد که ضمن حداکثر کردن بازده ناخالص کشاورز، مقدار آب مصرفی و آب مجازی را حداقل می کند.

با توجه به رشد سریع جمعیت در قرن حاضر، مسئله ی "غذا" به یکی از چالش های بسیار مهم و حیاتی تبدیل شده است. بر این اساس مفهومی تحت عنوان امنیت غذایی مطرح شده که تعریف آن عبارت از دسترسی فیزیکی و اقتصادی همه ی مردم و در همه ی اوقات به غذای کافی، سالم و مغذی است. اهمیت این موضوع، دولت ها را برآن می دارد که برای رویارویی با این نیاز مهم، راهکارها و سیاست های خاصی اتخاذ نموده و امنیت غذایی و نهایتا، امنیت ملی کشور خود را تامین نمایند. در این میان مناطق کمتر توسعه یافته ی هر کشور در اولویت اجرای تصمیم گیری ها، به منظور بهبود وضعیت امنیت غذایی قرار دارند. در این راستا در مطالعه ی حاضر به برآورد سطح امنیت غذایی استان کردستان، از شاخص کل امنیت غذایی استفاده شده است. داده های مورد استفاده در این پژوهش از طرح درآمد و هزینه ی خانوار و در سال های 92-1388، استخراج شده-است. در این راستا تعداد 715 خانوار در دو بخش شهری و روستایی و به تفکیک شهرستان های استان، مورد مطالعه قرار گرفته است. در برآورد شاخص مذکور از دو شاخص فقر غذایی آمارتیا سن و شاخص بیگمن بهره گیری شده است. به منظور محاسبه ی این شاخص ها از عناصری چون سطح فقر غذایی، شدت فقر غذایی و ضریب توزیع انرژی میان فقرا استفاده شده است و مفصلا به بررسی هر یک از مفاهیم یاد شده در دو سطح استانی و شهرستانی بررسی و در دو بخش شهری و روستایی، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد در بازه ی زمانی مورد بررسی سطح امنیت غذایی استان کردستان در وضعیت با امنیت غذایی کم و بحرانی قرار دارد. در میان شهرستانها و طی دوره مورد بررسی، قروه از لحاظ شاخی کلی دارای بالاتریت عدد شاخص امنیت غذایی و بانه دارای بانه دارای پایین ترین عدد شاخص امنیت غذایی بود. باوجو این، از نظر ثبات شاخص امنیت غذایی طی دوره مورد بررسی، کامیاران و سروآباد در مجموع وضعیت بهتری نسبت به سایر شهرستانها داشتند. در مجموع، وضعیت استان کردستان از نظر امنیت غذایی طی دوره مورد بررسی رو به بهبود بوده است، با وجود این از شرایط عدم امنیت غذایی خارج نشده است.

نوسانات قیمت محصولات کشاورزی همواره یکی از مسائل اصلی پیش روی تولیدکنندگان و سیاست گذاران این بخش، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، بوده است. در این راستا پیش بینی و محاسبه قیمت تمام شده می تواند نقش مهمی در کنترل ناپایداری قیمت ها و کاهش ریسک بازار داشته باشد. هدف این مطالعه انتخاب الگوی مناسب جهت پیش بینی و محاسبه قیمت تمام شده محصولات عمده ی زراعی استان کردستان (سیب زمینی، گندم و یونجه) است. داده های مورد استفاده جهت پیش بینی مربوط به قیمت خرده فروشی محصولات گندم، یونجه و سیب زمینی طی دوره 1392-1380 به صورت شش ماهه می باشد. اطلاعات مربوط به هزینه و قیمت عوامل تولید به صورت پیمایشی و از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه، از 217 زارع که حداقل یکی از محصولات مورد نظر را کشت می کنند، جمع آوری گردید. نتایج پیش بینی نشان می دهد، از میان سه الگوی ARIMA، میانگین متحرک(MA) و خودرگرسیون (AR)، الگوی ARIMA براساس معیارهای ارزیابی دقت پیش بینی، میزان خطای کم تری داشته و در نتیجه قدرت بالاتری در پیش بینی قیمت محصول منتخب دارد. نتایج برآورد توابع هزینه، نشان می دهند، برای دو محصول سیب زمینی و گندم تابع هزینه ترانسلوگ و برای محصول یونجه تابع لئونتیف تعمیم یافته، برازش خوبی داشته است. با اندازه گیری سهم عوامل تولید در هزینه کل مشاهده می شود، نهاده زمین و آب به ترتیب بیش ترین و کم ترین سهم را به خود اختصاص داده اند. با توجه به نتایج حاصل از کشش های آلن به جز نهاده نیروی کار با سم، آب با کود، بذر با سم و کود بقیه از نوع جانشینی می باشند. با برآورد میزان بازدهی نسبت به مقیاس، مشاهده می شود، بازده نسبت به مقیاس فزاینده در مزارع مربوط به دو محصول سیب زمینی و یونجه وجود دارد. اکثر کشش های قیمتی متقاطع تقاضا مقادیر کوچکی هستند، که نشان می دهد زارعین نمی توانند در برابر افزایش قیمت نهاده ها عکس العمل قابل توجهی نشان دهند. قیمت تمام شده برای هرکدام از محصولات سیب زمینی،گندم و یونجه به ترتیب4350، 17112 و 4633 ریال به دست آمده است.

یکی از دغدغه های دولت ها، سیاستمداران و برنامه ریزان توسعه در قرن حاضر، توسعه ی روستایی است. در این میان مناطقی که باید از سطح توسعه یافتگی برخوردار شوند، مناطق مرزی است. کشورهای در حال توسعه برای رسیدن به توسعه نیاز به حضور جدی تری در تجارت جهانی دارند. چرا که پدیده ی قاچاق کالا، امروزه به عنوان تهدیدی جدی بر سر راه تجارت آزاد قرار داشته و هزینه های زیادی نیز بر بدنه ی اقتصادی تحمیل نموده است. مطالعه ی حاضر به بررسی نقش بازارچه ی مرزی باشماق بر شاخص های توسعه اقتصادی منطقه مورد مطالعه، شناسایی عوامل موثر بر قاچاق کالا در شهرستان مرزی مریوان و شناسایی عوامل راهبردی چهارگانه می پردازد. جامعه آماری شهرستان مرزی مریوان استان کردستان است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) می باشد. جهت انتخاب نمونه از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون T تک نمونه ای، آزمون ویلکاکسون و آزمون Tزوجی) بهره گرفته شده است. تحلیل عاملی و مدل توسعه ای SWOT استفاده شده است. متغیرهای مورد مطالعه در پژوهش، با استفاده از تحلیل عاملی به شش گروه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، توسعه ای، امنیتی، فرهنگی، تقسیم شده است. نتایج نشان می دهد، بین ایجاد بازارچه و اثرات اقتصادی آن از جمله افزایش اشتغال، کاهش فقر، افزایش درآمد و کاهش تمایل مهاجرت ساکنان مناطق مرزی به جاهای دیگر رابطه ی مستقیم و معناداری وجود دارد. مجموع مقادیر ویژه ی گروه های شش گانه بزرگتر از 1 بوده و جمعاً 037/85 درصد از واریانس مجموعه 30 متغیر ورودی را تبیین می کنند. نتایج حاصل از ماتریس های ارزیابی عوامل استراتژیک داخلی و خارجی، شهر مرزی مریوان، نشان می دهد، این شهر در موقعیت تدافعی یعنی وضعیت غلبه تهدیدها بر فرصت ها و در ضمن غلبه نقاط ضعف بر نقاط قوت قرار گرفته است. به نظر می رسد، در چنین شرایطی، استفاده از استراتژی های تدافعی، با شناخت فرصت ها و قوت ها به منظور جبران نقاط ضعف و تهدید مناسب است.

مطالعه ی حاضر به بررسی ساختار تولید و هزینه، کشش های تولید و هزینه، نوع بازده نسبت به مقیاس و کارایی واحدهای پرواربندی صنعتی و نیمه صنعتی گوساله در استان کردستان می پردازد. جامعه آماری شامل کل واحدهای پرواربندی گوساله استان کردستان است. شهرستان های سنندج، بیجار، قروه، دهگلان و دیواندره به عنوان محل مطالعه انتخاب گردید. داده ای لازم از طریق مصاحبه حضوری و نکمیل پرسشنامه برای سال 92-93 جمع آوری گردید. کلیه ی واحدهای فعال شهرستان های انتخابی که بالغ بر 78 واحدند، شامل 50 واحد نیمه صنعتی و 28 واحدصنعتی، مورد بررسی قرار گرفت. جهت بررسی وضعیت تولید، از توابع کاب-داگلاس و ترانسندنتال استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد، در واحدهای صنعتی متغیرهای یونجه مصرفی، وام استفاده شده، سطح تحصیلات نیروی کار، سابقه پرواربندی و متوسط سن اولیه گوساله دارای تاثیر مثبت بر روی تولید و متغیرهای کاه مصرفی و طول دوره ی پرواربندی دارای اثر منفی بر روی تولید می باشند. در واحدهای نیمه صنعتی نیز متغیرهای کنسانتره، آرد جو، سبوس، یونجه، ذرت دانه ای، سابقه فعالیت و سطح تحصیلات دارای تاثیر مثبت بر تولید و متغیرهای نیروی کار، طول دوره پروار، کاه و متوسط سن اولیه گوساله ها دارای اثر منفی بر تولید می باشند. برای محاسبه کارایی فنی واحدها از روش پارامتریک تحلیل مرزی تصادفی استفاده شد. میانگین کارایی فنی در واحدهای صنعتی و نیمه صنعتی به ترتیب برابر با 83 و 78 درصد به دست آمد. جهت بررسی اثر عوامل اقتصادی- اجتماعی بر عدم کارایی واحدهای مزبور از فرم تابعی کاب-داگلاس استفاده شد. در واحدهای صنعتی، سن پرواربند، سابقه پرواربندی، ظرفیت فعال واحد و وام استفاده شده دارای تاثیر منفی بر عدم کارایی این واحدها می باشند. در واحدهای نیمه صنعتی نیز سن پرواربند و ظرفیت فعال واحد دارای اثر منفی و سابقه پرواربندی دارای اثر مثبت بر عدم کارایی این واحدها بود که شاید بتوان علت آن را عدم سرمایه گذاری کافی در این واحدها دانست. برای تحلیل ساختار هزینه و محاسبه کارایی اقتصادی نیز از تابع هزینه ترانسلوگ استفاده شد. میانگین کارایی اقتصادی در واحدهای صنعتی 75 درصد، و در واحدهای نیمه صنعتی 6/67 درصد به دست آمد. همچنین، هزینه خرید گوساله و تهیه خوراک به ترتیب بیشترین سهم را از کل هزینه واحدهای تحت بررسی دارا هستند. واحدهای نیمه صنعتی

مطالعه حاضر به بررسی کارایی انرژی و تحلیل رابطه تولید محصول سیب زمینی در استان های کردستان و همدان می پردازد. داده ها با استفاده از روش نمونه گیری نسبتی تصادفی طبقه بندی شده از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. اندازه نمونه بالغ بر253 مزرعه است. برای تحلیل کارایی انرژی ابتدا کل انرژی ورودی و خروجی محاسبه و سپس شاخص های انرژی شامل نسبت انرژی، بهره وری انرژی، انرژی ویژه و انرژی خالص محاسبه شد. کارایی های فنی، فنی خالص و مقیاس با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها و دو مدل BCC و CCR محاسبه گردید. برای تعیین رابطه تولید و نحوه استفاده از نهاده ها در شهرستان دهگلان تابع تولید ترانسلوگ برآورد و نتایج به دست آمده نشان داد، 19/40 درصد سیب زمینی کاران نمونه از نهاده های بذر مصرفی، 88/58 درصد از کود شیمیایی، 86/44 درصد از کود مرغی، 50/21 درصد از سموم، 1/27 درصد از ساعات کار ماشین های کشاورزی، 90/65 درصد از نیروی کار و 45/36 درصد از نهاده آب به طور منطقی و بهینه استفاده می کنند. مجموع انرژی های ورودی در تولید سیب زمینی برای سطح یک هکتار در شهرستان های بهار و دهگلان به ترتیب 0224/69249 و 13/66295 مگاژول به دست آمد. در شهرستان بهار انرژی کود شیمیایی با 78/38 درصد و در شهرستان دهگلان انرژی آب آبیاری با 13/24 درصد از کل انرژی مصرفی بیشترین سهم را در میان انرژی های ورودی را به خود اختصاص داده اند. نسبت انرژی، بهره وری انرژی و افزوده خالص انرژی برای سیب زمینی کاران شهرستان بهار به ترتیب برابر، 224/2 و 671/0 کیلوگرم بر مگاژول و 885/84751 مگاژول بر هکتار و برای سیب زمینی کاران دشت دهگلان 03/2 و 563/0کیلوگرم بر مگاژول و 39/68266 مگاژول بر هکتار محاسبه گردید. میانگین کارایی های فنی، فنی خالص و مقیاس در شهرستان بهار به ترتیب 748/0، 941/0 و 904/0 برآورد شدند. میانگین کارایی های فنی، فنی خالص و مقیاس در شهرستان دهگلان نیز به ترتیب 967/0، 779/0 و 80/0 برآورد شدند. در شهرستان بهار بیشترین مصرف نادرست مربوط به نهاده های کود شیمیایی و بذر بوده و در دشت دهگلان نیز بیشترین مصرف نادرست مربوط به نهاده های آب آبیاری و کود شیمیایی می باشد. مقدار مناسب کود، با استفاده از آزمون خاک و نظر کارشناسان منطقه تعیین و نیز برنامه های آموزشی برای سیب زمینی کاران در مورد چگونگی مصرف کودهای شیمیایی ار

مطالعه ی حاضر به بررسی اثر تغییرات اقلیمی بر روی عملکرد محصولات عمده زراعی استان کردستان شامل گندم، جو، نخود و عدس با بهره گیری از رهیافت تابع تولید تصادفی جاست و پاپ توابع تولید و ریسک تولید این محصولات و با در نظرگرفتن فاکتورهای اقلیمی و غیر اقلیمی با استفاده از تکنیک برآورد داده های سری زمانی می پردازد. ابتدا توابع عملکرد و ریسک برای کل استان و سپس برای شهرستان های سنندج، سقز، بانه، قروه، بیجار و مریوان فقط توابع عملکرد تخمین زده خواهد شد. جهت برآورد توابع عملکرد محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی و عدس دیم از فرم خطی، محصول جو دیم فرم درجه دوم و نخود دیم از فرم ترانسندنتال استفاده گردید. برای برآورد توابع ریسک گندم آبی و دیم از فرم خطی، محصول جو آبی و دیم ازکاب داگلاس و محصولات نخود دیم و عدس دیم از درجه دوم خطی استفاده گردید. نتایج نشان می دهد، متغیرهای بارندگی و دمای حداقل دوره رشد بر عملکرد کلیه محصولات اثر مثبت و معنی داری داشته به طوری که در جو دیم تاثر را داشته است. متوسط دمای حداکثر دوره رشد بر محصولات منتخب اثر منفی داشته و بر جو آبی بیشترین بوده است. متوسط رطوبت نسبی دوره رشد بر محصولات گندم آبی، جو آبی و دیم اثر مثبت و معنی داری داشته و بیشترین اثر را بر محصول جو دیم داشته است. متوسط سرعت باد با عملکرد رابطه معکوس و معنی داری داشته است به طوری که بیشترین اثر در محصول جو دیم مشاهده گردید. نتایج تابع ریسک نشان می دهد، عوامل بارندگی ومتوسط دمای حداقل دوره رشد بر ریسک عملکرد محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی و نخود دیم رابطه منفی معنی داری داشته است. متوسط دمای حداکثر و متوسط حداکثر سرعت باد دوره رشد مقدار ریسک محصولات گندم آبی و دیم، جو آبی و نخود دیم را افزایش میدهند. شبیه سازی تغییرات عملکرد و تولید در سناریوهای گوناگون تحت بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد اثر تغییر اقلیم بر عملکرد محصولات مختلف متفاوت است.

مطالعه ی حاضر به برآورد ارزش اقتصادی آب از دیدگاه تقاضاکننده (ارزش تولید نهایی) با استفاده از برآورد تابع تولید در محصول یونحه می پردازد. اهداف مطالعه شامل: تخمین تابع تقاضا، تعیین ارزش اقتصادی آب، محاسبه بهره وری آب، محاسبه بهره وری سایر نهاده ها، محاسبه هزینه استحصال آب آبیاری، محاسبه کشش خود قیمتی آب، محاسبع کشش خود قیمتی سایر نهاده ها، محاسبه قیمت آب می باشد. لذا ضمن اشاره به تعریف انواع توابع تولید از آزمون های لازم برای تعیین تابع تولید برتر استفاده خواهد شد. اطلاعات لازم برای نیل به اهداف تحقیق از طریق مصاحبه و تکمیل پرسش نامه از تعداد110 کشاورز یونجه کار دشت دهگلان در سال زراعی 93-1392 جمع آوری شده است. نتایج نشان می دهد، پس از تخمین توابع تولید انعطاف پذیر ترانسلوگ، درجه دوم تعمیم یافته و لئونتیف تعمیم یافته و هم چنین توابع انعطاف ناپذیر کاب- داگلاس و ترانسندنتال و با توجه به معیارها و آزمون های اقتصاد سنجی دو تابع کاب- داگلاس و ترانسندنتال به عنوان توابع برتر شناخته شد. در نهایت با انجام آزمون حداقل مربعات مقید تابع کاب- داگلاس بر ترانسندنتال برتری داشت. مطابق نتایج به دست آمده از تخمین توابع تولید، ارزش تولید نهایی هر متر مکعب آب بر مبنای تابع تولید کاب- داگلاس و ترانسندنتال به ترتیب برابر با 1689 و 1093 ریال می باشد. هزینه تمام شده هر متر مکعب آب آبیاری نیز 625 ریال می باشد. اختلاف موجود بین ارزش اقتصادی و هزینه تمام شده آب می تواندیکی از دلایلمصرف بیش از حد و عدم صرفه جویی آب در تولید محصول یونجه باشد. کشش خود قیمتی تقاضای آب نیز برابر با 72/2- است که مبین کشش پذیری تقاضای این نهاده نسبت به تغییرات قیمت آب است؛ بنابراین، استفاده از سیاست های قیمت گذاری، ابزار اقتصادی مناسبی در کاهش مصرف آب به شمار می آید.

پراکندگی اراضی کشاورزی یکی از مهمترین موانع موجود در راه پیشرفت و توسعه کشاورزی کشور می باشد. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی عوامل موثر بر پراکندگی اراضی کشاورزی و اثرات آن بر عملکرد، هزینه و درآمد محصول عمده گندم در منطقه زیویه واقع در شهرستان سقز می پردازد. جامعه آماری مطالعه شامل تمام کشاورزانی است که در تقسیمات اراضی کشاورزی قبل و بعد از انقلاب در منطقه زیویه مالک زمین شده اند. تعداد 151 زارع به عنوان نمونه با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب و داده های مطالعه از طریق پرسشنامه و مصاحبه جمع آوری گردید. جهت تحلیل داده-ها، از تحلیل عاملی، تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون استفاده شد. متغیرهای مورد مطالعه در پژوهش، با استفاده از تحلیل عاملی به چهار گروه اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، زراعی و فیزیکی- طبیعی تقسیم و سپس اثرات آن پراکندگی اراضی با استفاده از تحلیل همبستگی و تحلیل رگرسیون، مورد بررسی قرار گرفت. برای بررسی تاثیر عامل ارث بر پراکندگی اراضی کشاورزی، زارعینی که از طریق ارث مالک شدند، به طور جداگانه نیز مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تحلیل همبستگی نشان دهنده ی وجود رابطه ی معنی دار و مثبت بین سن، سابقه کشاورزی، تعداد نیروی کار خانوادگی کشاورز، تعداد فرزندان ذکور و اٌناث زارع، هزینه تولید، بذر گندم مصرفی، تعداد قطعات، تعداد محصولات مورد کشت، مدت زمان شخم زنی در هر هکتار، میزان اراضی پرشیب و نوع منبع آب با پراکندگی اراضی میباشد. همچنین نتایج حاکی از وجود رابطه منفی و معنی دار بین پراکندگی اراضی با میزان سرمایه گذاری، درآمد سالانه کشاورزی، عملکرد محصول، فاصله از چشمه اصلی و فاصله از مرکز روستا می باشد. در تحلیل رگرسیون نیز، متغیرهای سن، فاصله از چشمه اصلی، تعداد قطعات و تعداد نیروی کار خانوادگی کشاورز معنی دار شده اند. به غیر از متغیر فاصله از چشمه اصلی، سه متغیر دیگر رابطه مثبت و مستقیمی با پراکندگی اراضی دارند.

تقاضا برای شیر به عنوان یکی از فرآورده های مهم و اقتصادی صنعت دامپروری با افزایش جمعیت جهان، سطح درآمد و آگاهی مردم از فایده های شیر و فرآورده های وابسته به آن به طور روز افزونی افزایش می یابد. یکی از راه های موثر جهت تداوم تولید شیر، پاسخ تقاضا در کشور و بهبود وضعیت اقتصادی واحدهای صنعتی تولید شیر، افزایش کارایی این واحدها و شناخت عوامل موثر بر آن می باشد. مطالعه حاضر تلاش می کند، با استفاده از رویکرد تحلیل فراگیر داده ها و تحت فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس، ابتدا به برآورد نمرات کارایی با استفاده از روش معمولی و ابرکارایی و سپس رتبه بندی واحدهای صنعتی پرورش گاو شیری در شهرستان های سقز و دیواندره بپردازد. همچنین به منظور اطمینان از نااُریب بودن نمرات ابرکارایی به دست آمده، با استفاده از مدل اصلاح شده ی بنکر و گیفورد، با نرمال سازی و حذف برخی از واحدهای پرت، اقدام به محاسبه مجدد نمرات کارایی به روش معمولی شده و نتایج به دست آمده با هم مقایسه شدند. بدین منظور، اطلاعات موردنیاز جهت محاسبه ی کارایی، به صورت میدانی و با مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از کل 19 واحد فعال برای سال 1392 جمع آوری شده اند. نتایج نشان داد، در مجموع حدود 58 درصد از گاوداری های شیری منطقه ی مورد مطالعه، ناکارا می باشند. حدود 42 درصد از کل واحدها ابرکارایی کمتر از سطح میانگین را کسب کرده اند، که 7 واحد سهم شهرستان دیواندره و 4 واحد نیز سهم شهرستان سقز می باشد. به منظور بررسی معنی داری اختلافات بین نمرات کارایی به روش های معمولی و ابرکارایی، از آزمون حداقل اختلاف معنی دار استفاده شد، که نتایج به دست آمده نشان داد، میانگین کارایی محاسبه شده در سطح احتمال 95 درصد، برای هر یک از حالت های نهاده محور و ستاده محور تفاوت معنی داری با همدیگر دارند. همچنین برای بررسی درجه ی همبستگی میان این دو روش در ارائه ی نتایج کارایی، شاخص ضریب همبستگی برای آن ها محاسبه شد و نتایج به دست آمده به طور کلی نشان داد که ترتیب ارائه شده برای واحدهای پرورش گاو شیری بر اساس میزان کارایی محاسبه شده، مستقل از روش انتخاب شده برای محاسبه ی مقدار کارایی می باشد. به منظور تعیین حساسیت نتایج نسبت به حذف واحدهای پرت، چهار سطح مختلف به عنوان مبنا برای شناسایی واحدهای پرت در نظر گرفته شد. نتایج مورد بررسی نشان داد که ضریب همبستگی در سطح 1 برای

گوشت قرمز یکی از مهمترین منابع تولید کننده پروتئین می باشد که حدود 15 تا 20 درصد گوشت قرمز را پروتئین تشکیل می دهد از این رو این کالا اهعمیت ویژه ای در سبد غذایی خانوار دارد. این پژوهش قصد دارد نحوه تولید و ویژگی های بازاریابی گوشت قرمز را در سطح استان مورد بررسی قرار دهد. اهداف کلی مطالعه شامل برآورد تابع تولی براب گوشت قرمز، محاسبه حاشیه های عمده فروشی، خرده فروشی و کل بازار ، محاسبه کشش و تعیین نواحی تولید است. داده های تحقیق از 35 واحد دامداری پرورش گاو گوشتی در استان کردستان جمع آوری گردید که نهایتا با توجه به معیارهای گزینش تابع برتر و آزمون های آماری از دو تابع بدست آمده مشخص گردید که الگوی کاپ داگلاس برازش بهتری را نسبت به الگوی ترانسندنتال ارائه می دهد. نتایج نشان داد که هر سه متغیر میزان عرضه گوشت به قصابی ها، متوسط هزینه کشتارگاه برای یک کیلوگرم گوشت و متوسط هزینه قصابی برای عرضه یک کیلوگرم گوشت بر میزان حاشیه بازاریابی تاثیر مثبت دارد. همچنین نهاده های نیروی کار و جو در ناحیه دوم و نهاده کنسانتره در ناحیه سوم تولیدی قرار دارند. بنابراین دو متغیر اول در ناحیه اقتصادی تولید قرار دارند و مصرف متغیر سوم، جهت افزایش میزان تولید و رسیدن به مرحله اقتصادی باید کاهش یابد

چکیده مطالعه حاضر به بررسی تولید و بازاریابی محصول سیب زمینی در استان های کردستان و همدان می پردازد. داده های مورد نیاز با استفاده از روش نمونه گیری نسبتی تصادفی طبقه بندی شده از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید. اندازه نمونه تولیدکنندگان، عمده فروشی و خرده-فروشی به ترتیب بالغ بر 214، 65و 40 است. معیارهای حاشیه های بازاریابی، کارایی بازاریابی، توابع حاشیه و ضریب هزینه ی بازاریابی بررسی و برای تعیین رابطه تولید و تحلیل نحوه استفاده از نهاده های تولید در شهرستان بهار، تابع تولید ترانسلوگ و در قروه تابع تولید ترانسندنتال برآورد گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد، در شهرستان قروه، سیب زمینی کاران نهاده های کود مرغی و آب را در حد منطقی تولید استفاده می کنند. میزان استفاده از عوامل تولیدی بذر مصرفی، کودشیمیایی و سموم از میزان بهینه بیشتر و در مورد نهاده ی نیروی کار کمتر از میزان بهینه می باشد. در شهرستان بهار سیب زمینی کاران نمونه که به صورت منطقی و بهینه از نهاده های تولید استفاده می کنند به ترتیب نهاده های بذر مصرفی 19/40 درصد، کود شیمیایی 88/58 درصد، کود مرغی 86/44 درصد، سموم 50/21 درصد، ساعات کار ماشین آلات 1/27 درصد، نیروی کار 90/65 درصد، آب 45/36 درصد می ‍باشد. ضریب هزینه بازاریابی برای مسیری که انتخاب شد در شهرستان قروه 59/26 تومان و در شهرستان بهار 65/20 تومان بدست آمد. کارائی فنی در هر دو منطقه از کارائی قیمتی بالاتر بدست آمد. تابع حاشیه بازاریابی الگوی اضافه بهاء، وجود رابطه ای مثبت و معنادار را بین قیمت خرده فروشی با حاشیه بازاریابی نشان داد. در نهایت، به منظور بهبود وضعیت بازاریابی محصول سیب زمینی ارائه خدمات بیشتر از سوی تعاونی های سیب زمینی کاران، ایجاد صنایع تبدیلی در این مناطق، اعطای تسهیلات و حمایت دولت از صادرکنندگان این محصول توصیه می شود.

در این تحقیق به منظور بررسی تابع تولید سیب زمینی و گندم آبی ابتدا 150پرسشنامه برای محصول گندم و 110 پرسشنامه برای محصول سیب زمینی که با استفاده از روش کوکران بدست آمده است به صورت مصاحبه حضوری با کشاورزان شهرستان قروه و دهگلانبا روش نمونه گیری تصادفی طبقاتی جمع اورری شده است.سپس برای تعیین الگوی بهینه تولید،توابع تولید متداول در کشاورزی از جمله کاب داگلاس ،ترانسندنتال،درجه دوم تعمیم یافتهو ترانسلوگ به وسیله ی نرم افزار eviews ,spss برآورد گردید و برای تعیین مناسب ترین تابع که بتواندساختار تولید را بهتر تبیین نماید. از آزمون دوربین واتسون برای آزمون خود همبستگی،آزمون تورم واریانس برای بررسیهم خطی، آزمون جراک برا برای بررسی نرمال بودن جملات اخلال و آزمون آرچ برای بررسی واریاس ناهمسانیاستفاده شد. نتایج نشان داد برای هر دو محصول گندم و سیب زمینی تابع درجه دوم تعمیم یافته میتواند برازش بهتری داشته باشد. بعد از تعیین الگوی مناسب تولید کشش های جزی هر نهاده برای هر دو محصول محاسبه گردید که در تولید کندم نهاده ی کود شیمیایی در ناحیه ی اول قرار دارد و پرکشش می باشد یعنی باید مصرفاین نهاده افزایش یابد و ماشین آلات و سم در ناحیه ی سوم تولید که دارای کشش منفی هستند قرار دارد و کاهش مصرف این نهاده ها منطقی می باشد و همچنین نهاده ی کود حیوانی، کار و آب در ناحیه ی دوم که ناحیه ی اقتصادی است قرار گرفته اند و در تولید سیب زمینی نهاده ی کود حیوانی در ناحیه ی اول قرار دارد و کود شیمیای و ماشین آلات در ناحیه ی سوم تولید قرار دارند و باید مصرف این دو نهاده کاهش یابد. همچنین نهاده یسم ونیروی کار در ناحیه ی دوم قرار دارد بعد مشخص شدن نواحی هر نهاده در تولید هر دو محصول با استفاده از تولید نهای ،قیمت محصول ارزش اقتصادی هر نخهده مشخص شده که از نهاده ی کود حیوانی ،آب ،نیروی کار که در تولید گندم در ناحیه ی دوم تولید قرار دارند باید نهاده ی کود حیوانی افزایش یابد زیرا ارزش اقتصادی آن بیشتر از قیمت آن نهاده می باشد و همچنین از دو نهاده ی کار و سم که در ناحیه ی دوم تولید سیب زمینی قرار دارند نیروی کار کاهش و سم افزایش یابد. چون ارزش اقتصادی نیروی کار از قیمت نیروی کار کمتر است و ارزش اقتصادی سم از قیمت ان بیشتر است. با توزیع به موقع و مناسب نهاده ها و ایجاد جلساتی برای کشاورزان با حضور کارشناسان

مطالعه حاضر، زنجیره ارزش تولید کیوی را با هدف تحلیل حلقه های زنجیره ارزش در راستای معرفی، برآورد هزینه ها و مشخص کردن سهم هر حلقه در روند تولید محصول، بررسی می کند. این فرآیند به سه حلقه اصلی نهالستان، باغ (تولید) و بازاررسانی تقسیم شده است. حلقه باغ به عنوان قوی ترین و حلقه بازاررسانی به عنوان ضعیفترین حلقه زنجیره ارزش تولید کیوی مشخص شدند. حاشیه عمده فروشی بیشترین سهم را از حاشیه کل بازاریابی داشته است. ضریب هزینه بازاریابی 12/61 درصدی برای محصول، بیانگر سهم بالای هزینه های بازاریابی، از قیمت خرده فروشی است. این مطالعه رقابت پذیری تولید را با استفاده از شاخص های هزینه منابع داخلی (DRC) ، نسبت هزینه به منفعت اجتماعی (SCB) ، سودآوری خالص اجتماعی (NSP) در قالب ماتریس تحلیل سیاستی (PAM) بررسی می کند. سپس وضعیت صادرات و مزیت های نسبی صادراتی آشکارشده (RCA) و آشکارشده متقارن (RSCA) را مورد ارزیابی قرار می دهد. نتایج محاسبه شاخص های DRC و SCB نشان می دهد که گیلان در تولید کیوی دارای مزیت نسبی است یعنی تولید کیوی در داخل نسبت به واردات آن، به صرفه می باشد. شاخص مثبت NSP نیز بیانگر مزیت نسبی در تولید کیوی است که به معنی کمتر بودن هزینه تمام شده کیوی در ایران نسبت به واردات آن است ولی محصول کیوی مزیت نسبی صادراتی آشکارشده و آشکارشده متقارن ندارد. بدین معنا که سهمش در صادرات، نسبت به سایر کشورها کم بوده و از توانمندی های تولید داخلی به صورت بهینه استفاده نگردیده است.

مطالعه حاضر به بررسی ساختار اقتصادی مجتمع های پرورش ماهی قزل آلا در استان کردستان بر اساس متدولوژی فرضیه دوگانگی می پردازد. اهداف کلی مطالعه شامل: محاسبه متوسط هزینه تمام شده هر کیلو، برآورد تابع هزینه، وضعیت صرفه های حاصل از مقیاس، محاسبه کشش جانشینی خودی و جزئی آلن، محاسبه کشش های قیمتی و متقاطع نهاده ها و کشش های جانشینی موریشیما. لذا ضمن اشاره به مزایای استفاده از تابع هزینه به جای تابع تولید در تجزیه و تحلیل تکنولوژی تولید، انواع توابع تولید و هزینه معرفی شده و با انتخاب تابع هزینه ترانسلوگ، طبق قضیه شفارد توابع تقاضای شرطی نهاده های تولیدی درچارچوب معادلات سیستمی به روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط تکراری برآورد شدند. اطلاعات و آمار مورد نیاز برای سال 1391 از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده است. نمونه ها به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی دو مرحله ای انتخاب گردیدند و اندازه نمونه 125 واحد است. نتایج نشان می دهد، تابع هزینه ترانسلوگ برازش خوبی نسبت به داده های مورد تحقیق داشته است و فرضیه های ساختاری از جمله بازدهی ثابت نسبت به مقیاسو هموتتیک بودن تکنولوژی تولید، هیچ کدام از نظر آماری معنی دار نیستند. گرایش حاصل از تغییر مقیاس تولید، در استفاده از نهاده های نیروی کار، دارو، مواد ضدعفونی و انرژی به صورت نهاده اندوز و در جهت استفاده از نهاده بچه ماهی و غذای ماهی به صورت نهاده بر می باشد. نهاده های غذا و مواد ضدعفونی به ترتیب، بیشترین و کمترین سهم از کل هزینه های تولیدی را به خود اختصاص می دهند، لذا قیمت غذای ماهی موثرترین فاکتور در تعیین قیمت این محصول است.براساس مقدار کشش مقیاس، در واحد-های مورد بررسی صرفه های حاصل از مقیاس وجود دارد و تولیدکنندگان با سود مثبت مواجه می-باشند. کشش های جزیی خودی آلن و کشش های قیمتی خودی تقاضا رابطه معکوس قیمت و مقدار تقاضا را تائید کردند. براساس کشش های قیمتی خودی تقاضا، نهاده های نیروی کار، خوراک، بچه ماهی، دارو و انرژی جزء نهاده های بی کشش هستند و مدیران در مقابل تغییرات قیمتی بین نهاده ها واکنش چندانی از خود نشان نمی دهند چرا که جزء نهاده های ضروری و حائز اهمیت می-باشند. مطابق کشش های جانشینی آلن و متقاطع تقاضا رابطه بین نهاده های دارو با موادغذایی و مواد ضدعفونی با نیروی کار، بچه ماهی، خوراک، دارو و انرژی از نوع جانشینی

در شرایط فعلی یکی از مسائل مهم و نیازهای اساسی در مدیریت و بهره برداری از منابع آب کشور علاوه بر مدیریت عرضه و تامین آب مورد نیاز بخش های مختلف، مدیریت تقاضای آب به عنوان رویکرد جدید مدیریت منابع آب می باشد که اخیرا تلاش برنامه ریزان بخش آب به آن معطوف گشته -است. یکی از راهکارهای دستیابی به اهداف مدیریت تقاضای منابع آب، توجه به جنبه های اقتصادی و از جمله بازارهای آب می باشد که منجر به تخصیص بهینه آب بین متقاضیان و مصارف مختلف و ایجاد انگیزه برای صرفه جویی در مصرف و جلوگیری از اتلاف آن می شود. در این مطالعه از روش برنامه ریزی ریاضی اثباتی و ماکزیمم آنتروپی جهت تعیین الگوی کشت بهینه و برآورد تابع تقاضای آب دشت قروه -دهگلان استفاده گردیده و میزان عرضه آب نیز با توجه به مجموع منابع مختلف آب نظیر چاه، رودخانه و... محاسبه شده است. سپس از تلاقی تابع عرضه و تقاضای کل آب، قیمت تعادلی نهاده آب برآورد گردیده است. همچنین در این مطالعه به بررسی اعمال سیاست قیمت آب بر شاخص های بهره وری آن پرداخته شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق حاضر نیز از بسته نرم افزاری GAMS بر اساس اطلاعات پرسشنامه ای سال زراعی 92-1391 استفاده گردیده است. نتایج نشان می دهد که بین مقدار تقاضا و قیمت آب رابطه منفی وجود داشته و کشش تقاضای آب در تابع کل معادل 16/0- برآورد گردیده است. قیمت تعادلی نهاده آب 970 ریال به ازای هر مترمکعب برآورد شده است و میانگین ارزش تولید نهایی آب در تولید این محصولات 3578 ریال برای هر مترمکعب بدست آمده است. همچنین بررسی شاخص های بهره وری آب نشان می دهد که با افزایش قیمت آب، شاخص های EPD، CPD و BPD برای همه محصولات افزایش می یابد. لازم به ذکر است که اعمال این سیاست، شاخص NBPD را در محصولات سیر، کلزا و پیاز افزایش می دهد و در سایر محصولات کاهش می دهد.

دامپروری در بخش کشاورزی ایران به واسطه برخی ویژگی ها دارای مرتبه با اهمیت تری در مقایسه با سایر زیر بخش های زراعت، باغبانی و... می باشد. این بخش سهم مهمی در درآمد جمعیت فعال بخش کشاورزی دارد و پشتوانه اقتصادی سایر بخش ها نیز به شمار می رود. استان کردستان نیز یکی از تولید کنندگان عمده شیر در کشور است و یکی از این قطب های مستعد است که باید شناخته شود. بنابراین٬ ضروری است که مطالعه ای در زمینه گاوداری های صنعتی تولید شیر در این استان انجام گردد. اهدافی که در این مطالعه در نظر گرفته شده است شامل این موارد می باشد: محاسبه قیمت تمام شده شیر در گاوداری های صنعتی استان کردستان و مقایسه با قیمت موجود در بازار، برآورد تابع هزینه شیر و تعیین صرفه های حاصل از مقیاس برای این محصول، محاسبه کشش جانشینی نهاده ها، محاسبه کشش های قیمتی و متقاطع نهاده ها. بنابراین از 54 واحد گاوداری صنعتی تولید شیر که فعال هستند 40 واحد انتخاب شد. بجز شهرستان سنندج که نمونه گیری تصادفی بود در بقیه شهرستان ها سرشماری انجام شد. برای رسیدن به اهداف ذکر شده و به منظور بررسی ساختار تولید و هزینه محصول شیر، از جمله برآورد پارامترهای تابع هزینه و توابع تقاضای نهاده ها، محاسبه کشش های جانشینی و قیمتی و بررسی صرفه های حاصل از مقیاس از تابع هزینه ترانسلوگ استفاده شده است. به منظور برآورد تابع هزینه و معادلات سهم هزینه نهاده ها، از رگرسیون های به ظاهر نامرتبط (SUR) استفاده شده است. همچنین از کشش های خودی و جانشینی آلن- اوزاوا، کشش های خود قیمتی و متقاطع تقاضای نهاده ها و کشش جانشینی موریشیما جهت بررسی وضعیت نهاده ها نسبت به یکدیگر و کشش مقیاس و کشش هزینه جهت تعیین صرفه های حاصل از مقیاس استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در واحد های مورد بررسی صرفه های حاصل از مقیاس وجود ندارد. مقدار کشش مقیاس در این واحدها دارای میانگین 469/0 می باشد . مطابق کشش های خود قیمتی تقاضا برای نهاده ها، کنسانتره و سایر علوفه بیشترین کشش قیمتی را دارند و تولید کننده در مورد نهاده های یونجه، بهداشت دام و محیط و انرژی نسبت به تغییر قیمت آنها عکس العمل چندانی از خود نشان نمی دهد.

مطالعه حاضر به بررسی و ارزیابی اثرات بیمه بر مزارع کشاورزی استان کردستان، با توجه به نقش بیمه در کاهش ریسک تولید در بخش کشاورزی و افزایش اطمینان خاطر کشاورزان نسبت به نوسانات درآمدیشان می پردازد. لذا چگونگی تاثیر بیمه بر کارایی تولید بهره برداران کشاورزی و گرایش به مخاطره آن ها ارزیابی شده است، از تابع تولید مرزی تصادفی برای تعیین کارایی فنی بهره برداران بیمه شده و بیمه نشده استفاده شد. وجود مسائلی از جمله انتخاب زیان آور و مخاطرات اخلاقی می تواند موجب کارایی نامناسب نظام بیمه گردد، از این رو، وجود این پدیده ها با استفاده از سیستمی از معادلات همزمان بررسی شده است. تابع تقاضای بیمه بهره برداران با استفاده از روش گودوین برآورد شد و عوامل موثر بر آن نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده های مقطعی از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه از 128 بهره بردار گندمکار و سیب زمینی کار بیمه شده و بیمه نشده در سال زراعی 90-1389 جمع آوری شد. نمونه ها به روش نمونه گیری طبقه بندی خوشه ای تصادفی چند مرحله ای انتخاب گردیدند. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین کارایی های فنی در گروه بیمه شده گندمکاران، به طور قابل ملاحظه ای، بیشتر از گروه بیمه نشده است، اما بیمه بر کارایی فنی سیب زمینی کاران اثر مثبت معنی دار نداشت. مقایسه ضریب ریسک گریزی بهره برداران گندمکار نشان داد که بیمه محصولات کشاورزی بر نحوه نگرش زارعین نسبت به مخاطرات تاثیر مثبت گذاشته و در کاهش سطح ریسک گریزی موثر بوده است، اما در مورد محصول سیب زمینی بیمه در کاهش سطح ریسک گریزی بهره برداران موثر نبوده است. نتایج حاصل از توابع تولید و توابع تقاضای نهاده ها (نسبت نهاده ها) نشان داد که مزارع کوچک سیب زمینی با پدیده انتخاب زیان آور مواجه اند، ولی در مورد گندمکاران این پدیده دیده نشد. همچنین، نتیجه مثبت عملکرد بیمه گندم و سیب زمینی را می توان ناشی از عدم وجود پدیده مخاطره اخلاقی دانست. تخمین تابع تقاضای گندم نشان دهنده تاثیر مثبت درجه ریسک گریزی، سطح زیر کشت گندم، نوع کشاورزی و تنوع محصولات کشاورزی بر تقاضای بیمه می باشد. همچنین، تخمین تابع تقاضای سیب زمینی نشان دهنده تاثیر مثبت درجه ریسک گریزی، سطح زیر کشت، تنوع محصولات، سن بهره بردار و تحصیلات بر تقاضای بیمه می باشد.

با رشد روز افزون جمعیت کره زمین و پیامدهای ناشی از آن، تقاضای آب در حال افزایش است. مدیریت تقاضای آب یکی از راهکارهای مهم در متعادل سازی عرضه و تقاضای آب شناخته می شود و مهم ترین عامل در مدیریت تقاضای آب، قیمت گذاری آن است. قیمت گذاری مناسب آب آبیاری در هر منطقه، نیازمند تعیین ارزش اقتصادی آب با توجه به شرایط و محصولات زراعی منطقه مورد نظر می باشد. در این تحقیق با هدف تعیین ارزش اقتصادی آب آبیاری در دشت همدان– بهار، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 119 پرسشنامه برای سال زراعی 90-1389 تکمیل شد. با کاربرد روش های تخمین تابع تولید و مدل برنامه ریزی خطی ساده، ارزش تولید نهایی و قیمت سایه ای هر مترمکعب آب آبیاری در محدوده مورد مطالعه تعیین شد. توابع تولید انعطاف پذیر ترانسلوگ، درجه دوم تعمیم یافته و لئونتیف تعمیم یافته و همچنین توابع انعطاف ناپذیر کاب- داگلاس و ترانسندنتال تخمین زده شدند. جهت انتخاب تابع برتر، توابع تخمینی مورد آزمون قرار و در نهایت دو تابع کاب- داگلاس و ترانسندنتال به عنوان توابع برتر انتخاب شدند. مطابق نتایج به دست آمده از تخمین توابع تولید، ارزش تولید نهایی هر متر مکعب آب بر مبنای تابع تولید کاب- داگلاس و ترانسندنتال به ترتیب برابر با 4486 و 3558 ریال می باشد. همچنین نتایج حاصل از مدل های برنامه ریزی خطی نشان می دهد، قیمت سایه ای هر متر مکعب آب آبیاری در ماه های سال و گروه های تولیدی کشاورزان متغیر و در محدوده 816 تا 10060 ریال قرار دارد.

مطالعه حاضر با هدف تخمین منافع اقتصادی شامل حفاظتی-زیستگاهی و تفریحی تالاب زریبار با استفاده از روش CVM انجام شد تا به عنوان ابزاری مناسب برای انعکاس ارزش های این اکوسیستم برای جامعه استفاده کننده از آن باشد. از آن جایی که بیشتر کالا ها و خدماتی که توسط تالاب زریبار ارائه می شود غیر بازاری است، روش انتخاب دوتایی تک بعدی برای تخمین ارزش های غیر بازاری تالاب زریبار مورد استفاده قرار گرفت. یک بازار فرضی برای به دست آوردن جواب های بله و خیر با توجه به تمایل آن ها به پرداخت به منظور حفاظت از دریاچه از طریق روش اهدا و روش ورودیه به منظور برآورد تمایل به پرداخت برای ارزش حفاظتی-زیستگاهی و تفریحی ایجاد شد. 477 پرسشنامه برای برآورد ارزش حفاظتی- زیستگاهی و 176 پرسشنامه به منظور برآورد ارزش تفریحی با استفاده روش نمونه گیری انتساب متناسب و فرمول عمومی کوکران- اورکات صورت گرفت. نتایج نشان می دهد، 18/69 و 5/54 از افراد مورد مطالعه تمایل به پرداخت برای هر دو کارکرد داشتند. مقدارمیانگین WTP برای ارزش حفاظتی-زیستگاهی و تفریحی به ترتیب برابر 75/275010 و 5/17550 ریال محاسبه شد. همچنین ارزش حفاظتی-زیستگاهی و تفریحی سالانه این دریاچه بیشتر از 28/12 و 23/45 میلیارد ریال می باشد، که نشان دهنده اهمیت قابل توجه افراد منطقه و بازدیدکنندگان به دریاچه زریبار می‎باشد. براساس متوسط نرخ دلار در سال 1391 (30000 ریال)، ارزش حفاظتی- زیستگاهی و تفریحی در هر هکتار دریاچه زریبار‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎ به ترتیب5/1 میلیون و51/409 هزار دلار آمریکا به صورت سالیانه بدست می‎‎‎‎‎آید. نتایج همچنین نشان می‎‎‎‎‎دهد که متغیرهای میزان پیشنهاد و درآمد بازدیدکنندگان و افراد منطقه که از نظر آماری معنی‎‎‎‎‎دار شده‎‎‎اند، مهمترین عوامل موثر در میزان WTP افراد منطقه و بازدیدکنندگان برای استفاده و بازدید از دریاچه زریبار می ‎‎‎‎‎‎باشند. سن، عضویت در NGO و تعداد اعضای خانوار عوامل بعدی در تاثیرگذاری بر میزانWTP افراد منطقه و بازدیدکنندگان می‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎باشد. از نظر مدیریتی، این مطالعه به نتایج امیدوار کننده‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎ای دست یافته‎است. اول این‎که نشان می‎‎‎دهد مردم منطقه و بازدیدکنندگان تالاب زریبار چه مقدار به این اکوسیستم آبی توجه دارند. دوم این‎‎‎‎‎‎که یک WTP قابل توجهی جهت حمایت برای بهبود و توسعه تالاب ها

مطالعه حاضر بهخ بررسی وضعیت مجتمع های پرورش ماهیان سردآبی احداث شده در استان کردستان به منظور ارزیابی این مجتمع ها از نظر اشتغالزایی، توسعه گردشگری و اقتصادی منطقه محل اجرای طرح می پردازد. با توجه به محدود بودن تعداد مجتمع ها به سه واحد, کلیه بهره برداران هر مجتمع مورد بررسی قرار و تمام شماری صورت گرفته است. داده های پژوهش مربوط به سال زراعی 90-1389 می باشد. تعداد کل مزارع بالغ بر 126 مزرعه و تعداد بهره برداران 118 نفر است. نتایج بررسی نشان می دهد در مجموع مجتمع های پرورش ماهی سردآبی از لحاظ توسعه گردشگری، اشتغالزایی، اقتصادی، ابعاد اجتماعی و فرهنگی اثرات مثبت و معنی داری بر منطقه8 داشته است. عمده مشکلات مجتمع ها تابع شرایط هر مجتمع بوده و ضمن اشتراکات در این خصوص هر مجتمعی مشکلاتت خاص خود را داشته و به مدیریت ویژه نیاز دارد. ضعف برق، کم آبی و آلودگی آب به ترتیب عمده ترین مشکلات مجتمع ها به شمار می آیند. نتایج بررسیس نشان از ضعف مدیریت بازاریابی محصول و تهیه نهاده است.

یکی از اهداف اصلی هر سازمانی دستیابی به بهره وری است. برای رسیدن به این هدف راهی جز توسل به نوعی دیدگاه سیستمی، بومی و کاربردی وجود ندارد فرهنگ غنی سازمان همانند یک نیروی غنی و انرژی زا سازمان را به وسیله نیروی انسانی کارا هدایت نموده، احساس و ادراک یکسان به اهداف سازمان داده، انگیزه ای قوی در افراد ایجاد و اخلاقیات و معنویات را در محیط نظام مند می گرداند . مطالعه حاضر به بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و بهره وری نیروی کار می پردازد. اطلاعات مورد نیاز برای انجام این پژوهش از در روش کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده است. در این تحقیق از پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی براساس مدل دنیسون و پرسشنامه استاندارد بهره وری براساس مدل هرسی و گلد اسمیت استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده دو روش آمار توصیفی و استنباطی انجام می گیرد. جامعه آماری شامل تمامی کارکنان در شرکت های خدمات انرژی در استان کردستان که جمعا شامل 528 نفر بوده است که با استفاده از فرمول نمونه گیری جهمعه محدود کوکران از بین آنها تعداد 343 نفر به عنوان نمونه تحقیق استخراج گردیده اند.

مطالعه حاضر به بررسی ساختارریاضی تابع هزینه وتولید محصول گندم(آبی و دیم)، در استان کردستان می پردازد و اساس متدولوژی آن برفرضیه دوگانگی استواراست. لذا ضمن اشاره به مزایای استفاده از تابع هزینه به جای تابع تولید درتجزیه و تحلیل تکنولوژی تولید، انواع توابع هزینه معرفی شده و با انتخاب تابع هزینه ترانسلوگ،طبق قضیه شفاردتوابع تقاضای شرطی نهاده های گندم (آبی ودیم)درچارچوب معادلات سیستمی به روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط تکراری به صورت، مقید برآورد شدند. با استفاده از ضرایب به دست آمده، وضعیت تابع هزینه، کشش های جزئی خودی و متقاطع آلن، کشش های موریشیما و کشش های قیمتی خودی و متقاطع تقاضای نهاده هاو چگونگی صرفه های حاصل از مقیاس بررسی گردید. اندازه نمونه بالغ بر 554 بهره بردار ( 257 بهره بردار گندم آبی و 297 بهره بردار گندم دیم) است. داده ها برای سال زراعی90-89 به صورت،پیمایشی و از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده است. نمونه ها به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله انتخاب گردیدند. نتایج به دست آمده نشان می دهند که تابع هزینه ترانسلوگ برازش خوبی نسبت به داده های مورد تحقیق داشته است و فرضیه های ساختاری از جمله بازدهی ثابت نسبت به مقیاس، همگن بودن و هموتتیک بودن تکنولوژی تولید گندم(آبی و دیم)، هیچکدام از نظر آماری معنی دار نیستند. نهاده های زمین وسم به ترتیب، بیشترین وکمترین سهم از هزینه تولیدگندم (آبی و دیم)رابه خوداختصاص می دهند. با توجه به نتایج حاصل از کشش های آلن و موریشیما، به جز نهاده های نیروی کار با سم و آب با کود(گندم آبی) وبذر با سم و بذر با کود (گندم دیم) بقیه از نوع جانشینی می باشد.همچنین برآورد معیار بازدهی نسبت به مقیاس بیانگرآن است که بازدهی نسبت به مقیاس فزاینده در مزارع گندم (آبی و دیم)موردمطالعه، وجود دارد. بر این اساس خردشدن زمینها باعث افزایش قیمت تمام شده محصول خواهد شد. همه کشش های قیمتی خودی تقاضا،کوچکتراز یک بوده وهمچنین اکثرکشش های قیمتی متقاطع تقاضا مقادیرکوچکی هستند،که نشان-دهنده این است که ًبطورکلی گندم کاراننمی توانند در برابر افرایش قیمت نهاده هاعکس العمل قابل توجهی نشان دهند و از تقاضای خود بکاهند و خود مجبور به تحمل هزینه ها می شوند، بویژه اگر شرایط بازار به گونه ای باشدکه امکان انتقال آن به مصرفکنندگان و جود نداشته باشد.

: در این پژوهش رابطه یادگیری سازمانی با عملکرد بازاریابی مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش علاوه بر بررسی ارتباط مزبور، اندازه گیری سطح یادگیری سازمانی، اندازه گیری عملکرد بازاریابی و شناسایی نحوه ارتباط بین ابعاد یادگیری سازمانی و عملکرد بازاریابی می باشد. جامعه اماری این پژوهش مدیران واحهای صنعتی فعال استان کردستان می باشد. برای تعیین حجم نمونه با توجه به تعداد جامعه آماری که 512 واح می باشد از فرمول کوکران استفاده شد که با لحاظ نمودن ضریب خطای 5 درصد تعداد نمونه 117 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری در این پژوهش از نوع نمونه گیری تصادفی ساده و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد. براساس یافته های پژوهش رابطه معناداری بین یادگیری سازمانی با عملکرد سازمانی و ابعاد آن شامل فلسفه مشتری، سازمان یکپارچه بازازریابی، اطلاعات کافی بازاریابی، جهت گیری استراتژیک و کارایی عملیات وجود دارد. از دیگر یافته های این پژوهش باید به نامناسب بودن سطح یادگیری سازمانی در واحدهای صنعتی استان کردستان و مناسب بودن عملکرد بازاریابی اشاره نمود.

هدف از انجام این تحقیق شناسایی ارتبتط معنادار بین ارزشیلبی عملکرد کارکنان و کارایی آنان در شرکت های گاز و نفت استان کردستان می باشد. جهت این امر از مدل ارئه شده توسط هرسی و گلداسمیت برای معرفی ابعاد ارزشیابی عملکرد استفاده شده است. در تحقیق حاضر روش تحقیق به کار گرفته شده بر حسب هدف کاربردی و براساس شیوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع پیمایشی است. جهت گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخوانی و میدانی استفده شده است. ابزار مورد استفاده در مطالعات میدانی پرسشنامه بوده که براساس مدل تحقیق طراحی شده است.جهت تعیین روایی ابزار از نظرات اصلاحی اساتید محترم راهنما و مشاور استفاده شده و برای تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. جهت آزمون بکارگیری صحیح اصول فوق در شرکت های گاز و نفت استان کردستان از آزمون کای دو استفاده شده است. در این تحقیق تعداد 186 نفر به عنوان نمونه اماری از شرکت های نفت و گاز انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شده، بدین منظور که به نتایج بهتری دستیابی شود. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که ارتباط معنادار بین ارزشیابی عملکرد کارکنان و کارایی آنان در شرکت های گاز و نفت استان کردستان وجود دارد.

در ایران نقش بازارهای پولی در تامین مالی بخش های مختلف اقتصادی به مراتب قوی تر و پررنگ تر از بازراهای سرمایه می باشد. بنابراین با توجه به نقش برجستهخ بانک ها در اقتصاد کشور ارزیابی عملکرد انها می تواند از اهمیت فوق العاده ای برخوردار باشد. این پژوهش در صدد مطالعه و بررسی نحوه اثر گذاری عوامل داخلی موثر بر سودآوری شعب بانک کشاورزی استان کردستان می باشد. جامعه اماری این پژوهش شامل تمامی 42 شعبه بانک کشاورزی استان کردستان و قلمرو زمانی آن طی سال های 89-1387 می باشد. داده های مورد نیاز این پژوهش از طریق پرسشنامه و صورت های مالی شعب بانک کشاورزی استان کردستان استخراج گردیده است. روش های آماری مورد استفاده برای آزمون فرضیه ها، آلفای کرونباخ، آزمون T تک نمونه ای، تحلیل همبستگی و رگرسیون بوده که از طریق نرم افزار SPSS اجرا و محاسبه شده اند. طبق نتایج این پژوهش متغیرهایی همچون مدیریت هزینه، مدیریت نقدینگی و مدیریت ریسک اعتباری در مقایسه با سایر متغیرها از یک ارتباط مثبت و معنی دار بسیار قوی با متغیر سودآوری برخوردار می باشند. در نهایت، با توجه به نتایج حاصله، یکسری راهکارهای عملی برای افزایش سودآوری بانک ها علی الخصوص بانک کشاورزی پیشنهاد گردیده است.

هدف از انجام این پژوهش بررسی موانع استقرار و به کارگیری سیستم اطلاعات مدیریت در ادارات دولتی استان ایلام بود. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش شناسی توصیفی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر مدیران عالی و میانی و کارشناسان واحد فناوری اطلاعات ادارات دولتی استان ایلام است، جهت تعیین نمونه آماری ابتدا از میان تعداد83 اداره و سازمان دولتی موجود تعداد 23 اداره بصورت تصادفی انتخاب گردید، سپس در هر اداره حتی المقدور از کلیه مدیران عالی و مسئولان دوایر مختلف و کارکنان واحد فناوری اطلاعات به عنوان نمونه آماری استفاده گردید. نمونه ها از طریق پرسشنامه مورد مصاحبه قرار گرفتند. پایایی مقیاس به کار رفته در این تحقیق با مقدار آلفای کرونباخ بالاتر از 70% و روایی پرسشنامه نیز با توجه به نظر اساتید و صاحب نظران مورد تایید قرار گرفت. داده های تحقیق با استفاده از شاخصهای آمار توصیفی شامل میانگین، میانه، انحراف معیار و تحلیل عاملی اکتشافی و آزمون های t مقایسه میانگین دو گروه و آزمون t مقایسه میانگین با عدد ثابت و آزمون کولموگراف و اسمیرنف تجزیه و تحلیل گردیدند. در این تحقیق ابتدا با توجه به سوابق نظری و تجربی مرتبط تعداد 49 مانع شناسایی، سپس با استفاده از یک پرسشنامه پنج ارزشی مبتنی بر طیف لیکرت نظر مخاطبان در مورد میزان بازدارندگی و اهمیت آنها مورد پرسش قرار گرفت. آنگاه با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی موانع دسته بندی گردیدند. درمجموع موانع بازدارنده استقرار و بکارگیری سیستم اطلاعات مدیریت در ادارات دولتی استان ایلام در نه مانع جمع بندی و آنگاه نامگذاری گردیدند. مقایسه نظرات مخاطبان زن و مرد در این مورد نشان داد که به جز در مورد موانع فردی و موانع مدیریت تغییر که از نظر مردان به نسبت زنان اهمیت بالاتری دارند، در سایر موارد اختلاف معناداری بین نظرات دو گروه مشاهده نگردید. نتایج آزمون همبستگی در این تحقیق نشان داد که بین میزان دسترسی به سیستم اطلاعات مدیریت و میزان توانایی استفاده از سیستم اطلاعات مدیریت با میزان کاربرد سیستم اطلاعات مدیریت همبستگی مثبت و بین موانع فردی و موانع مدیریت تغییر با میزان کاربرد سیستم اطلاعات مدیریت همبستگی منفی وجود دارد. بین میزان کاربرد سیستم اطلاعات مدیریت و سایر متغیر های مورد مطالعه همبستگی مشاهده نگردید. نتایج آزمون رگرسیون در این پژوهش نشان د

کشاورزی یکی از پرمخاطره ترین فعالیت های اقتصادی است. کشاورزانی که در این بخش به فعالیت مشغولند با انواع گوناگونی ار ریسک ها از جمله ریسک بلایای طبیعی، ریسک بازار، ریسک تکنیکی و ریسک مالی مواجه هستند. بیمه کشاورزی را می توان یکی از اهرم های توسعه کشاورزی دانست زیرا با استفاده از این سازوکار هم میتوان ریسک طبیعی را انتقال داد و هم باعث افزایش تولید و بهبود رفاه و مطلوبیت خانوارهای روستایی شد. در این تحقیق تلاش شده است تا با استفاده از مدل لاجیت عوامل موثر بر پذیرش بیمه گندم در شهرستان بیجار تعیین شود. داده های لازم برای این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده تصتادفی از گندم کارا بیمه شده و بیمه نشده با تکمیل پرسشنامه به روش مصاحبه حضوری در سال زراعی 89-88 جمع آوری گردید. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل لباجیت نشان داد متغیرهای زیر کشت، تحصیلات و سن رابطه ایی مستقیم و متغیرهای سابقه کار، تعداد افراد خانوار، مالکیت و تسهیلات رابطه معکوس با پذیرش بیمه دارد.

پژوهشگران بازاریابی در راستای شناخت رفتار مصرف کننده و عوامل موثر بر رفتار وی، مدل های پرشماری را ارائه کرده اند. در بسیاری از این مدل ها نیات رفتاری(مانند همان گزینی نام داغ و دگر گزینی نام داغ) و به دنبال آن تبدیل این نیات به تصمیم خرید از عوامل کلیدی به شمار آمده است. هدف این پژوهش در گام نخست بررسی عوامل تاثیر چون و چندی بر نیات خرید (همان گزینی نام داغ و دگر گزینی نام داغ)، و در گام دوم بررسی عوامل تاثیر چون و چندی و نیات رفتاری بر تصمیمات خرید می باشد. پرسشنامه یکار رفته در این پژوهش پرسشنامه ای استاندارد و خود پیشبر بوده و در بردارنده 30 پرسش می باشد که به کمک آن و با کاربرد طیف چند گزینه ای لیکرت، دانسته های نمونه آماری اندازه گیری شده است. روایی و پایایی پرسشنامه و هر یک از سازه ها تائید گردیده است. پژوهش حاضر که جامعه آماری آن مصرف کنندگان خمید دندان در شهر ارومیه می باشند: از حیث هدف، کاربردی و از روزن چگونگی گردآوری داده ها توصیفی بوده و سرشتی پیمایشی دارد. برآیند اینکه: هر سه عوامل چون و چندی، همان گزینی نام داغ و دگر گزینی نام داغ و تصمیمات خرید را متاثر می سازند. که در یام میان عوامل چون و چندی بیشتریت اثرات را بر تصمصمات خرید دارند. افزون بر این یافته ها نشان می دهند که عوامل چون و چندی، همان گزینی نام داغ و دگر گزینی نام داغ را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

مدیریت دانش که یکی از راه های بهبود بخشیدن به شرایط بقا سازمان است، زمانی به طور موفقیت آمیز در سازمان اجرا می گردد که از قبل زمینه فرهنگی مناسب با این نظام بستر سازی شده باشد. مطالعه حاضر به بررسی رابطه بین مدیریت دانش و ابعاد فرهنگ سازمانی در سازمان های دولتی استان آذربایجان غربی می پردازد، از مدل دنیسون استفاده شده است. این مدل دارای چهار بعد اصلی درگیر شدن در کار، انطباق پذیری، رسالت و سازگاری می باشد که برای ارزیابی هر بعد اصلی سه شاخص تعریف شده است. برای گردآوری داده ها در این پژوهش از دو پرسشنامه استفاده شده است.جامعه آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل کلیه کارکنان سازمان های دولتی و ادارات کل استان آذربایجان غربی می باشد که چهار سازمان بازرگانی، دارایی، مسکن و شهر سازس و صنایع به تعداد 548 کارمند انتخاب شده اند و نمونه این پژوهش 190 نفر می باشد.نتایج پژوهش نشان می دهد بین مدیریت دانش و ابعاد فرهنگ سازمانی شامل درگیر شدن در کار، سازگاری، انطباق پذیری و رسالت در سطح الفای یک درصد رابطه معنادار وجود دارد . همچنین تحلیل های حاصل از یافته های پژوهش با استفاده از نرم افزار آموس این نتیجه را محقق ساخت. به ترتیب ابعاد انطباق پذیری، رسالت ، سازگاری و درگیر شدن در کار بیشترین تا کمترین رابطه را با مدیزیت دانش دارند.

مطالعه حاضر به منظور برآورد تابع مصرف خانوارهای ایران و استان کردستات در چهار دهه ی گذشته انجام می گیرد. از مدل های کلاسیک ها، کینزین ها، دوزنبری مادگلیانی و فریدمن به منظور انتخاب بهترین مدل استفاده شده است. داده های سری زمانی برای سال های 88-1338 جمع آوری و برای برآورد استفاده شد. روش های مناسب اقتصاد سنجی برای برآورد بکار گرفته شد. نتایج بدست امده نشان می دهد، مدل کینز بهترین مدل برای برآورد بوده و میل نهایی به مصرف خانوارهای ایرانی و کردستانی به ترتیب بالغ بر 0.532 و 0.95 بدست امده است. این نشان می دهد میل نهایی به مصرف خانوارهای کردستانی به مراتب بیشتر از خانوارهای ایرانی است و این ممکن است ناشی از پایین بودن وضعیت اقتصادی خانوارهای کردستانی است.

هدف از انجام این تحقیق شناسایی میزان بکارگیری اصول هشتگانه مدیریت کیفیت جامع در شرکت گاز استان کردستان می باشد. بزغم هارمسیگ: اصول هشت گانه مدیریت کیفیت جامع عبارتند از حمایت و رهبری مدیریت عالی سازمان، برنامه ریزی استراتژیک، مشتری مداری، شناسایی و آموزش کارکنان، توانمند سازی کارکنان و کار تیمی، اندازه گیری و تجزیه و تحلیل کیفیت، بیمه کیفیت و پیامدهای حاصل از مدیریت کیفیت می باشد. بدین منظور 55 نفر از کارکنان شرکت گاز استان کردستان به عنوان نمونه اماری انتخاب گردید و براساس خود ارزیابی آنها براساس معیارهای فوق میزان بکارگیری صحیح اصول فوق مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده در مطالعات میدانی پرسشنامه بوده که براساس مدل تحقیق طراحی شده است. جهت تعیین روایی ابزار از نظرات اصلاحی اساتید محترم راهنما و مشاور استفاده شده و برای تعیین پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. جهت آزمون بکارگیری صحیح اصول فوق در شرکت گاز استان کردستان از آزمون Z استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که اصول هشتگانه مدیریت کیفیت جامع بطور مناسب توسط شرکت گاز استان کردستان بکار گرفته می شود.

تجارت الکترونیک از پدیده های بسیار مهم منبعث از فناوری اطلاعات و ارتباطات است که تحولی بس شگرف در حجم و شیوه تجارت کسب و کار ایجاد کرده است. این پژوهش بر آن است تا با ارئه پیشنهادات موثر و کاربردی باعث صرفه جویی در وقت، کاهش هزینه ها، کاهش ترافیک و ... شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تجارت الکترونیک در عرصه اقتصادی استان کردستان انجام یافته است. نتایج نشان می دهد بین استفاده از تجارت الکترونیک و کاهش هزینه ها، افزایش درآمد ناخالص داخلی، تسهیل و تسریع مبادلات ایجاد اعتماد بر فعالیت فعالان اقتصادی موثر است و اینکه دیدگاه فعالان اقتصادی در رابطه با تجارت الکترونیک بر میزان فعالیت آنان در این حوزه موثر است. بررسی دلایل عدم استفاده از سیستم های الکترونیکی نشان داد که پایین بودن سرعت اینترنت مهم ترین دلیل و عملکرد نامناسب سیستم ها در اولویت آخر قرار دارد.

مطالعه حاضر به بررسی اقتصادی بکارگیری سیستم مدیریت هوشمند ساختمان BMS و شناساییی موانع و مشکلات پیش روی پیاده سازی این سیستم می پردازد. بدین منظور چند ساختمان براساس فاکتورهای مساحت و نوع کاربری انتخاب و مورد ارزیابی اقتصادی قرار گرفت. همچنین به منظور شناسایی موانع و مشکلات فرا راه اجرایی کردن این سیستم از نگاه کارشناسان و انبوه سازان پرسشنامه ای تهیه و توزیع گردید. داده های مورد مطالعه مربوط به سال 88-1387 است. در این مطتالعه از فاکتورهایی شامل مزایای ملموس ناشی از کاهش مصرف انرژی ، یارانه انرژی، بازده سرمایه، نرخ تورم و کاهش هزینه نگهداری ساختمان مورد توجه قرار گرفت. نتایج ارزیابی نشان می دهد، با توجه به قیمت پایین انرزی در ایران و هزینه بالای سرمایه گذاری اولیه این سیستم، پیاده سازی این سیستم با قیمت فعلی انرژی توجیه اقتصادی ندارد اما در صورت حذف یارانه ها و ارائه انرژی با قیمت واقعی ، پیاده سازس این سیستم دارای توجیه اقتصادی می باشد. همچنین بررسی ها نشان می دهد، مسائل اقتصادی، فرهنگی، عدم اگاهی از مزایای این سیستم و عدم دسترسی به تکنولوژی از مهمترین موانع استقبال از این سیستم کمی باشد

در راستای توجه و اهمیت دادن به موضوع مشتری مداری هدف از اجرای تحقیق حاضر، ارزیابی مشتری مداری شهرداری های استان مازندران بوده است. ارزیابی میزان مشتری مداری با استفاده از مدل مفهومی معروف سروکوئال که یک مدل پنج بعدی ارزیابی کیفیت خدمات شامل: پاسخگویی، قابلیت اعتماد، همدلی با مشتری، ملموس بودن خدمات و تضمین خدمات است پرداخته شد. در این تحقیق جامعه و نمونه آماری به ترتیب 700 و 148 می باشد. از آزمون تحلیل عاملی به منظور بررسی دیدگاه افراد نمونه استفاده شد و نتایج بدست آمده تحقیق نشان می دهد میان پنج بعد مذکور و میزان مشتری مداری و رضایت آنان از عملکرد شهرداری ها تفاوت معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر شهرداری ها در تامین رضایت مشتریان به خوبی عمل نمی کنند. نتایج بدست آمده نشان داد فاصله و شکافی بین انتظارات مشتریان و رضایت آنان از خدمات شهرداری ها وجود دارد. در پایان تحقیق، ضمن ارئه تفصیلی نتایج و یافته ها موارد مذکور جمع بندی شده، بحث و مقایسه، پیشنهادات کاربردی و پیشنهادات مرتبط با ادامه و پیگیری تحقیقات آینده ارئه شده است.

آبخوان به عنوان یکی از منابع آب شیرین در مقایسه با آب های سطحی دارای مزایای زیادی است. آبخوان قروه و دهگلان یکی از منابع آب زیرزمینی استان است که تاثیر عوامل مختلف باعث افت قابل توجه سطح سفره آن شده است. تحقیق حاضر به بررسی عوامل اقلیمی این پدیده می پردازد. لذا، بین عوامل کاهش دهنده ی سطح سفره آب،نوسانات عناصر اقلیمی و مصرف آب بررسی و نقشه پایه حوضه آبخوان و صحت سنجی داده های بارش، نقشه هم باران تهیه و آمار بارش بلندمدت حوضه تهیه و نوسانات بارش، دوره های خشک، تر و نرمال اقلیمی و هیدرولوژیکی مشخص شدند. نقشه ایزوپیز حوضه بر اساس آمار پاهک های مشاهده ای در محیط GIS برای هرسال تهیه و مقایسه نوسانات اقلیمی و آبهای زیرزمینی در دوره های یک و چندساله انجام گرفت. تحلیل آماری متغیرهای مصرف آب، حجم رواناب و عناصر اقلیمی، متغیرهای مستقل و تراز آب زیرزمینی به عنوان متغیروابسته انجام و رابطه درون گروهی، تغییران زمانی و مکانی و رگرسیون متغیرهای مورد نظر آنالیز گردید. نتایج نشان می دهد، با توجه به وجودتفاوت@های معنادار بین متغیرها در مقاطع مختلف زمانی، دوره های اقلیمی قابل تفکیک و در بازه های زمانی یک تا سه ساله تاثیرپذیری تراز تراز آبهای زیرزیمین از بارش بیش از بازه های بالاتر از سه سال است. مصرف آب، تغییرات عناصر اقلیمی، تبخیر، بارش و دما تغییر قابل توحه در تراز آب های زیرزمینی و نوسانات بارش در دشت های دهگلان و پهاردولی اثر بیشتری بر نوسانات آب زیرزمینی گذاشته است. ،

بانک ها یکی از نهادهای بسیار مهم و رکن اساسی سیستم مالی هر اقتصاد به شمار می روند و به واسطه ارایه خدمات متنوع مالی و اعتباری، نقش تعیین کننده ای در توسعه و رشد اقتصادی ایفا می نمایند. در این مطالعه سنجش کارایی سیستم بانکی دولتی و خصوصی در شهر سنندج با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری شامل بانک های دولتی و خصوصی شهر سنندج و مشتریان آنها می باشد. نتایج بدست آمده از بررسی پرسشنامه رضایت مندی مشتریان نشان داد ، میانگین رضایت مشتریان در بانک های خصوصی بالاتر از بانک های دولتی است و نیز تفاوت میانگین رضایت مندی مشتریان در سطح 0.034 معنی دار است. نتایج مربوط به محاسبه کارایی با روش های CCR و BCC حاکی از کارا بودن اکثر بانک های خصوصی و دولتی بود. به منظور امکان رتبه بندی کامل بانک های کارا و ناکارا شاخص کارایی از روش AP نیز محاسبه گردید.

پژوهش حاضر پیرامون تاثیر سبک رهبری از دیدگاه رنسیس بر عملکرد کارکنان شعب بانک کشاورزی در استان کردستان بوده که بطور دقیق تاثیر سبک های چهار گانه رهبری بر عملکرد کارکنان را مورد سنجش و آزمون قرار می دهد. هدف این پژوهش شناسایی سبک های مختلف رهبری هدف این پژوهش شناسایی سبکهای مختلف رهبری در شعب بانک کشاورزی استان کردستان بوده و با بررسی و مقایسه سطح عملکرد کارکنان در سبک های مختلف و همچنین بررسی ارتباط بین سبکهای چهارگانه رهبری با عملکرد کارکنان و انجام آزمون فرض های آماری (کای اسکور-آزمون تی-ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس)لازم بر روی اطلاعات جمع آوری شده از پرسشنامه هایی که توسط مدیران شعب و کارمندان آنها تکمیل شده بود پژوهش به این نتیجه می رسد که بهترین شیوه مدیریتی در بین شعب بانک کشاورزی در استان کردستان سبک مشارکتی بوده و با در نظر گرفتن موقعیت زمانی و مکانی این پیشنهاد را به مدیر عامل محترم بانک میدهد که میتواند با انتخاب مدیرانی با شیوه و خصوصیات مشارکت جویانه عملکرد کارکنان را تا حد بسیار بالایی بهبود بخشد.

مطالعه حاضر به منظور بررسی اقتصادی محصولات غیر چوبی جنگل بخش 2حوزه آرمرده شهرستان بانه انجام شد. روش تحقیق، میدانی و از روش تمام شماری(سرشماری) برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. داده ها در سال زراعی 87-1386 جمع آوری گردید. تعداد کل کخ های بررسی شده بالغ بر 10 کخ و 44 خانوار می باشد. عمده محصولات غیر چوبی منطقه مورد بررسی عبارتند از: گه لا، علفه کف جنگل، چوب سوخت،گزو و شیره سقز. نتایج بدست آمده نشان می دهد از مجموع 1557000 هزار ریال ،درآمد یکساله ی 44 خانوار تحت بررسی ،57.9 درصد به محصولات غیر چوبی جنگل و 42.1 درصد باقی مانده به سایرفعالیت های رایج مانند دامداری، کشاورزی و غیره تعلق دارد. مطالعات نشان داد، سهم درآمد هر خانوار از محل محصولات غیر چوبی جنگل، به طور متوسط بالغ بر 35386 هزار ریال و سرانه ی هر نفر معادل 5121 هزار ریال است.به عبارت دیگر درآمد ماهیانه یک خانوار بالغ بر 2948 هزار ریال، معادل 294800 تومان می گرد. با بررسی وضعیت بازار فروش محصولات غر چوبی جنگل مشص گردید، این محصولات از بازار مناسبی برخوردار نمی باشند.

در این تحقیق با نگرش کاربردی بر مدیریت اقتصادی زنجیره تامین قطعات در شرمت تراکتور سازی کردستان، موانع استقرار زنجیره تامین در این شرکت مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق از نظر ماهیت اهداف از نوع تحقیقات کاربردی محسوب می شود. همچنین این تحقیق از نظر روش جمع اوری داده ها توصیفی و پیمایشی می باشد. جامعه آماری این تحقیق کارشناسان و خبرگان شرکت تراکتور سازی کردستان می باشد. در این تحقیق ضمن اشنایی با مفهوم و ابعاد زنجیره تامین و مروری بر تحقیقات پیشین موانع و مشکلات استقرار زنجیره تامین از چهار جنبه تامین کنندگان قطعات، توزیع کنندگان محصولات، فرایند ساخت و تولید و روابط بین کنشگران زنجیره تامین از دیدگاه کارشناسان و خبرگان ذیربط مورد بررسی قرار گرفته است. از روش های آمار توصیفی در تنظیم داده ها در جدول توزیع فراوانی، محاسبه شاخص های مرکزی و پراکندگی از قبیل میانگین و انحراف معیار و رسم نمودار فراوانی استفاده و از آزمون میانگین جهت ازمون فرضیات استفاده گردیده است. براساس نتایج این تحقیق عواملی چون بهره گیری از تکنولوژی نوین ارتباطی بین کنشگران زنجیره تامین، نبود واحدهای صنعتی نسبتا بزرگ قطعه سازی در منطقه جهت ارائه خدمات بیشتر، نامناسب بودن سیستم ارتباطات بین کنشگران زنجیره تامین، عدم وجود سیستم مدیریت کیفیت در شرکت های تامین کننده قطعات ، عدم ارائه تسهیلات به تامین کنندگان قطعات جهت ارتقا دانش و تکنولوژی ساخت و عدم وجود تفکر برد-برد بین مجموعه تامین کنندگان قطعات و شرکت از مهمترین چالش ها و مشکلات فراروی استقرار زنجیره ارزش در شرکت تراکتور سازی کردستان محسوب می شوند.

مطالعه حاضر به بررسی و ارزیابی نقش بیمه در مدیریت مراتع استان کردستان با توجه به اهمیت این بخش در اقتصاد منطقه می پردازد. برای انجام این تحقیق از هر دو نوع داده های اولیه و ثانویه استفاده گردیده است. داده های مقطعی از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شد، و با استفاده از روش لاجیت تحلیل و ارزیابی اقتصادی داده های زمانی به روش های مختلف اقتصاد مهندسی از قبیل روش ارزش خالص کنونی، تحلیل نسبت منفعت به هزینه و نرخ بازده داخلی تحلیل گردیده است. داده های مقطعی مربوط به سال زراعی 86-1385 بوده است و داده های زمانی شامل یک دوره 7 ساله می باشد. تعداد کل واحدهایی که طرح بیمه را پذیرفته اند مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج بدست امده نشان می دهد که: 1- بیمه می تواند روند تخریب مراتع را کنترل کند 2- تعداد اعضای تعاونی های که بیمه مرتع داری را نپذیرفته اند بطور معنی داری بیشتر از گروهی است که بیمه را پذیرفته اند. 3- بیمه مراتع بر درآمد اثر مثبت داشته است.4- پذیرش بیمه تحت تاثیر عواملی مانند سن، سواد، مساحت مرتع داری، تعداد اعضای تعاونی و استفاده از سایر بیمه ها قرار دارد. برخی از پیشنهادات این تحقیق عبارتند از: افزایش میزان غرامت پرداختی، کاهش حق بیمه گذار، اجرای دقیق تعهدات، تمام خطر نمودن عوامل تحت بیمه، اجباری نمودن بیمه مراتع و عدم بیمه سایر موارد در صورت عدم اجرای بیمه مراتع

هدف این مطالعه، مسلط نمودن مدیران اجرایی و تصمیم گیرندگان در رابطه با سرمایه گذاری ها به ابزارها و روشهای علمی درارزیابی اقتصادی طرح های سرمایه گذاری ها است به گونه ای که قادر به اتخاذ تصمیمات بهینه باشند . به طور کلی، آموزش تصمیم سازی بر اساس محاسبات علمی و نهادینه شدن تفکر بررسی و تصمیم گیری اقتصادی به مدیران اجرایی هدف این دوره به شمار می رود